Ảnh vệ tinh hé lộ Trung Quốc đóng tàu sân bay hạt nhân

Viện Nghiên cứu Chính sách Cơ bản Quốc gia Nhật Bản (NIPPR) đánh giá, chuỗi ảnh vệ tinh chụp tại xưởng đóng tàu ở Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, cho thấy Trung Quốc dường như đã bắt đầu chế tạo tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên. Các chi tiết cấu trúc quan sát được trên ảnh được cho là khác biệt rõ rệt so với những tàu sân bay sử dụng động cơ thông thường mà nước này từng đóng trước đây.

Dấu hiệu từ ảnh vệ tinh tại xưởng đóng tàu Đại Liên

Theo NIPPR, ảnh vệ tinh chụp hồi tháng 11 tại một xưởng đóng tàu ở Đại Liên ghi nhận những hoạt động mà cơ quan này cho là phù hợp với giai đoạn đầu đóng mới một tàu sân bay hạt nhân. Xưởng này được báo cáo thuộc Công ty TNHH Công nghiệp đóng tàu Đại Liên, nơi từng lắp ráp tàu sân bay Sơn Đông – tàu sân bay đầu tiên do Trung Quốc tự chế tạo.

Các báo cáo cho biết, từ tháng 2/2025, các nhà phân tích đã ghi nhận việc kỹ sư Trung Quốc lắp đặt những khối đỡ sống tàu và các thanh thép lớn dùng cho quá trình đóng tàu, trải dài hơn 270 m trong ụ tàu. Đây được xem là nền tảng ban đầu để đặt và lắp ráp các phân đoạn thân tàu có kích thước lớn.

Trong ảnh vệ tinh chụp ngày 10/11, một phần thân tàu đang được lắp ráp có thể quan sát rõ bên trong ụ tàu, với chiều dài khoảng 150 m và chiều rộng khoảng 43 m. Bên trong cấu trúc này xuất hiện hai khung hình chữ nhật, mỗi khung có kích thước xấp xỉ 16 m x 14 m. NIPPR nhấn mạnh, các khung dạng này không được quan sát thấy trong quá trình đóng tàu sân bay Sơn Đông chạy bằng động cơ thông thường hay Phúc Kiến – tàu sân bay thứ ba của Trung Quốc.

Ảnh vệ tinh tiết lộ Trung Quốc đóng tàu sân bay hạt nhân.

So sánh với xưởng đóng tàu sân bay hạt nhân tại Mỹ

Các nhà nghiên cứu NIPPR đã so sánh ảnh vệ tinh từ Đại Liên với ảnh chụp xưởng đóng tàu Newport News ở Virginia, nơi đóng các tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân của Hải quân Mỹ. Theo viện này, trên các tàu sân bay hạt nhân đang được đóng tại Newport News, luôn xuất hiện hai khung có kích thước tương tự nhau, khoảng 16 m x 13 m, đặt ở vị trí lắp đặt các thùng chứa lò phản ứng.

Từ đối chiếu đó, NIPPR cho rằng hai khung hình chữ nhật xuất hiện trong ụ tàu tại Đại Liên có vai trò tương tự. Kích thước và hình dạng của chúng được mô tả là rất giống với những khung được thấy trên các tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân đang được đóng ở Mỹ, đặc biệt về tỷ lệ và vị trí trong tổng thể thân tàu.

Maki Nakagawa, một nhà nghiên cứu tại NIPPR, nhận định kích thước và hình dạng của các khung được xác nhận trong hình ảnh từ xưởng đóng tàu Đại Liên tương đồng với cấu trúc trên các tàu sân bay hạt nhân của Mỹ. Từ đó, bà cho rằng đây là chỉ dấu mạnh mẽ về khả năng Trung Quốc đang xây dựng một tàu sân bay trang bị lò phản ứng hạt nhân.

