Áp lực chọn ngành của học sinh lớp 12

Một tiết học ở Trường THPT Nguyễn Trường Tộ. Ảnh: Minh Hiền

Trần Phan Uyển Nhi - học sinh lớp 12A3 Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu (TP. Huế) cho biết, em đã thay đổi định hướng ngành học đến ba lần chỉ trong vòng một tháng. “Ước muốn của em là được theo đuổi đam mê học ngành ngôn ngữ. Em muốn sau này được làm những công việc liên quan đến viết lách, biên tập hoặc giảng dạy, nhưng bố mẹ lại muốn em chọn ngành kinh tế vì cơ hội việc làm cao. Bạn bè thì khuyên nên theo ngành hot, hợp xu hướng dễ cạnh tranh tìm việc. Em thật sự rất rối khi không biết nên chọn hướng nào cho đúng”, Uyển Nhi chia sẻ.

Câu chuyện của Nhi cũng là nỗi niềm chung của rất nhiều học sinh cuối cấp THPT khi vừa phải ôn thi, vừa phải đưa ra sự lựa chọn đúng đắn. Sự lo lắng càng tăng khi những buổi tư vấn hướng nghiệp ở trường thường tập trung vào các nhóm ngành “đang hot”, khiến các em dễ cảm thấy cần nhiều lựa chọn mới đủ an toàn. Trong khi đó, nhu cầu và xu hướng nghề nghiệp ngày nay rộng mở, nhưng học sinh lại ít có cơ hội trải nghiệm thực tế để kiểm chứng đam mê của mình.

Cũng chính vì lượng thông tin quá nhiều khiến các em khó phân biệt được đâu là thông tin chính xác, đâu là xu hướng nhất thời. Chị Thu Hà, phụ huynh của em Nhi chia sẻ nỗi trăn trở khi thấy con gái bối rối: “Cháu thường coi các clip review ngành nghề trên mạng, ngành nào cũng hot, lương cũng rất cao. Thành ra cháu cứ đổi ý liên tục. Tôi cũng không biết tư vấn sao cho đúng nên cứ để con lựa chọn theo sở thích, đam mê”.

Sự thiếu đồng nhất giữa mong muốn cá nhân, lời khuyên gia đình và các thông tin trên mạng xã hội khiến học sinh cuối cấp dễ mất phương hướng. Nhiều em chọn ngành chỉ vì “bạn bè cũng chọn” hoặc tin vào những thông tin được thổi phồng mà thật sự chưa hiểu được đặc thù nghề.

Trước nhiều băn khoăn khi chọn ngành, không ít học sinh cho rằng nếu có thêm sự trao đổi thường xuyên từ gia đình và thầy cô, các em sẽ bớt rối hơn trong việc xác định năng lực và sở thích của mình.

Thầy Trương Văn Quản, giáo viên chủ nhiệm lớp 12A3 Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu (TP. Huế) chia sẻ: Học sinh áp lực cũng là chuyện dễ hiểu, nhưng điều quan trọng nhất là giúp các em nhìn nhận đúng khả năng của mình. Theo thầy Quản, chọn ngành ở tuổi 18 chưa phải là quyết định cuối cùng, mà là bước khởi đầu để học sinh dần khám phá con đường phù hợp với mình.

Một số trường học tại Huế đã triển khai các hoạt động hướng nghiệp, hướng dẫn học sinh tiếp xúc với các công việc thực tế. Tuy nhiên, số buổi còn hạn chế, chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu học sinh. Trong khi đó, thay vì áp đặt, gia đình cần lắng nghe, thấu hiểu nhiều hơn. Sự cởi mở giúp học sinh giảm bớt áp lực và có không gian để tìm hiểu bản thân. Khi phụ huynh hiểu rằng mỗi nghề đều có giá trị riêng, lựa chọn nghề nghiệp sẽ trở nên dễ dàng, nhẹ nhàng hơn bao giờ hết.

Dù còn nhiều nỗi lo lắng trước kỳ thi, học sinh lớp 12 vẫn tự xoay xở mỗi ngày để tìm cho mình một hướng đi phù hợp. Với các em, chọn ngành không chỉ là nghe theo lời khuyên quen thuộc hay chạy theo những ngành “đang hot” mà là thử nhìn lại xem mình thực sự muốn gì và có khả năng ở đâu.

Ở Huế, những lĩnh vực như du lịch, y tế, công nghệ hay dịch vụ đang phát triển khá nhanh, mở ra thêm nhiều lựa chọn để các em mạnh dạn nghĩ khác đi so với những hướng truyền thống. Quan trọng hơn, các em cần được trao quyền chủ động, được thầy cô định hướng, gia đình đồng hành và có cơ hội thử nghiệm thay vì bị ràng buộc vào những lựa chọn vốn được xem là an toàn.

Với nhiều học sinh lớp 12, nếu được định hướng đúng và không bị áp đặt, việc chọn ngành sẽ nhẹ nhàng hơn, giúp các em tự tin bước qua kỳ thi và bắt đầu một chặng đường mới của mình.

Tường Vy