Bán gà lôi trắng lãnh 6 năm tù – luật sư bào chữa phiên sơ thẩm nói gì?

Mới đây, TAND khu vực 5 - Hưng Yên xét xử sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Thái Khắc Thành (45 tuổi, ngụ xóm Thịnh Tâm Thịnh Sơn, xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) 6 năm tù và phạt bổ sung 30 triệu đồng về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.

Bị cáo Thành lĩnh án do có hành vi nuôi, mua bán gà lôi trắng - một loài động vật nguy cấp, quý, hiếm. Nhiều ý kiến dư luận cho rằng, bản án 6 năm tù mà tòa sơ thẩm tuyên với bị cáo Thành là quá nặng.

Thái Khắc Thành cùng số gà lôi tang vật vụ án.

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp – người trực tiếp bào chữa cho bị cáo Thái Khắc Thành tại phiên tòa sơ thẩm, tòa án Khu vực 5 - Hưng Yên cho biết, mức án tuyên phạt 6 năm tù đối với bị cáo Thái Khắc Thành vì nuôi nhốt 13 con gà lôi trắng là quá nghiêm khắc.

Theo luật sư Cường, nếu HĐXX cấp sơ thẩm chấp nhận yêu cầu của bị cáo và nội dung bào chữa của luật sư tại phiên tòa sơ thẩm, vụ việc này đã kết thúc ở giai đoạn sơ thẩm.

Tại phiên tòa sơ thẩm các luật sư tranh luận nhiều nội dung với đại diện Viện Kiểm sát, đồng thời đề nghị HĐXX cân nhắc tính chất mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân của bị cáo, nhận thức của bị cáo và đặc biệt là đánh giá hậu quả của sự việc, để xem xét áp dụng điểm b (Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả), điểm s (Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải) và điểm h (Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn) khoản 1, Điều 51 Bộ luật Hình sự, từ đó áp dụng điều 54 Bộ luật Hình sự và áp dụng điều 65 để xét xử bị cáo dưới 3 năm tù và cho bị cáo được hưởng án treo để được đoàn tụ với gia đình, chăm sóc mẹ già và nuôi dạy 3 con nhỏ dại.

Bị cáo Thái Khắc Thành bị Viện Kiểm sát khu vực 5 Hưng Yên truy tố và bị Tòa án khu vực 5, Hưng Yên xét xử về Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp quý hiếm theo khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự với lý do bị cáo đã nuôi, nhốt 13 cá thể gà lôi trắng, là loài thuộc Nhóm IB trong danh mục động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm cần được bảo tồn, khung hình phạt điều luật quy định là từ 5-10 năm tù.

Trong phần luận tội tại phiên tòa, đại diện Viện Kiểm sát đề nghị tòa án kết tội bị cáo theo khoản 2, điều 244 Bộ luật Hình sự và tuyên phạt bị cáo từ năm 5 năm 6 tháng đến 6 năm tù, đồng thời áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền với bị cáo từ 50.000.000 đến 60.000.000 đồng để răn đe bị cáo và phòng ngừa chung cho xã hội.

Trong phần bào chữa, các luật sư không bào chữa về tội danh vì trong quá trình điều tra vụ án và tại phiên tòa bị cáo thừa nhận hành vi vi phạm tội, có căn cứ xác định các cá thể bị thu giữ là động vật thuộc nhóm nguy cấp quý hiếm trong danh mục Nhóm IB.

Tuy nhiên, phân tích đánh giá tính chất mức độ hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, từ đó các luật sư bào chữa đề nghị hội đồng xét xử, xem xét xét xử bị cáo ở dưới khung hình phạt và cho bị cáo được hưởng án treo, đồng thời không phạt tiền đối với bị cáo vì hoàn cảnh gia đình khó khăn.

Mặc dù hội đồng xét xử nhận định bị cáo thành khẩn khai báo, gia đình có công với cách mạng, hoàn cảnh gia đình khó khăn, chấp nhận một phần đề nghị của người bào chữa nhưng vẫn tuyên phạt bị cáo 6 năm tù và phạt bổ sung 30.000.000 đồng là quá nghiêm khắc, khiến những người phiên tòa bị cáo, gia đình bị cáo và những người có mặt tại phiên tòa phản đối và có phần bất bình về nội dung bản án này.

