Ba Lan kích hoạt Điều 4 Hiệp ước NATO khi bị loạt UAV lạ xâm nhập không phận

Thủ tướng Donald Tusk ngày 10/9 nói trước quốc hội Ba Lan rằng máy bay tự sát không người lái (UAV) Nga đã ít nhất 19 lần xâm nhập lãnh thổ nước này, phần lớn xuất phát từ Belarus.

Các lực lượng phòng không Ba Lan bắn hạ ít nhất 4 UAV, với chiếc cuối cùng bị hạ vào khoảng 6h45 cùng ngày.

"Những UAV này đe dọa an ninh của đất nước. Quân đội Ba Lan và các lực lượng NATO đã bắn hạ thành công chúng, nhưng diễn biến này cũng thay đổi tình hình chính trị. Do đó, Ba Lan đã tham vấn đồng minh dưới hình thức kích hoạt Điều 4 trong Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương", ông Tusk tuyên bố.

Điều 4 Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương quy định các nước thành viên NATO có quyền yêu cầu tham vấn chung khi "toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh của bất kỳ bên nào bị đe dọa".

Thủ tướng Ba Lan cho biết đang liên lạc với nhiều lãnh đạo tại khu vực, đặc biệt là những nước có cùng nhận định "cảm thấy bị đe dọa rõ ràng từ Nga", gồm Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy, Thụy Điển, Litva, Latvia và Estonia.

Thủ tướng Ba Lan cũng thảo luận tình hình an ninh ở sườn đông NATO với Tổng thư ký liên minh Mark Rutte.

Ông Tusk gọi sự việc là "hành động khiêu khích quy mô lớn" từ Nga và lo ngại đất nước đang "ở gần với xung đột vũ trang nhất kể từ Thế chiến II", song bác bỏ mọi phỏng đoán rằng đất nước đang trong tình trạng chiến tranh vì vụ xâm nhập này.

Tổng thư ký Rutte hôm 11/9 gọi việc UAV tự sát xâm nhập không phận Ba Lan là "hành vi liều lĩnh và nguy hiểm", đồng thời ca ngợi "phản ứng rất thành công" của liên minh trong việc đối phó với vụ xâm nhập.

Sau khi các nước thành viên NATO tổ chức thảo luận khẩn cấp, ông Rutte cho biết "hệ thống phòng không của NATO đã được kích hoạt và thành công trong việc bảo đảm phòng thủ lãnh thổ NATO, đúng như chức năng được thiết kế".

"Hãy ngừng xâm phạm không phận của các nước đồng minh, và hiểu rằng chúng tôi luôn sẵn sàng, cảnh giác, và sẽ bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ NATO", ông nói về thông điệp gửi tới Nga.

Đêm 9 rạng sáng 10/9/2025, bầu trời Ba Lan bất ngờ trở thành tâm điểm chú ý của cả châu Âu. Một loạt máy bay không người lái tự sát đã tràn sang không phận Ba Lan.

Đối diện với mối đe dọa trực tiếp, Warsaw ngay lập tức kích hoạt hệ thống phòng không và kêu gọi sự hỗ trợ từ đồng minh NATO.

Những chiếc tiêm kích F-35 của Hà Lan cùng lực lượng phòng không Ba Lan đã cất cánh khẩn cấp, tham gia một trong những trận đánh chặn trên bầu trời Đông Âu hiếm hoi kể từ khi chiến sự Nga-Ukraine nổ ra.

Các hệ thống radar cảnh giới và trung tâm chỉ huy NATO nhanh chóng phát hiện, chỉ thị mục tiêu cho máy bay chiến đấu.

F-35 Hà Lan được giao nhiệm vụ đánh chặn và đã khai hỏa tên lửa không đối không AIM-9X và AIM-120C tiêu diệt nhiều mục tiêu.

Cùng lúc, tiêm kích Ba Lan và các hệ thống Patriot của Đức triển khai tại lãnh thổ cũng ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ, hầu hết các UAV đã bị hạ trước khi có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng.

Đây là lần đầu tiên NATO buộc phải trực tiếp bắn hạ các phương tiện bay mà họ cho là của Nga ngay trên không phận đồng minh.

Về phần mình, cùng ngày Bộ Ngoại giao Nga đã ra tuyên bố bác bỏ những cáo buộc của Ba Lan. Theo Bộ Ngoại giao Nga, những cáo buộc của Ba Lan chỉ làm leo thang thêm cuộc khủng hoảng Ukraine.

Tuyên bố nhấn mạnh Bộ Quốc phòng Nga đã xác nhận rõ ràng rằng không có mục tiêu nào được lên kế hoạch trên lãnh thổ Ba Lan và các thiết bị bay không người lái (UAV) của Nga tấn công Ukraine đêm 9/9 chỉ có phạm vi hoạt động không quá 700 km.

Trong tuyên bố, Bộ Ngoại giao Nga cũng nhấn mạnh Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương Mark Rutte trong buổi họp của Hội đồng NATO về Điều 4 (được tổ chức theo yêu cầu của Ba Lan) cũng không thể trả lời câu hỏi về sự hiện diện của “bằng chứng” liên quan, đồng thời cho biết “cuộc điều tra về những gì đã xảy ra vẫn đang được tiến hành”.

Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố sẵn sàng cùng Bộ Quốc phòng Nga tham vấn với Ba Lan về vấn đề liên quan nhằm làm rõ toàn bộ vụ việc.

Việt Hùng

Theo Reuters, Euro News, TASS, TVP