Đánh giá về tiến độ và khung thời gian

Dựa trên các quan sát hiện có, Maki Nakagawa nhận định quân đội Trung Quốc có thể sở hữu một tàu sân bay với khả năng tương đương các tàu sân bay hạt nhân của Mỹ vào đầu những năm 2030. Đây là đánh giá của phía NIPPR, gắn với tiến độ xây dựng được ghi nhận qua ảnh vệ tinh trong năm 2025.

Bộ Quốc phòng Nhật Bản trước đây từng lưu ý có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc lên kế hoạch xây dựng tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân trong tương lai. Theo NIPPR, loạt ảnh vệ tinh mới thu được từ Đại Liên là bằng chứng bổ sung, củng cố thêm cho nhận định đã được phía Nhật Bản nêu ra trước đó.

Việc một tổ chức nghiên cứu chính sách của Nhật Bản và cơ quan quốc phòng nước này cùng đề cập đến khả năng Trung Quốc phát triển tàu sân bay hạt nhân cho thấy chủ đề này đang được theo dõi chặt chẽ. Tuy nhiên, các đánh giá trên đều dựa vào dữ liệu ảnh vệ tinh và thông tin công khai, trong bối cảnh chưa có xác nhận chính thức từ phía Trung Quốc về một chương trình tàu sân bay hạt nhân cụ thể.

Mở rộng hạ tầng tại Thanh Đảo phục vụ tàu sân bay

Bên cạnh hoạt động đóng tàu ở Đại Liên, NIPPR còn chỉ ra việc Trung Quốc đang mở rộng cơ sở hạ tầng tại căn cứ hải quân ở Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông. Đây hiện là cảng neo đậu của tàu sân bay Liêu Ninh. Các bức ảnh vệ tinh được viện dẫn cho thấy công tác xây dựng đang diễn ra tại căn cứ này.

Theo phân tích, việc xây dựng bao gồm mở rộng cầu cảng và thiết lập các cơ sở khử từ nhằm giảm thiểu dấu hiệu từ tính của tàu. Hệ thống khử từ có vai trò làm suy giảm từ trường của thân tàu, qua đó giảm nguy cơ bị phát hiện hoặc kích hoạt một số loại mìn và cảm biến từ tính.

Viện nghiên cứu đánh giá những diễn biến tại Thanh Đảo có thể là sự chuẩn bị cho việc triển khai tàu sân bay thứ tư. Nếu căn cứ này trở thành cảng chính cho tàu sân bay mới, các hoạt động tàu sân bay của Trung Quốc sẽ được tăng cường, tạo điều kiện mở rộng hoạt động của hải quân nước này tại các vùng biển xa bờ.

Tác động quân sự và chiến lược từ các tín hiệu mới

Việc đồng thời xuất hiện dấu hiệu về một tàu sân bay mới tại Đại Liên và quá trình mở rộng căn cứ tại Thanh Đảo cho thấy chương trình tàu sân bay của Trung Quốc đang tiếp tục được đẩy mạnh. Nếu đánh giá của NIPPR là chính xác, khả năng xuất hiện một tàu sân bay hạt nhân trong thập niên tới sẽ đánh dấu bước thay đổi đáng kể về quy mô và phạm vi hoạt động của lực lượng tàu sân bay nước này.

Tuy vậy, các thông tin hiện có chủ yếu dựa trên phân tích ảnh vệ tinh và đối chiếu với kinh nghiệm đóng tàu sân bay hạt nhân của Mỹ. Do đó, các kết luận vẫn ở mức đánh giá kỹ thuật và cần được tiếp tục kiểm chứng bằng những dữ liệu bổ sung trong tương lai.

Trong bối cảnh đó, cách tiếp cận tập trung vào dữ liệu ảnh, kích thước cấu trúc và so sánh với các mẫu tàu hiện có, như cách NIPPR đang thực hiện, cho phép quan sát tương đối khách quan tiến triển của chương trình tàu sân bay Trung Quốc, đồng thời hạn chế suy đoán vượt quá những gì bằng chứng trực quan cho phép.

Tuệ Nhân