Luật sư Cường cho rằng, bản chất của hình phạt là hướng đến mục tiêu giáo dục, mang đến những điều tốt đẹp, thể hiện đúng với bản chất của chế độ xã hội. Hình phạt là để giáo dục người phạm tội ý thức chấp hành pháp luật, giáo dục người khác ý thức tuân theo pháp luật, chứ mục đích của hình phạt không phải là trừng phạt, răn đe một cách khô cứng khiến cho người phạm tội sợ hãi, dân chúng bất bình. Chính vì vậy trong hệ thống hình phạt mà pháp luật Việt Nam quy định thì có rất nhiều loại hình phạt, trong đó có phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng cho hưởng án treo…

Luật sư Đặng Văn Cường.

Luật sư Cường cho rằng, tòa án cấp sơ thẩm không áp dụng Điều 54 và Điều 65 Bộ luật Hình sự trong khi đó hoàn toàn có thể áp dụng các quy định này để cho bị cáo được hưởng án treo là chưa thấu tình đạt lý, hình phạt như vậy là quá nghiêm khắc, chưa thể hiện được sự nhân đạo, khoan hồng của pháp luật. Do đó bị cáo cho biết là sẽ kháng cáo, gia đình và các luật sư cũng ủng hộ điều này, rất nhiều luật sư sẵn sàng tham gia vụ án ở giai đoạn phúc thẩm để bào chữa miễn phí cho bị cáo, mong bị cáo có cơ hội sớm trở về với gia đình và xã hội.

Cùng tham gia bào chữa cho bị cáo Thái Khắc Thành tại phiên tòa sơ thẩm, luật sư Hoàng Thị Hương Giang, Văn phòng luật sư Chính Pháp cho biết, nếu bị cáo có kháng cáo, tòa án cấp phúc thẩm xem xét lại toàn bộ hồ sơ vụ án này thì hoàn toàn có thể chấp nhận nội dung kháng cáo của bị cáo và nội dung bào chữa của luật sư tại phiên tòa sơ thẩm để cho bị cáo được hưởng án treo hoặc xét xử bị cáo hình phạt bằng thời hạn tạm giam hoặc chuyển sang loại hình hình phạt khác nhẹ hơn để thả tự do cho bị cáo ngay tại phiên tòa phúc thẩm.

Luật sư Giang cho rằng về tội danh có thể tòa án kết tội bị cáo không sai nhưng tính chất của vụ án chưa được đánh giá đầy đủ, tại phiên tòa, các luật sư cũng nêu ra là chưa có căn cứ cho thấy những con gà lôi này có nguồn gốc bị săn bắn, bắt giữ từ tự nhiên, có thể còn là thế hệ f2-f3…, 10 con gà thì có căn cứ rõ ràng cho thấy là công sức của bị cáo chăm sóc, đây là “hoa lợi” theo quy định của pháp luật, do nhận thức chưa đầy đủ thì bị cáo mới mang bán.

Khi giải quyết vụ án hình sự cũng không thể đánh đồng vụ việc các tình huống săn bắn trái phép, làm suy giảm các cá thể động vật hoang dã với những hành vi nuôi nhốt làm gia tăng các cá thể.

Luật sư Giang cho rằng bất hợp lý là nếu bị cáo giết thịt hoặc làm chết các con động vật này có thể không ai biết và không phạm tội, nhưng để sinh sản, nhân giống động vật nguy cấp quý hiếm thì lại đi tù.

Ngoài ra, tòa án cấp sơ thẩm chưa áp dụng tình tiết là người phạm tội chưa gây thiệt hại hoặc thiệt hại không lớn theo điểm h, Khoản 1 Điều 51 BLHS là có phần thiếu sót.

