Băn khoăn lắp điện mặt trời mái nhà phải đăng ký

Không khai báo sẽ bị xử lý

Bà Nguyễn Thị Hải (ngụ phường An Bình, tỉnh Gia Lai) cho rằng, nếu hộ dân tự đầu tư lắp đặt ĐMTMN để phục vụ nhu cầu sinh hoạt, không bán điện cho EVN, thì việc yêu cầu đăng ký là chưa hợp lý.

Trong khi đó, ông Dương Ngọc Thành, chủ một xưởng dệt may tư nhân ở phường Bảy Hiền (TPHCM) lại có ý kiến: “Việc cá nhân hay tổ chức tận dụng khí hậu nắng nóng và ánh nắng mặt trời để phát ra điện là hợp lý và đáng khuyến khích. Nếu việc làm đó không đưa lên lưới điện của EVN, cũng không bán thì tại sao lại coi là hành vi vi phạm, chỉ vì không đăng ký?”.

Theo một số hộ gia đình sinh sống tại TPHCM, quy định phải đăng ký hoặc khai báo khi lắp đặt ĐMTMN có thể gây thêm thủ tục hành chính phức tạp, tốn nhiều thời gian, khiến người dân e ngại.

Hệ thống ĐMTMN được lắp đặt trên một nhà xưởng tại phường Linh Xuân (TPHCM) tháng 4-2025

Theo EVN, căn cứ Nghị định 58/2025/NĐ-CP, các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình phát triển nguồn ĐMTMN tự sản xuất, tự tiêu thụ đều phải thông báo đến Sở Công thương, đơn vị điện lực, cơ quan quản lý về xây dựng, phòng cháy chữa cháy tại địa phương.

Việc này nhằm quản lý, theo dõi, hướng dẫn thực hiện lắp đặt ĐMTMN theo quy định. EVN cho rằng, nếu không quy định rõ trách nhiệm và nghĩa vụ tại Điều 37 của Nghị định 58, sẽ khó xác định hành vi vi phạm.

Do đó, EVN kiến nghị xem xét bổ sung quy định: các tổ chức, cá nhân phát triển ĐMTMN tự sản xuất, tự tiêu thụ mà không thực hiện thông báo hoặc đăng ký, sẽ bị xử phạt hành chính, tùy mức độ vi phạm.

Quy định này nhằm bảo đảm nghĩa vụ thông báo, đăng ký mang tính ràng buộc pháp lý, tránh khoảng trống trong chế tài xử lý. Về vấn đề này, đại diện Tổng Công ty Điện lực TPHCM phân tích, việc vận hành lưới điện, điện mặt trời phụ thuộc thời tiết, công suất phát không ổn định.

Nếu người dân, doanh nghiệp tự lắp đặt mà không thông báo thì hệ thống điện tại địa phương rất dễ rơi vào tình trạng quá tải cục bộ, gây khó khăn cho công tác điều độ. Về an toàn kỹ thuật, không ít hộ gia đình sử dụng thiết bị kém chất lượng, lắp đặt thiếu đồng bộ, chưa được nghiệm thu an toàn điện nên tiềm ẩn rủi ro cháy nổ, tai nạn điện, ảnh hưởng trực tiếp đến cả khu dân cư.

Đảm bảo sự ổn định của lưới điện

Với chủ trương của EVN, ông Nguyễn Quốc Việt, Tổng Giám đốc Công ty CP Vinasol, bày tỏ sự cần thiết phải có cơ sở để ngành điện có số liệu, thống kê được sản lượng, công suất, nhu cầu… Song, ngành điện nên chọn cách làm đơn giản nhất để người dân không cảm thấy phiền hà khi lắp ĐMTMN tự dùng.

Đồng quan điểm, ông Phạm Đăng An, Phó Tổng giám đốc Vũ Phong Energy Group - chuyên gia năng lượng tái tạo, lưu ý quy trình thông báo, đăng ký phải cực kỳ đơn giản, có thể làm trực tuyến và hoàn tất trong vài ngày. Chế tài xử phạt đối với tổ chức, cá nhân chỉ nên áp dụng khi có rủi ro thực sự cho hệ thống điện hoặc cộng đồng. Thêm nữa, cần đảm bảo tách bạch giữa vai trò quản lý dữ liệu phụ tải với trách nhiệm thẩm định an toàn.

Một số chuyên gia năng lượng cho rằng, với việc quy định thêm thủ tục như trên, cách thức truyền thông và triển khai chính sách mới đã không đi vào bản chất để đem lại hiệu quả. Yếu tố “phạt” trong đề xuất của EVN đã gây phản ứng từ phía người dân, doanh nghiệp.

Do vậy, cơ quan hữu quan cần tăng cường tuyên truyền việc khai báo minh bạch từ các tổ chức, cá nhân, xem đó như một trách nhiệm công dân nhằm đảm bảo sự ổn định của lưới điện. Ở chiều ngược lại, quy trình khai báo của người dân đến ngành chức năng cần được đơn giản hóa hết mức.

ĐỨC TRUNG