Bài học pháp lý từ đầu tư tài sản ảo

Trong môi trường khởi nghiệp và đầu tư, những người như Shark Bình - từng được xem là biểu tượng thành công. Tuy vậy, sau những ánh hào quang, nhiều dấu hiệu bất ổn trong hoạt động kinh doanh của tập đoàn NextTech lần lượt lộ ra.

Hơn nữa, khi ông Bình bị vướng vòng lao lý, bài học về rủi ro trong kẽ hở pháp lý đối với tiền ảo, khi hệ thống pháp luật vẫn đang dần hoàn thiện tiếp tục được đặt ra.

Thời gian gần đây, ông Nguyễn Hòa Bình bị cơ quan chức năng điều tra do liên quan đến dự án tiền ảo Antex. Sự việc đã gây ra tác động dây chuyền đến toàn bộ hệ sinh thái NextTech, khi các công ty con, dự án liên quan, thậm chí cả đối tác và khách hàng đều bắt đầu xem xét lại mức độ an toàn của các khoản đầu tư và tính minh bạch của doanh nghiệp.

Trên phương diện tài chính, bức tranh kinh doanh của NextTech cũng bộc lộ nhiều điểm đáng chú ý. Theo dữ liệu công khai, trong năm 2023, NextTech chỉ đạt lợi nhuận gần 3 tỷ đồng, giảm tới 96% so với năm trước đó. Doanh thu tài chính, vốn từng là nguồn thu quan trọng, gần như biến mất khi chỉ còn hơn 60 triệu đồng, so với hơn 52 tỷ đồng của năm 2022. Trong giai đoạn 2018 - 2020, Tập đoàn liên tục thua lỗ, có năm mức lỗ lên tới hơn 17 tỷ đồng. Đến năm 2021, NextTech bất ngờ có lãi 30,5 tỷ đồng, song lợi nhuận này không đến từ hoạt động kinh doanh cốt lõi mà chủ yếu nhờ các khoản đầu tư tài chính - tức là “lãi trên giấy”, chứ không phản ánh năng lực tạo giá trị thực. Gần đây nhất, NextTech đã thực hiện việc giảm vốn điều lệ từ 500 tỷ xuống còn khoảng 4,2 tỷ đồng, điều này làm dấy lên nghi vấn về “bốc hơi” vốn, tái cơ cấu tài chính quá mạnh và khả năng bảo vệ nhà đầu tư thấp hơn.

Từ những diễn biến này, câu chuyện của Shark Bình không chỉ dừng lại ở một vụ việc cá nhân, mà là lời cảnh tỉnh về khoảng trống pháp lý đối với tài sản mã hóa - lĩnh vực đang phát triển nhanh nhưng vẫn nằm trong “vùng xám” của luật pháp Việt Nam. Theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam cần sớm xây dựng hành lang pháp lý hoàn chỉnh cho thị trường tài sản mã hóa, thay vì chỉ xử lý sự vụ khi có vi phạm.

TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế cho hay: “Hiện tại, đa số nhà đầu tư bị mất tiền khi tham gia vào các sàn giao dịch tiền số không chính thức. Rõ ràng, tài sản số là một nguồn lực quan trọng của xã hội, vì vậy, việc thành lập sàn giao dịch tài sản số cùng với một khung pháp lý rõ ràng không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư mà còn có tác dụng gia tăng nguồn lực quốc gia”.

Câu chuyện của Shark Bình và NextTech hay Antex không chỉ là một “cú ngã” của một doanh nhân nổi tiếng, mà là tấm gương phản chiếu cho cả thị trường tài sản số non trẻ của Việt Nam. Khi hành lang pháp lý được thiết lập, các dự án tiền ảo - nếu minh bạch và hợp pháp có thể hoạt động công khai, được giám sát như bất kỳ doanh nghiệp tài chính nào khác. Ngược lại, những mô hình mập mờ, không có tài sản bảo chứng, sẽ nhanh chóng bị loại khỏi thị trường. Đây chính là cách duy nhất để xây dựng một thị trường tài sản số minh bạch, an toàn và bền vững, thay vì để nhà đầu tư tiếp tục “tự bơi” giữa biển rủi ro.

Thùy Dương