Bài cuối: Cần lời giải căn cơ, lâu dài

7 giờ trước Gốc

Hiện nay, Trung ương đang lấy ý kiến góp ý của các tầng lớp nhân dân để hoàn thiện Dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Đây là cơ hội và điều kiện quan trọng để xác định cụ thể định hướng và giải pháp cho các vấn đề thực tiễn đặt ra.

Hiện nay, Trung ương đang lấy ý kiến góp ý của các tầng lớp nhân dân để hoàn thiện dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Đây là cơ hội và điều kiện quan trọng để xác định cụ thể định hướng và giải pháp cho các vấn đề thực tiễn đặt ra, trong đó có những khó khăn của các chi bộ địa bàn dân cư trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Như đã đề cập trong 4 bài trước, kết quả khảo sát thực tiễn tại Hà Nội cho thấy, những vấn đề chủ yếu đặt ra đối với các chi bộ địa bàn dân cư trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp có thể rút ra 4 nhóm nội dung như sau:

Thứ nhất, nghiên cứu tiến hành sáp nhập các chi bộ địa bàn dân cư để tập trung công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tránh dàn trải (gắn với sáp nhập thôn, tổ dân phố), hoặc thành lập chi bộ liên thôn/tổ dân phố để giảm số lượng nhưng tăng chất lượng. Tuy nhiên, nên tính toán quy mô phù hợp, ví dụ, số đảng viên mỗi chi bộ khoảng 200 đồng chí, tương ứng với số hộ dân trong thôn, tổ dân phố khoảng 500-600 hộ. Hoặc tính toán mô hình tổ chức đảng bộ địa bàn dân cư, hoặc tổ chức chia cụm, bố trí Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy cấp xã làm cụm trưởng phụ trách theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, hỗ trợ công việc của các chi bộ.

Thứ hai, nghiên cứu xác định tiêu chí bí thư chi bộ theo hướng trẻ hóa nhằm đáp ứng các yêu cầu đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cần quy định độ tuổi, thí điểm đưa công chức xã về làm bí thư chi bộ địa bàn dân cư; thực hiện cơ chế đánh giá, xếp loại hằng tháng đối với bí thư chi bộ tương tự như với cán bộ, công chức.

Thứ ba, song song với sáp nhập chi bộ, tổ dân phố, nghiên cứu hoàn thiện chế độ, chính sách, phụ cấp, thù lao tương xứng cho các đối tượng trong chi ủy, đặc biệt là xem xét, bổ sung chế độ cho phó bí thư, chi ủy viên.

Thứ tư, nâng cao trình độ cấp ủy chi bộ bằng đào tạo chuyên sâu, ngắn hạn về nghiệp vụ công tác Đảng cùng với kỹ năng quản lý hành chính, đạo đức công vụ và kỹ năng số, với kế hoạch tạo nguồn từ cơ sở nhằm thực hiện tốt yêu cầu quản trị địa phương từ cơ sở.

Có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng về công nghệ thông tin, chuyển đổi số cho cán bộ, đảng viên ở chi bộ địa bàn dân cư, chuẩn hóa tiêu chí, tiêu chuẩn về trang bị kỹ thuật như máy tính kết nối mạng internet phục vụ hoạt động và chuyển đổi số đối với loại hình chi bộ này; hướng dẫn cụ thể cách thức sử dụng mạng xã hội, nền tảng trực tuyến vào công tác, yêu cầu bảo mật trong quá trình thực hiện; triển khai thí điểm sinh hoạt chi bộ trực tuyến…

Theo PGS.TS Phan Hữu Tích, nguyên Vụ trưởng Vụ Bảo vệ chính trị nội bộ (Ban Tổ chức Trung ương), đây là những vấn đề rất cần thiết, cần sớm nghiên cứu triển khai. Nếu giải quyết được tất cả những vấn đề này một cách căn cơ, bài bản, sẽ góp phần nâng cao hiệu quả vận hành chính quyền địa phương 2 cấp thực sự gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân, tạo ra xung lực mới trong khâu tổ chức thực hiện nghị quyết của Đảng vốn vẫn được xem là khâu yếu.

