Bài cuối: Nhân rộng điển hình, thắp sáng phong trào

Từ những tấm gương gia đình sẵn sàng hiến đất, góp công, góp tiền để xây dựng hạ tầng nông thôn, đến những cán bộ cơ sở “dân vận khéo”, nhiệt tình, tâm huyết vì việc chung, phong trào “Toàn dân chung sức xây dựng nông thôn mới” ở Hà Nội đã trở thành mạch nguồn lan tỏa mạnh mẽ. Không chỉ dừng lại ở những công trình, thành quả lớn nhất chính là tinh thần đồng thuận, đoàn kết của người dân - khi lòng dân đã thực sự hóa thành sức mạnh. Hà Nội đã hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới cấp thành phố, tạo tiền đề vững chắc để Thủ đô bước vào giai đoạn mới: Xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, thông minh; dựng xây những miền quê trù phú, văn minh, hiện đại, xứng tầm Thủ đô ngàn năm văn hiến.

Được thụ hưởng những công trình phúc lợi cho nông thôn, bà Nguyễn Thị Duy, xóm Cời, thôn Tân Hội, xã Xuân Mai tự hào: "Chung tay xây dựng nông thôn mới, nhân dân chúng tôi không quản vất vả. Cá nhân tôi đã 70 tuổi, nhưng vẫn tham gia làm cùng bà con. Đến nay, Tân Hội đã có đầy đủ nhà văn hóa, sân bóng, đường giao thông được bê tông 100% các tuyến, sạch và đẹp".

Cụ Nguyễn Thị Tý, 90 tuổi ở xóm Cời, thôn Tân Hội, xã Xuân Mai xúc động: “Xưa kia, cả làng đều nghèo khó, cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc, đường đi nhỏ bé lầy lội. Giờ nông thôn chúng tôi quá hiện đại. Tôi thọ được 90 tuổi thế này là sướng quá, mừng quá rồi!”.

Niềm vui của người dân thôn Tân Hội, xã Xuân Mai trước sự đổi thay của quê hương. Ảnh: Hữu Tiệp

Ông Lê Văn Vụ, Trưởng thôn Tân Hội, xã Xuân Mai cho biết: "Tân Hội có 519 hộ dân, là thôn công giáo toàn tòng. Người dân thôn Tân Hội sản xuất nông nghiệp là chính, ngoài ra, một số hộ kinh doanh nhỏ và sản xuất mây tre đan. Những công trình hoàn thành, nhân dân rất vui. Tại Tân Hội hôm nay, phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao rất phát triển, người dân thực sự có cuộc sống hạnh phúc. Chiếc cổng làng Tân Hội to đẹp như chào đón người con đi xa trở về; là dấu mốc để người dân phương xa qua đây nhận thấy làng quê Tân Hội. Từ những đóng góp của cá nhân anh Nguyễn Văn Cương đã lan tỏa ra cả cộng đồng, “lôi kéo” toàn dân chung sức cùng xây dựng quê hương…".

Chủ tịch UBND xã Phúc Thọ Kiều Trọng Sỹ cho hay, ngõ 3, thôn Bướm từ con ngõ nhỏ hẹp chỉ rộng chưa đầy 2m, nhiều chỗ thắt cổ chai, đến nay đã rộng hơn 3m, xe đi lại thuận lợi, tạo đà cho người dân phát triển kinh tế - xã hội. Cũng từ những điểm sáng đó, Phúc Thọ đang nhân rộng phong trào, lan tỏa ra các thôn xóm khác, thổi bùng lên phong trào xây dựng nông thôn mới, góp phần đưa những làng quê ngày một khang trang hơn, giàu đẹp hơn.

Còn tại xã Quốc Oai, các thôn Phúc Đức, Khánh Tân, Đa Phúc, Sài Khê đều có hệ thống chiếu sáng đồng bộ bằng năng lượng mặt trời. Buổi tối, đèn đường sáng trưng, người dân thuận lợi khi đi lại, an ninh trật tự cũng tốt hơn… Có Khu di tích lịch sử chùa Thầy, các thôn trên địa bàn xã Quốc Oai đẹp hơn, văn minh hơn để trở thành điểm đến hấp dẫn du khách.

