Bắc Cực hóa Nam Cực, một loài người thông minh biến mất?

Theo một nghiên cứu mới dẫn đầu bởi nhà vật lý vũ trụ Agnit Mukhopadhyay từ Đại học Michigan (Mỹ), nguyên nhân chính khiến loài người cổ đại Neanderthal biến mất khỏi hành tinh có thể là sự kiện Laschamp 41.000 năm về trước.

Người Neanderthal hay Homo neanderthalensis là loài "anh em" với Homo sapiens chúng ta, cùng thuộc chi Homo (chi Người).

Tuy nhiên, họ đã tuyệt chủng vào một thời điểm nào đó khoảng trên dưới 40.000 năm về trước, chỉ còn để lại một ít DNA trong dòng máu chúng ta, thông qua các cuộc hôn phối dị chủng cổ đại.

Người Neanderthal là một loài người cổ cùng chi với chúng ta - Minh họa AI: Thu Anh

Các bằng chứng khảo cổ, cổ nhân chủng học cho thấy Neanderthal tiến hóa không thua chúng ta là mấy, với bộ não thậm chí còn lớn hơn, sở hữu nhiều công cụ thông minh, kỹ năng làm trang sức, dệt sợi, nghệ thuật... đáng kinh ngạc.

Vì vậy, lý do họ biến mất luôn là ẩn số.

Theo nghiên cứu mới nói trên - vừa được công bố trên tạp chí khoa học Science Advances - sự kiện Laschamp có thể đem lại câu trả lời thỏa đáng.

Sự kiện Laschamp là một trong những lần đảo ngược cực từ gần nhất của Trái Đất, xảy ra hơn 41.000 năm trước, trong thời kỳ băng hà cuối cùng.

Trước khi xảy ra sự kiện đó, cực Bắc từ tính của Trái Đất nằm gần cực Nam địa lý ngày nay, tức vùng Nam Cực ngày nay phải gọi là Bắc Cực thời kỳ đó và ngược lại. Khi hai cực đổi chỗ, từ quyển - lớp áo giáp bảo vệ Trái Đất khỏi bức xạ vũ trụ có hại - sẽ tạm suy yếu.

Từ quyển của Trái Đất trong thời kỳ đảo ngược cực từ cổ đại - Ảnh: SCIENCE ADVANCE

Theo công trình mới, bức xạ vũ trụ và cực tím thâm nhập nhiều hơn trong giai đoạn đó đã tạo ra các điều kiện môi trường khắc nghiệt mà người Neanderthal không thể chịu đựng được.

Nhưng tổ tiên Homo sapiens chúng ta lại có lợi thế vì mặc quần áo bó sát hơn và thích sử dụng đất son, một loại khoáng chất tuy độc hại về lâu dài nhưng lại bảo vệ cơ thể khỏi bức xạ từ ánh sáng Mặt Trời.

Xét đến điều kiện thời kỳ đó, lợi ích của đất son lớn hơn nhiều so với sự độc hại của nó.

Còn việc tổ tiên Homo sapiens sử dụng quần áo bó sát hơn thể hiện qua một số công cụ có chức năng tương tự kim khâu ngày nay, giúp tổ tiên chúng ta có được những bộ đồ vừa vặn, vì vậy che kín cơ thể hơn các loài khác, giúp chống lại bức xạ lẫn cái lạnh của kỷ băng hà.

Ngoài ra, Homo sapiens dường như cũng tận dụng môi trường sống hang động tốt hơn người Neanderthal, mặc dù loài người cổ này cũng thường sống trong hang.

Ngoài sự kiện Laschamp, một số yếu tố khác cũng góp phần khiến loài người anh em của chúng ta rơi vào đường cùng, bao gồm chính sự tồn tại đông đảo của tổ tiên chúng ta.

Từng có các nghiên cứu lập luận rằng sự mất cân đối mạnh về dân số cũng như một số yếu tố trội hơn về mặt di truyền đã khiến quần thể Homo sapiens hấp thụ dần quần thể Neanderthal, sau nhiều thế hệ sống hòa lẫn vào nhau và nảy sinh hôn phối dị chủng.

Anh Thư