Bên cạnh đó, điều mà rất nhiều chi bộ quan tâm, kiến nghị Trung ương sớm có quy định chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của chi bộ thôn, ấp, khu phố trực thuộc đảng ủy xã, phường; thí điểm thực hiện nhiệm kỳ của chi bộ (không phải chi bộ cơ sở) là 5 năm theo Điểm 13.4, Hướng dẫn số 06-HD/TW ngày 9-6-2025 của Ban Bí thư để thuận lợi trong triển khai thực hiện nhiệm vụ. Đây là những vấn đề các chi bộ kỳ vọng Ban Tổ chức Trung ương sớm nghiên cứu để tham mưu Trung ương.

Phường Kiến Hưng triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” xuống từng chi bộ, tổ dân phố và người dân.

Thực tế, Ban Bí thư đã ban hành Quy định số 361-QĐ/TƯ ngày 30-8-2025 quy định chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của đảng bộ, chi bộ cơ sở các cơ quan Đảng trực thuộc đảng ủy xã, phường, đặc khu. Quy định là cơ sở pháp lý rất thuận lợi cho các đảng bộ, chi bộ cơ sở các cơ quan Đảng trực thuộc đảng ủy cấp xã.

Trong bối cảnh chính quyền địa phương 2 cấp, việc quy định rõ hơn cho chi bộ địa bàn dân cư cũng được đặt ra rất cấp thiết. Trước những vấn đề đặt ra, chúng ta đang thấy rõ thời cơ cho các cấp ủy tạo bước chuyển mình đổi mới trong công tác xây dựng Đảng với trọng tâm từ các chi bộ địa bàn dân cư.

Trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng được công bố công khai (ngày 15-10-2025) lấy ý kiến nhân dân, nhiều nội dung liên quan đến nâng cao chất lượng chi bộ địa bàn dân cư đã được đề cập rất cụ thể.

Dự thảo báo cáo Tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam, Trung ương nêu đánh giá: “Hiện nay, các thôn, tổ dân phố có đông đảng viên, chưa có sự thống nhất trong việc thành lập tổ chức Đảng”.

Trong dự thảo Báo cáo chính trị, Trung ương nêu rõ: Rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, mối quan hệ công tác của các loại hình tổ chức cơ sở Đảng. Đổi mới hoạt động và nâng cao chất lượng của các tổ chức cơ sở Đảng và chất lượng đảng viên, khắc phục tình trạng hình thức trong sinh hoạt chi bộ, trong đánh giá, xếp loại hằng năm đối với tổ chức cơ sở Đảng và đảng viên. Nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực lãnh đạo, kỹ năng và nghiệp vụ công tác Đảng, năng lực cụ thể hóa và tổ chức thực hiện cho đội ngũ cấp ủy viên và cán bộ chuyên trách công tác Đảng tại cơ sở.

Cùng với đó là chăm lo xây dựng, củng cố và phát huy hiệu quả vai trò hạt nhân lãnh đạo của cấp ủy các cấp, nhất là người đứng đầu. Đặc biệt là hoàn thiện thể chế, thực hiện nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo, xây dựng tổ chức bộ máy, công tác cán bộ, biên chế của hệ thống chính trị, đẩy mạnh phân cấp, xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm, vai trò nêu gương của cấp ủy, tổ chức Đảng, cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu. Đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số trong Đảng; đổi mới phong cách lãnh đạo, phương pháp công tác, lề lối làm việc của các cơ quan lãnh đạo, tham mưu của Đảng từ Trung ương tới cơ sở. Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy chế làm việc của cấp ủy, tổ chức Đảng các cấp, quy định chặt chẽ nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ, quy trình công tác, khắc phục tình trạng bao biện, làm thay hoặc buông lỏng vai trò lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức Đảng.

Điểm mới nổi bật trong dự thảo văn kiện lần này là sự đồng bộ trong xây dựng đội ngũ cán bộ ở cả hai cấp chiến lược và cơ sở, thay vì chỉ chú trọng riêng từng cấp như trước đây.

Chủ trương củng cố chất lượng cán bộ ngay từ cơ sở chính là cơ hội để đổi mới công tác cán bộ ở chi bộ địa bàn dân cư, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở, nơi thực thi mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đồng thời giúp phát hiện, lan tỏa những kinh nghiệm hay, hạn chế tiêu cực, bất cập ngay từ đầu, từ cơ sở.

Sự vững mạnh ngay từ các chi bộ địa bàn dân cư chính là nền tảng vững chắc cho sự phát triển hùng cường của Thủ đô và đất nước trong kỷ nguyên mới.