Hệ thống đèn năng lượng mặt trời thắp sáng đường thôn, ngõ xóm ở Đa Phúc, Khánh Tân, Sài Khê... xã Quốc Oai. Ảnh: Quang Minh

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội, trong giai đoạn 2010-2020, tổng kinh phí Hà Nội đã huy động thực hiện xây dựng nông thôn mới đạt gần 97.000 tỷ đồng, trong đó, vốn huy động ngoài ngân sách là hơn 16.800 tỷ đồng, chiếm 17,4%. Từ năm 2021 đến 2024, tổng kinh phí huy động tiếp tục đạt hơn 86.800 tỷ đồng, trong đó vốn huy động ngoài ngân sách là hơn 4.000 tỷ đồng, chiếm 4,6%...

Riêng các cấp Hội Nông dân thành phố đã vận động hội viên hiến hơn 1,37 triệu m² đất, đóng góp hơn 672 nghìn ngày công, tham gia làm mới và sửa chữa hơn 6.100 km đường giao thông nông thôn; 1.300 cầu cống; kiên cố hóa 6.300 km kênh mương nội đồng phục vụ sản xuất... Những đóng góp ấy không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách, mà còn tạo đồng thuận từ gốc, để công trình khi đưa vào khai thác được người dân trân quý, giữ gìn.

Một góc nông thôn đổi mới tại xã Ô Diên. Ảnh: Khắc Hiển

Diện mạo nông thôn mới ở thôn Bướm, xã Phúc Thọ hôm nay. Ảnh: Nguyễn Mai

Diện mạo nông thôn mới tại thôn Bướm, xã Phúc Thọ. Ảnh: Nguyễn Mai

Diện mạo nông thôn mới tại thôn Bướm, xã Phúc Thọ. Ảnh: Nguyễn Mai

Chung sức xây dựng nông thôn mới, Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố Hà Nội đã triển khai đồng bộ các mô hình “Gia đình 5 không, 3 sạch”, thí điểm “5 có, 3 sạch”, qua đó giúp 1.133 hộ do phụ nữ làm chủ thoát nghèo, hơn 6.380 hộ ra khỏi diện cận nghèo, gần 4.900 hộđượcnâng mức sống.

Trong khi đó, Đoàn Thanh niên “làm thật, làm đều” với sân chơi, tủ điện, tuyến đường xanh - sạch - sáng, gắn camera giám sát, trồng mới hơn 883.000 cây xanh, thực hiện và duy trì 480 công trình tranh tường, 325 tuyến phố đạt tiêu chí văn minh… Những công trình nhỏ, nhưng “chạm” đúng nhu cầu dân sinh, lan tỏa văn hóa sống đẹp nơi làng xóm.

Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội Ngọ Văn Ngôn nhận xét: Trước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ đô đã có 18/18 huyện, thị xã hoàn thành xây dựng nông thôn mới, trong đó, có 6 huyện nông thôn mới nâng cao; 229 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 109 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Chính sự cộng hưởng đó đã giúp Hà Nội được Thủ tướng Chính phủ công nhận thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Thủ đô khẳng định vị trí đầu tàu, đóng góp vào bức tranh nông thôn mới của cả nước.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại, chặng đường qua cho thấy, phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” được trung ương và thành phố Hà Nội cụ thể hóa bằng nhiều quyết sách quan trọng, tạo khuôn khổ pháp lý và động lực thi đua mạnh mẽ cho địa phương tổ chức triển khai bài bản, đồng bộ, huy động được cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân tham gia. Trong mạch nguồn chủ trương ấy, Hà Nội đã vận dụng linh hoạt phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng lợi”; khơi dậy nội lực xã hội hóa để thực hiện.

Điều đáng quý là phong trào chung sức xây dựng nông thôn mới ở Hà Nội không dừng lại ở việc “làm cho xong chỉ tiêu”, mà đã trở thành một mạch nguồn lan tỏa. Mỗi một gia đình hiến đất, mỗi một cộng đồng hiến công, mỗi một cán bộ cơ sở gương mẫu, minh bạch… đều là “ngọn lửa nhỏ”, góp phần thắp sáng phong trào lớn. Ngọn lửa ấy đã truyền cảm hứng, khiến những điển hình không chỉ dừng lại ở một thôn, một xã, mà lan sang nhiều địa phương khác. Khi lòng dân đã đồng thuận, niềm tin đã được khơi dậy, thì phong trào ấy không chỉ làm mới bộ mặt nông thôn, mà còn tạo ra nền tảng để Hà Nội bước tiếp trên con đường xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, thông minh trong giai đoạn 2026-2030.

