Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương xem xét cho ý kiến về Đề án chế định bào chữa viên nhân dân
Tại Phiên họp thứ ba năm 2025, Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương đã xem xét cho ý kiến về Đề án 'Tổng kết, đánh giá chế định Bào chữa viên nhân dân để có giải pháp trong thời gian tới' do Đảng ủy Trung ương Hội Luật gia Việt Nam chuẩn bị.
Ngày 25/12, Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương (Ban Chỉ đạo) tổ chức Phiên họp thứ ba năm 2025 dưới sự chủ trì của Chủ tịch nước Lương Cường - Trưởng Ban Chỉ đạo.
Tại phiên họp, Ban Chỉ đạo đã xem xét cho ý kiến về các nội dung liên quan tới kết quả tổng kết công tác cải cách tư pháp nhiệm kỳ 2021-2026 và phương hướng, nhiệm vụ công tác cải cách tư pháp nhiệm kỳ 2026-2031; dự thảo Chương trình công tác năm 2026 của Ban Chỉ đạo do Ban Nội chính Trung ương chuẩn bị.
Đặc biệt, Ban Chỉ đạo cũng đã xem xét cho ý kiến về Đề án "Tổng kết, đánh giá chế định Bào chữa viên nhân dân để có giải pháp trong thời gian tới" do Đảng ủy Trung ương Hội Luật gia Việt Nam chuẩn bị.
Chủ tịch nước Lương Cường - Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì phiên họp (Ảnh: VGP).
Liên quan tới Đề án "Tổng kết, đánh giá chế định Bào chữa viên nhân dân để có giải pháp trong thời gian tới", Ban Chỉ đạo cho rằng chế định được quy định trong luật tố tụng hình sự, có tính lịch sử, chính trị-xã hội gắn liền với hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên của Mặt trận; là công cụ để Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên tham gia giám sát, kiểm soát quyền lực đối với hoạt động tư pháp, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp các hội viên trong tố tụng hình sự; giúp người bị buộc tội có thêm sự lựa chọn người bào chữa.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, chế định này cơ bản "không còn vận hành trên thực tế" do chất lượng chuyên môn của đa số bào chữa viên nhân dân không cao, không được đào tạo chuyên sâu về các kỹ năng tranh tụng nên gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc khi hành nghề, cùng với đó các cơ chế, chính sách về Bào chữa viên nhân dân chưa được hoàn thiện.
Chính vì vậy, để phát huy vai trò của bào chữa viên nhân dân trên thực tế và để Bào chữa viên nhân dân thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định của pháp luật, Ban Chỉ đạo đề nghị cần bổ sung các giải pháp cụ thể hơn, gắn với trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức có liên quan và lộ trình thực hiện các giải pháp.
Chủ tịch nước Lương Cường, các thành viên Ban Chỉ đạo cải cách Tư pháp Trung ương và các đại biểu tham dự phiên họp (Ảnh: TTXVN).
Về nội dung này, sau khi nghe ý kiến phát biểu của các đại biểu, kết luận tại phiên họp, Chủ tịch nước Lương Cường, Trưởng Ban chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương đề nghị cần thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật; đồng thời chủ động nghiên cứu, đề xuất những sửa đổi bổ sung bám sát quan điểm của Đảng là lấy dân làm gốc và Nhà nước của nhân dân, vì nhân dân.
Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương giao Ban Nội chính Trung ương, cơ quan thường trực Ban chỉ đạo tiếp thu đầy đủ các ý kiến tại phiên họp, hoàn thiện tổng kết công tác cải cách tư pháp nhiệm kỳ 2021-2026 và các phương hướng, nhiệm vụ trình cấp có thẩm quyền.
Bào chữa viên nhân dân là một chủ thể tư pháp có tư cách của người bào chữa trong tố tụng hình sự, xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử tư pháp Việt Nam.
Việc ghi nhận và phát huy vai trò của bào chữa viên nhân dân không chỉ là sự kế thừa truyền thống dân chủ trong hoạt động tư pháp, mà còn là bước đi cụ thể trong quá trình hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tăng cường các công cụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân cũng như quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân.
Năm 2023, Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương đã giao cho Đảng đoàn Hội Luật gia Việt Nam (nay là Đảng ủy Trung ương Hội Luật gia Việt Nam) chủ trì xây dựng Đề án "Tổng kết, đánh giá chế định bào chữa viên nhân dân để có giải pháp trong thời gian tới" nhằm nghiên cứu một số vấn đề lý luận, đánh giá thực tiễn triển khai chế định này trong thời gian qua, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện chế định bào chữa viên nhân dân trong hệ thống tư pháp.
Sau quá trình nghiên cứu công phu và bài bản, Hội Luật gia Việt Nam đã hoàn thiện dự thảo Đề án, đồng thời tổ chức nhiều vòng hội thảo, tọa đàm tham vấn chuyên sâu với sự tham gia của các nhà quản lý, hoạch định chính sách, nhà khoa học, chuyên gia pháp lý và những người làm thực tiễn. Dự thảo đã được hoàn thiện trên cơ sở tiếp thu ý kiến chuyên môn và trình lên Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương theo đúng tiến độ được giao.