Đặc biệt, chủ trương mới dành sự quan tâm cao nhất cho người đứng đầu ở mọi cấp. Vai trò của người chỉ đạo, điều hành được nhấn mạnh không chỉ về năng lực chuyên môn, mà còn về chuẩn mực đạo đức cách mạng, phong cách lãnh đạo và trách nhiệm cá nhân. Sự gương mẫu của người đứng đầu sẽ tạo động lực cho cả tập thể, từ đó nâng cao nhận thức xã hội, kỷ cương, kỷ luật, thúc đẩy cải cách hành chính và hiệu quả phục vụ nhân dân. Vừa hay, nâng cao chất lượng đội ngũ bí thư chi bộ cũng chính là vấn đề chúng ta đang bàn.

Trung ương cũng xác định, cơ chế giám sát, đánh giá cán bộ được yêu cầu quy định chặt chẽ hơn. Quy trình bổ nhiệm, đánh giá công bằng và minh bạch, gắn kết chặt chẽ thành tích với khen thưởng, vi phạm với chế tài. Đồng thời, chú trọng luân chuyển ngang, luân chuyển lên và luân chuyển về cơ sở theo nguyên tắc "có vào, có ra", "có lên, có xuống" để cán bộ có trải nghiệm thực tiễn, rèn luyện bản lĩnh và trau dồi năng lực chuyên môn. Điều này có thể trở thành cơ sở cho việc đưa cán bộ, công chức xã về làm bí thư chi bộ như đề xuất đã nêu.

Trung ương cũng nêu rõ yêu cầu tiếp tục thực hiện chủ trương bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố hoặc trưởng ban công tác mặt trận. Chú trọng nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát ngay từ chi bộ.

Đáng chú ý, dự thảo Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV đã xác định rõ một đầu việc do Ban Tổ chức Trung ương chủ trì triển khai ngay trong năm 2026 là ban hành các quy định của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ cơ sở trong các loại hình tổ chức cơ sở Đảng. Quy định này được ban hành, nếu xem xét kỹ để tháo gỡ những vấn đề về chi bộ địa bàn dân cư như chúng tôi đề cập ở trên, có thể trở thành lời giải chung cho các vấn đề hiện nay.

Với tâm thế sẵn sàng tiên phong thí điểm những chủ trương, chính sách mới của Trung ương và thấu hiểu những yêu cầu từ thực tiễn, Thành ủy Hà Nội đã, đang và sẽ chủ động triển khai các biện pháp nâng cao năng lực hành động, tạo bước chuyển mình, đổi mới, thích nghi cho các chi bộ địa bàn dân cư.

Cán bộ phục vụ người dân tại Điểm phục vụ hành chính công phường Cửa Nam.

Cán bộ phục vụ người dân tại Điểm phục vụ hành chính công xã Dân Hòa. Ảnh: Hữu Tiệp

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Tổ chức Thành ủy Hà Nội Hà Minh Hải cho biết, để nâng cao trình độ chuyển đổi số cho cán bộ, Thành ủy sẽ điều chỉnh cách thức tập huấn theo hướng linh hoạt, giảm thời gian di chuyển, tập trung hướng dẫn kỹ năng thực hành, giúp cán bộ tự học, tự triển khai công việc tại địa phương. Mục tiêu không phải là giải quyết những việc nhỏ lẻ, mà là thay đổi tư duy, cách tiếp cận, từ đó hình thành nền quản trị địa phương tinh gọn, hiệu quả.

Đồng chí Hà Minh Hải khẳng định: Mục tiêu của Hà Nội là xây dựng nền quản trị địa phương thông minh, dựa trên tư duy số; thành phố sẽ là điểm tựa, là nơi bảo vệ, hỗ trợ các địa phương. Cán bộ cơ sở cần mạnh dạn, chủ động, sáng tạo - việc gì có lợi cho dân thì hết sức làm, việc gì có hại cho dân thì tuyệt đối tránh. Có như vậy, chính quyền địa phương hai cấp mới thực sự vận hành hiệu quả và phục vụ nhân dân một cách thiết thực nhất.

Sự quan tâm của Trung ương với nhiều nội dung trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV là nguồn động viên và cơ sở để các cấp ủy tổ chức Đảng chủ động quan tâm, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các chi bộ địa bàn dân cư.

Bài viết: Nguyễn Minh Đức, Lê Thị Hương, Nguyễn Khánh Ly, Nguyễn Thị Mai
Ảnh: Hữu Tiệp và CTV
Thiết kế: Hữu Tiệp

XEM LẠI LOẠT BÀI