Bài thơ 'Nghề của em' đậm chất nhân văn

Câu thơ mở đầu của bài thơ “Nghề của em” không nhắc trực tiếp đến nghề nào, nhưng với ngữ cảnh ca ngợi và tôn vinh, ta có thể hiểu đó chính là nghề giáo. Cách ngắt nhịp 3/5 trong câu thơ đã tạo âm hưởng ngân vang, nhấn mạnh sự vĩnh cửu của nghề giáo trong dòng chảy lịch sử, một nghề luôn được kính trọng qua mọi thời đại.

Đồng thời, cách ngắt nhịp này còn giúp người đọc cảm nhận được rằng, nghề giáo không chỉ đơn thuần là công việc truyền đạt kiến thức, mà còn có nhiệm vụ đặc biệt là tạo dựng nhân cách và khơi nguồn cảm hứng cho tương lai của con người.

Nhiệm vụ ấy đã được nhân vật trữ tình người “em” chia sẻ: “Đối với em yêu thương dành không nhỏ/ Gởi tất cả tấm lòng thành vào đó/ Từng chuyến đò đưa khách chở sang sông”. Hình ảnh ẩn dụ đã khắc họa một tâm hồn cao đẹp, tràn đầy yêu thương và sự hy sinh của người thầy. Người ta thường ví người thầy giáo như người lái đò ngày đêm chở khách qua sông.

Nhưng người thầy giáo hoàn toàn khác với người lái đò. Người thầy đưa hết lớp học trò này đến lớp học trò khác đến bờ bến vinh quang với một tình thương yêu khôn xiết.

Tình yêu thương mà cô giáo dành cho học sinh trong bài thơ này thật đẹp, đó không chỉ là cảm xúc cá nhân, mà còn là biểu tượng cho lòng nhân ái, sự hy sinh của tất cả thầy, cô giáo ở mọi thời đại nói chung. “Gánh giá đông cõng nắng hạ rực hồng/ Đem giáo án vào mơ trong giấc ngủ/ Mặc dông bão hay mưa dầm gió hú/ Dạy em thơ ấp ủ mộng vào đời”.

Đọc khổ thơ này, lòng ta thấy thương cảm cho tấm lòng của một cô giáo với sự tận tụy không ngừng nghỉ. Cô giáo không chỉ đối mặt với những thử thách từ thiên nhiên khắc nghiệt “dông bão, mưa dầm gió hú”... mà còn hy sinh cả thời gian, sức khỏe và cả những giấc mơ riêng để vun đắp cho học trò.

Cô tâm sự: “Có một nghề lặng lẽ đến hơi tàn/ Mái tóc mượt hòa chan làn bụi phấn/ Không dám nghĩ cuộc đời dù lận đận/ Vẫn từng ngày phấn chấn ủ chồi xanh”. Cụm từ “lặng lẽ đến hơi tàn” đã khắc họa sự hy sinh thầm lặng, cống hiến trọn đời của cô giáo. Hình ảnh “mái tóc mượt hòa chan làn bụi phấn” vừa thực vừa giàu tính biểu tượng. Theo năm tháng, bụi phấn và thời gian đã nhuộm màu lên cuộc đời cô giáo, nhưng cô vẫn tận tụy bên từng trang giáo án.

Cuộc sống dù “lận đận”, khó khăn, gian truân, nhưng cô không vì thế mà chùn bước. Cô “Vẫn từng ngày phấn chấn ủ chồi xanh”. Hình ảnh ẩn dụ trong câu thơ này giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp về niềm tin và niềm vui của cô giáo khi gieo mầm tri thức, giúp học trò trưởng thành.

Sự miệt mài của cô không phải để mưu cầu lợi ích cá nhân, mà là vì thế hệ tương lai. Chính vì thế mà những lớp học trò của cô khi đã “đỗ đạt thành danh” vẫn nhớ những lời giảng cũng như tình cảm của cô dành cho họ. “Những lớp đã qua đỗ đạt danh thành/ Có còn nhớ ngàn âm thanh diệu vợi”.

Câu hỏi tu từ đã khẳng định vẻ đẹp của những giá trị tri thức, tình yêu thương, và sự tận tâm của cô giáo truyền lại cho học trò. Điều này đã khiến học trò lúc nào cũng mong muốn trở lại ngôi trường xưa để cảm tạ cô giáo. “Bao học trò tất cả đã lớn khôn/ Dù bận rộn vẫn hằng mong trở lại”. Từ “dù” đã khẳng định tấm lòng biết ơn của học trò đối với cô giáo. Đây cũng là tấm lòng của bao thế hệ học trò nói chung đối với thầy, cô giáo đã dạy dỗ mình nên người.

Bài thơ “Nghề của em” của Trần Lệ Huyền được viết theo thể thơ tám chữ với vần chân và vần lưng uyển chuyển nhẹ nhàng, giàu cảm xúc và cách ngắt nhịp linh hoạt 3/5, 3/2/3 và 3/3/2... tạo cho bài thơ giàu tính nhạc, khắc sâu trong lòng người đọc không những lời ngợi ca về nghề giáo, mà còn là thông điệp về sự tri ân và lòng yêu nghề.

PHẠM VĂN HOANH

NGHỀ CỦA EM

Có một nghề sử sách mãi vinh danh
Đối với em yêu thương dành không nhỏ
Gởi tất cả tấm lòng thành vào đó
Từng chuyến đò đưa khách chở sang sông

Gánh gió đông cõng nắng hạ rực hồng
Đem giáo án vào mơ trong giấc ngủ
Mặc dông bão hay mưa dầm gió hú
Dạy em thơ ấp ủ mộng vào đời

Là một nghề nhìn thoảng chắc thảnh thơi
Nhưng ai biết một đời luôn tận tụy
Trao lớp trẻ với bao điều tích lũy
Và những lời cao quý của nhân gian

Có một nghề lặng lẽ đến hơi tàn
Mái tóc mượt hòa chan làn bụi phấn
Không dám nghĩ cuộc đời dù lận đận
Vẫn từng ngày phấn chấn ủ chồi xanh

Những lớp qua đã đỗ đạt danh thành
Có còn nhớ ngàn âm thanh diệu vợi
Từng tiết học cô trò thầm gói gởi
Bằng trái tim cùng với cả tâm hồn

Bao học trò tất cả đã lớn khôn
Dù bận rộn vẫn hằng mong trở lại
Lời cảm tạ người gieo trồng hoa trái
Để cho đời những nụ mãi xinh tươi.

TRẦN LỆ HUYỀN