Bác sĩ lý giải nguyên nhân số ca sinh mổ tăng

Thông tin trên được BS Bạch Văn Cam, cố vấn cao cấp hồi sức cấp cứu-Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM), chia sẻ tại hội thảo khoa học huyên đề sản khoa - nhi khoa năm 2025 với chủ đề: "Chăm sóc mẹ và bé: Đổi mới thực hành, nâng chuẩn chất lượng" vừa diễn ra tại phường Bình Dương, TP HCM.

Để giúp thai phụ giảm căng thẳng khi sinh con, Bệnh viện Từ Dũ đã có hoạt động cho phép người nhà vào phòng mổ cùng thai phụ

Hội thảo là dịp các chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm về sản - nhi đến các y-bác sĩ trong khu vực nâng cao chất lượng điều trị và chăm sóc cho người bệnh.

Báo cáo tại hội nghị về mổ lấy thai theo y học chứng cứ nhằm chuẩn hóa thực hành và giảm biến chứng cho thai phụ, BSCKII Phạm Thanh Hải, Phó Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ (TP HCM), cho biết hiện mổ lấy thai là phẫu thuật phổ biến nhất trong sản khoa.

Tại Bệnh viện Từ Dũ, tỉ lệ mổ ở sản phụ đã chuyển dạ chiếm khoảng 40% tổng số ca sinh. Trước vấn đề này, năm 2014, WHO đã khuyến cáo cần có các biện pháp giảm tỉ lệ mổ không cần thiết.

Bởi mổ lấy thai kéo theo nguy cơ biến chứng muộn, đặc biệt nhau cài răng lược do sẹo mổ cũ. Thời điểm tối ưu để mổ chủ động là tuần 39 thai kỳ, chỉ cân nhắc tuần 38 cho song thai hoặc thai chậm tăng trưởng.

Bên cạnh đó, BS Hải cũng chia sẻ 1 số thay đổi kỹ thuật đáng chú ý như hạn chế đặt sonde tiểu, sát khuẩn da tối thiểu ba phút, mở tử cung theo hướng dọc, khâu cơ tử cung đúng lớp, ưu tiên khâu hai lớp liên tục. Không bóc nhau bằng tay trừ khi nhau bám thấp và hạn chế thao tác không cần thiết giúp giảm nguy cơ biến chứng lâu dài.

"Từ năm 2021, bệnh viện đã triển khai mô hình mổ gia đình cho phép người nhà vào phòng mổ, giúp giảm căng thẳng, cải thiện trải nghiệm và tăng tính minh bạch trong chăm sóc sản phụ" - BS Hải nói.

Liên quan đến mổ lấy thai, BS Bạch Văn Cam cho biết thêm mổ lấy thai đang trở thành trào lưu khi nhiều gia đình chọn phương pháp này mà chưa cân nhắc hết rủi ro đối với trẻ sơ sinh.

BS Cam cảnh báo mổ trước 39 tuần làm tăng nguy cơ suy hô hấp, đặc biệt với trẻ sinh trước 36 tuần do phổi chưa phát triển hoàn chỉnh. Tại Bệnh viện Nhi đồng 1, từng ghi nhận một số trường hợp trẻ sơ sinh bị suy hô hấp liên quan đến mổ lấy thai quá sớm. Do đó, trong những trường hợp không có chỉ định bắt buộc, sinh thường qua ngả âm đạo vẫn là phương pháp an toàn và ưu tiên cho mẹ và bé.

Theo ThS-BS Lê Xuân Đức, Giám đốc Y khoa Bệnh viện Hoàn Mỹ Thủ Đức, những năm gần đây, tỉ lệ mổ lấy thai ở Việt Nam và trên toàn thế giới có xu hướng tăng. Năm 2005, tỉ lệ khoảng 15%, đến năm 2022 tại Việt Nam đã tăng lên 27–30% và dự báo còn tiếp tục tăng.

Lý giải nguyên nhân tỉ lệ mổ lấy thai thăng, BS Đức cho rằng có nhiều yếu tố như tâm lý sản phụ muốn chọn "ngày đẹp", mong muốn chủ động thời điểm sinh; y học phát triển khiến sản phụ lo ngại biến chứng của sinh thường; nhận thức về an toàn cho mẹ và bé.

Bên cạnh đó, cùng với xu hướng lấy người bệnh làm trung tâm, trong đó mong muốn của sản phụ cũng được xem xét bên cạnh chỉ định chuyên môn của bác sĩ. Ngoài ra, tỉ lệ mổ lấy thai tăng hằng năm còn do nhiều sản phụ mang thai lần hai, lần ba trên nền sẹo mổ cũ, làm tăng chỉ định mổ ở các năm tiếp theo.

Để dung hòa giữa biến chứng mổ lấy thai và việc tôn trọng mong muốn của sản phụ theo mô hình "lấy người bệnh làm trung tâm", theo BS Đức, cả sinh thường và mổ lấy thai đều có nguy cơ biến chứng. Khi sản phụ có thể sinh thường nhưng muốn mổ vì tâm lý lo sợ, bác sĩ sẽ giải thích rõ ràng nguy cơ của từng phương pháp.

Hải Yến