Bánh cổ truyền trong đời sống hôm nay

Tại Hội thi Làm bánh cổ truyền được Hội LHPN tỉnh phối hợp với Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổ chức nhân lễ giỗ Hoàng đế Quang Trung lần thứ 233 (1792 - 2025) ở Bảo tàng Quang Trung (xã Tây Sơn), 8 đội thi đến từ hội LHPN các xã, phường trên địa bàn tỉnh đã mang đến Hội thi những mâm bánh cổ truyền đặc sắc.

Các loại bánh tham dự Hội thi Làm bánh cổ truyền của Hội LHPN xã Tây Sơn. Ảnh: Đinh Ngọc

Theo chị Đặng Thị Hồng Hạnh, Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, Ban tổ chức Hội thi yêu cầu các đội phải trực tiếp thực hiện một đến hai món bánh cổ truyền (bánh tét, bánh chưng, bánh ít, bánh thuẫn, bánh mứt, bánh phu thê…) ngay tại chỗ. Qua đó, bà con và du khách không chỉ được thưởng thức thành phẩm mà còn có dịp tận mắt chứng kiến từng công đoạn làm bánh. Qua đó, tôn vinh sự khéo léo, đảm đang của chị em phụ nữ, đồng thời góp phần bảo tồn, gìn giữ những nghề làm bánh cổ truyền vốn đang bị đời sống hiện đại đẩy vào nguy cơ mai một.

Bởi hàm chứa nhiều giá trị văn hóa, những chiếc bánh vì thế không đơn thuần là món ăn, mà còn chứa đựng tình yêu và tâm huyết của người phụ nữ. Theo chị Ngô Thị Thảo (xã Bình Khê), các loại bánh truyền thống dù làm rất vất vả, nhưng không một dịp lễ, giỗ nào của người dân nơi làng quê lại thiếu vắng.

“Ở nơi tôi sinh sống, hễ có đám cưới hay giỗ chạp, bà con lại xúm xít làm bánh tét, bánh chưng, bánh ít… ngọt ngào tự tấm lòng thành kính, trước để dâng lên tổ tiên ông bà, sau là làm quà biếu cho bà con, xóm giềng. Đến với Hội thi Làm bánh cổ truyền, đội chúng tôi cũng chọn làm những món bánh đặc trưng, thơm ngon để dâng Hoàng đế Quang Trung, vừa là cách nối tiếp và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống”, chị Thảo chia sẻ.

Theo chị Hà Thị Giang Thảo, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, những hoạt động như Hội thi Làm bánh cổ truyền đã góp phần không nhỏ trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại. “Thời gian đến, Hội LHPN tỉnh sẽ mở rộng quy mô Hội thi để các xã, các vùng miền trong tỉnh Gia Lai (mới) đều có thể tham gia, tạo thêm sản phẩm văn hóa ẩm thực đặc sắc giới thiệu đến du khách”, chị Thảo cho biết.

Các chị trổ tài làm bánh xèo tại hội thi. Ảnh: Đinh Ngọc

Nếu trước kia bánh cổ truyền chủ yếu phục vụ trong các dịp lễ truyền thống hoặc bán ở chợ quê thì nay, những món bánh ấy đã vượt ra khỏi lũy tre làng, góp mặt trong các hội thi văn hóa ẩm thực, trở thành đặc sản du lịch, thậm chí xuất hiện trên các chuyến bay, góp phần lan tỏa ẩm thực Việt đến du khách quốc tế.

Sự xuất hiện của bánh ít lá gai - sản phẩm OCOP của một số địa phương trong Hội thi là minh chứng rõ nét cho hành trình vươn xa ấy. Như chia sẻ của chị Nguyễn Thị Mỹ Phúc, chủ cơ sở bánh ít Hoàng Đông (xã Bình An), hiện mỗi ngày cơ sở sản xuất tới 3.000 chiếc bánh ít và hàng trăm chiếc bánh truyền thống khác như bánh thuẫn, bánh mứt, bánh phu thê… để đáp ứng nhu cầu khách hàng trong và ngoài nước.

“Trước đây tôi chỉ làm bánh để bán các chợ trong xã, giờ thì khách ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, thậm chí nước ngoài cũng đặt hàng. Chúng tôi đã đầu tư máy móc, đóng gói hút chân không để bánh ít lá gai giữ được lâu, dễ mang đi xa mà vẫn giữ được hương vị truyền thống”, chị Phúc chia sẻ.

Theo chị Nguyễn Thị Xuân Tình, Chủ tịch Hội LHPN xã Tây Sơn, ngoài bánh ít lá gai - sản phẩm đặc trưng nổi tiếng của địa phương, chị em ở xã còn phát triển kinh tế được nhờ làm các loại bánh khác như bánh tro, bánh nếp, bánh ít trắng, bánh đông sương...Đặc biệt, trên địa bàn xã có hẳn một làng nghề làm bánh chưng, bánh tét được duy trì hoạt động ổn định, nuôi sống nhiều thế hệ người dân ở địa phương.

“Có thể thấy rằng, nhờ vào chất lượng các loại bánh cổ truyền, nên nhiều cơ sở dù không có bảng hiệu, nhưng vẫn nổi tiếng, được rất nhiều khách hàng gần xa biết đến và ủng hộ”, chị Tình nhấn mạnh.

ĐINH NGỌC