Về đích sớm mục tiêu “Thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới” một năm là thành quả lớn, nhưng “xây dựng nông thôn mới “không có điểm dừng”. Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn, tiếp tục thực hiện phong trào thi đua cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2030, thành phố Hà Nội kiến nghị Trung ương đổi mới nội dung, phương thức tổ chức phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới phù hợp với đặc thù của từng địa phương, đơn vị.

Trong đó, đối với phát triển kinh tế, tập trung phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng cơ cấu lại ngành, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, như: Thi đua phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ; thi đua đẩy mạnh phát triển kinh tế nông thôn đa dạng; thi đua phát triển nông nghiệp gắn với chế biến sâu và thương hiệu; thi đua xây dựng thương hiệu OCOP mạnh, thi đua liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm…

Diện mạo nông thôn Hà Nội hôm nay. Ảnh: Khắc Hiển

Diện mạo nông thôn Hà Nội hôm nay. Ảnh: Khắc Hiển

Diện mạo nông thôn Hà Nội hôm nay. Ảnh: Khắc Hiển

Diện mạo nông thôn Hà Nội hôm nay. Ảnh: Khắc Hiển

Đối với xây dựng nông thôn, thi đua xây dựng nông thôn văn minh, hiện đại gắn với đô thị hóa; thi đua bảo vệ môi trường, cảnh quan xanh - sạch - đẹp. Tiếp tục phát triển các phong trào thi đua cụ thể, như: "Thôn/xóm không rác thải", "Gia đình 5 không, 3 sạch", "Đường hoa, đường cây xanh", "Xử lý rác thải tại nguồn hiệu quả"…

Bên cạnh đó, thành phố đề xuất lồng ghép các phong trào thi đua với vận động người dân tự nguyện, tự giác tham gia xây dựng nông thôn mới, nhất là trong bảo vệ môi trường, gìn giữ văn hóa truyền thống, xây dựng đời sống văn minh. Trao quyền cho người dân và cộng đồng trong việc tự tổ chức và tham gia thi đua. Khuyến khích các tổ chức cộng đồng tự phát động các phong trào thi đua nhỏ, phù hợp với đặc thù thôn, xóm. Ban giám sát đầu tư của cộng đồng cũng là một hình thức thi đua minh bạch, hiệu quả.

Phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể, nhất là Hội Nông dân, Hội Liên hiệp phụ nữ, Đoàn Thanh niên trong tuyên truyền, vận động hội viên tham gia và lan tỏa phong trào. Phát triển các tổ chức của nông dân thực chất, hiệu quả trong việc dẫn dắt thi đua, như: "Phụ nữ thi đua xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch", "Nông dân thi đua sản xuất giỏi", "Thanh niên thi đua lập nghiệp trên quê hương".

Hà Nội cũng kiến nghị Trung ương đổi mới công tác khen thưởng, tôn vinh điển hình tiên tiến trong thực hiện phong trào thi đua cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới. Ưu tiên khen thưởng cho người trực tiếp tham gia và có thành tích thi đua nổi bật. Tập trung vào các "kiến trúc sư" thầm lặng của nông thôn mới đã nỗ lực vượt khó, có sáng kiến, mô hình thi đua hiệu quả. Khuyến khích khen thưởng các mô hình thi đua sáng tạo, đột phá cho những địa phương, đơn vị, cá nhân dám nghĩ, dám làm, áp dụng cách thức thi đua mới mang lại hiệu quả cao.

Hà Nội hôm nay không chỉ có những tuyến đường khang trang, những nhà văn hóa sáng đèn, những trường học hiện đại, mà còn có một nông thôn mới của niềm tin, tình người và khát vọng. Những điển hình từ cơ sở - từ một gia đình, một thôn xóm đã trở thành điểm sáng để nhân rộng, thắp sáng phong trào toàn thành phố. Chính những ngọn lửa từ lòng dân ấy đã, đang và tiếp tục soi sáng hành trình dựng xây nông thôn mới của Thủ đô - một hành trình không có điểm dừng, để mỗi làng quê Hà Nội đều khởi sắc, để Thủ đô ngàn năm văn hiến ngày càng văn minh, hiện đại, xứng đáng là trái tim của cả nước.

Thực hiện phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021-2025 và Chương trình số 04 của Thành ủy Hà Nội khóa XVII về “Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025, Thành ủy, UBND thành phố đã trao tặng nhiều Bằng khen, Cờ thi đua cho các tập thể, cá nhân.

Trên cơ sở kết quả, thành tích xuất sắc đạt được trong phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021-2025, thành phố cũng đề nghị trung ương xem xét tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất cho Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Hà Nội.

Nhóm phóng viên