Bão BUALOI và hệ lụy dài hạn đối với các khu vực chịu ảnh hưởng
Trong ngắn hạn, thiệt hại sẽ thể hiện bằng sự đứt gãy logistics, chi phí vận chuyển tăng do thay đổi lộ trình, gián đoạn xuất khẩu nông - thủy sản và áp lực chi tiêu cứu trợ từ ngân sách địa phương.
Cây cối gãy đổ do bão Bualoi tại tỉnh Masbate, Philippines ngày 26/9/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Hình thành trên vùng biển phía Đông Philippines, cơn bão BUALOI đã quét qua Philippines ngày 26/9 rồi tiếp tục tiến vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 10 ảnh hưởng tới các vùng biển ven biển Việt Nam, gây mưa lớn, lũ quét, sạt lở, tàn phá mùa vụ, phá hủy cơ sở hạ tầng và gây gián đoạn mạnh hoạt động kinh tế địa phương. Các số liệu thiệt hại hiện còn ở mức sơ bộ nhưng cho thấy tác động kinh tế đáng kể, nhất là khi BUALOI đến ngay sau một cơn bão lớn khác là bão RAGASA, làm giảm khả năng phục hồi của cộng đồng và các cơ sở hạ tầng.
Philippines bị ảnh hưởng nặng khi BUALOI đi qua các đảo trung tâm và miền Nam đảo Luzon. Hội đồng Quản lý và Giảm thiểu Rủi ro Thiên tai Quốc gia Philippines (NDRRMC) và báo chí địa phương báo cáo hàng trăm nghìn người được sơ tán; số người thiệt mạng và mất tích được cập nhật liên tục. Nhiều khu vực chứng kiến nhà bị hư hỏng, đường sá và cầu cống bị ngập/sập, hoạt động cảng hàng hải và sân bay bị đình trệ, gây gián đoạn chuỗi cung ứng nội địa.
Theo báo cáo sơ bộ của NDRRMC, tổng thiệt hại nông nghiệp tại các vùng chịu ảnh hưởng của bão BUALOI và mưa lớn do hoàn lưu sau bão đã vượt 1,007 tỷ peso (tương đương khoảng 20 triệu USD) và thiệt hại về cơ sở hạ tầng được ước tính ở mức hơn 14 triệu USD trong các vùng trọng điểm (con số này đang được hoàn thiện theo báo cáo vùng). Thiệt hại nông nghiệp bao gồm lúa, ngô, rau màu, ao nuôi và chăn nuôi; ước tính sản lượng bị mất gần 110.000 tấn theo báo cáo ban đầu, ảnh hưởng trực tiếp thu nhập hàng chục nghìn hộ nông dân và chuỗi cung ứng thực phẩm nội địa.
BUALOI đổ bộ vào bờ biển Bắc-Trung Việt Nam, gây mưa lớn, sóng biển cao và ngập lụt vùng ven biển. Các tỉnh như Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị ghi nhận mất điện diện rộng, hàng chục nghìn người được sơ tán và hàng trăm chuyến bay, cảng biển bị gián đoạn. Các báo cáo ban đầu nhấn mạnh nguy cơ sạt lở và hư hại đê kè, đòi hỏi chi phí sửa chữa ngay sau bão. Tính toán thiệt hại tiền mặt chính thức chưa công bố đầy đủ. ReliefWeb và các hãng tin quốc tế đang theo dõi sát quá trình đánh giá sau bão.
Một số khu vực xung quanh, đặc biệt là nơi vừa hứng bão RAGASA - phải đối mặt với tác động chồng chéo. Vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) và một số vùng duyên hải của Trung Quốc đã ghi nhận mưa lớn và tổn thất nông nghiệp/cơ sở hạ tầng từ các cơn bão gần đây. Tuy nhiên, thiệt hại trực tiếp do bão BUALOI (không tính RAGASA) ở những nơi này hiện chưa có ước tính cụ thể. ReliefWeb, JMA (Cơ quan Khí tượng Nhật Bản) và PAGASA (Cơ quan Khí tượng Philippines) liệt kê các khu vực được theo dõi bao gồm cả Lào và Thái Lan do mưa lớn có thể lan rộng.
Trong ngắn hạn, thiệt hại sẽ thể hiện bằng sự đứt gãy logistics, chi phí vận chuyển tăng do thay đổi lộ trình, gián đoạn xuất khẩu nông - thủy sản và áp lực chi tiêu cứu trợ từ ngân sách địa phương. Nhiều hộ nông dân và lao động mùa vụ mất thu nhập ngay trước hoặc trong vụ thu hoạch, làm giảm tiêu dùng nội vùng và tăng nhu cầu hỗ trợ xã hội. Các doanh nghiệp nhỏ phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nội địa (chế biến thực phẩm, đóng gói, vận tải) sẽ chịu thiệt hại kép: gián đoạn nguồn cung đầu vào và sụt giảm cầu địa phương.
Về dài hạn, nếu thiệt hại hạ tầng lớn - đặc biệt là hệ thống đê, cầu, đường giao thông và lưới điện - các chính phủ sẽ phải tái phân bổ vốn đầu tư cho việc sửa chữa và tăng khả năng chống chịu thiên tai, làm chậm các dự án phát triển khác. Ngoài ra, rủi ro khí hậu gia tăng và tần suất bão lớn có thể khiến chi phí bảo hiểm, chi phí vận hành và chi phí dự phòng chuỗi cung ứng tăng lên, buộc các nhà đầu tư quốc tế và doanh nghiệp đa quốc gia cân nhắc lại chiến lược bố trí nhà máy và kho bãi tại các vùng ven biển. Điều này có thể dẫn tới chi phí tái cấu trúc chuỗi cung ứng trong khu vực, ảnh hưởng tới tăng trưởng xuất khẩu.