“3 con gà lôi mà bị cáo mua, đổi mà có được là của những người bạn bè trên mạng, không phải là săn bắt trong môi trường tự nhiên, quá trình nuôi nhốt thì những con vật này vẫn sống khỏe mạnh, thậm chí sinh sản làm gia tăng nguồn gen quý giá thì không thể xác định được là bị cáo gây thiệt hại cho việc bảo tồn nguồn gen quý mà còn là mang lại giá trị lợi ích cho công tác bảo tồn. Nếu áp dụng tình tiết này thì hoàn toàn có thể sẽ xử bị cáo dưới khung và cho bị cáo được hưởng án treo”, luật sư Hoàng Thị Hương Giang nói.

Luật sư Đặng Văn Cường cho biết thêm, tại giai đoạn phúc thẩm, tòa án sẽ xem xét toàn bộ hồ sơ vụ án, đánh giá lại tính chất hành vi phạm tội của bị cáo, làm rõ việc áp dụng pháp luật của tòa án cấp sơ thẩm đã đúng hay chưa, mức hình phạt có phù hợp hay không. Đặc biệt là có nhiều tình tiết quan trọng mà tòa án cấp sơ thẩm chưa xem xét như các tình tiết giảm nhẹ quy định tại điểm b, điểm h, khoản 1 Điều 51, khoản 2, Điều 51, áp dụng Điều 54, Điều 65 Bộ luật Hình sự để xét xử bị cáo ở mức hình phạt thấp hơn và cho bị cáo được hưởng án treo.

Theo các luật sư bào chữa, tại phiên tòa gia đình bị cáo cũng nộp thêm các giấy tờ xin giảm hình phạt của rất nhiều bà con nhân dân ở địa phương và chính quyền địa phương nhưng HĐXX sơ thẩm đã không xem xét đến tình tiết này để giảm hình phạt cho bị cáo.

Theo hồ sơ vụ án, năm 2022, Thành tìm hiểu trên mạng xã hội biết gà lôi trắng là động vật nguy cấp, quý, hiếm cần được bảo tồn, không được nuôi, nhốt, mua bán và có giá trị cao nên nảy sinh ý định nhân giống bán.

Năm 2024, Thành lên mạng xã hội mua một con gà lôi trống của một người không quen biết ở Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng. Sau đó, qua mạng xã hội, Thành liên hệ với người ở huyện Diễn Châu cũ, trao đổi một con chim chích chòe lửa mà mình đang nuôi lấy 2 con gà lôi mái. Thành không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền về việc nuôi những con gà lôi trên. Quá trình nuôi, các con gà lôi mái đẻ được 13 trứng, 3 trứng bị hỏng, số còn lại ấp nở ra được 10 gà con.

Đến tháng 3, Thành đăng lên mạng xã hội muốn bán gà lôi con. Ngày 26/3, Thành nhận tin nhắn của tài khoản lạ hỏi mua 10 con gà lôi con. Hai bên thống nhất giá 500.000 đồng một con, số tiền phải thanh toán là 5 triệu đồng. Do gà con còn non, đối tác bảo Thành nuôi thêm mấy ngày với tiền công nuôi là một triệu đồng, và hẹn thời gian giao ngày 2/4.

Thành sau đó dùng số tài khoản ngân hàng của vợ để nhận 2 triệu đồng tiền cọc từ một tài khoản tên Bùi Tuấn Anh, trú xã Minh Lãng, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình cũ. Số tiền còn lại 4 triệu đồng và 2,6 triệu đồng cước xe vận chuyển sẽ thanh toán nốt sau khi người mua nhận đủ

Khoảng 7h ngày 2/4, xe chạy đến đường ĐH07, thuộc huyện Vũ Thư đã bị Công an tỉnh Thái Bình kiểm tra, thu 10 con gà. Công an tỉnh Thái Bình sau đó khám nhà Thành ở xóm Thịnh Tâm, xã Thịnh Sơn, huyện Đô Lương cũ, thu thêm 3 con.

Hồ sơ vụ án thể hiện, Thành phạm tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm, theo khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự, khung hình phạt tù 5-10 năm.

Hải Ninh