Bão mạnh trên Biển Đông, mưa lũ lan rộng nghiêm trọng khắp Đông Nam Á

Bão số 15 Koto mạnh cấp 12 đang hướng về phía Tây Tây Bắc

Theo Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia, hồi 7 giờ ngày 27/11, tâm bão số 15 (tên quốc tế là bão Koto) ở khoảng 13,0 độ vĩ Bắc; 114,2 độ Kinh Đông, cách đảo Song Tử Tây 180km về phía Bắc. Sức gió vùng gần tâm bão mạnh cấp 12 (118 - 133 km/h), giật cấp 15. Bão di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc với tốc độ 10 - 15 km/h. Trong 72 - 120 giờ tiếp theo, bão có xu hướng di chuyển chậm lại, lệch dần lên Bắc Tây Bắc rồi khả năng đổi hướng Tây và suy yếu.

Trên Biển Đông, khu vực giữa Biển Đông và phía Bắc Trường Sa có gió mạnh cấp 7 - 9, vùng gần tâm bão mạnh cấp 10 - 12, giật cấp 15, sóng cao 4 - 9m, biển động dữ dội. Tàu thuyền trong vùng nguy hiểm đối mặt nguy cơ lốc xoáy, sóng lớn.

Lũ trên các sông Krông Ana, Srêpôk và Ba đang giảm nhưng mực nước tại nhiều trạm vẫn trên báo động.

Trong 24 giờ tới, Đắk Lắk tiếp tục có ngập lụt ở vùng trũng thấp; nguy cơ sạt lở đất gia tăng ở các sườn dốc. Giao thông thủy, nông nghiệp và sinh hoạt của người dân bị ảnh hưởng đáng kể.

Để ứng phó kịp thời với cơn bão số 15, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các Bộ, cơ quan và các địa phương tiếp tục phát huy tinh thần "4 tại chỗ", triển khai thực hiện các kịch bản ứng phó thiên tai trên địa bàn, trong đó chú trọng một số nhiệm vụ sau: Khu vực miền núi phải duy trì kịch bản ứng phó sạt lở đất ở mức rủi ro thiên tai cấp độ 4. Đối với trên biển, kích hoạt ngay các quy định về quản lý tàu thuyền, bằng mọi biện pháp, kiên quyết kêu gọi, hướng dẫn tàu thuyền thoát ra khỏi vùng nguy hiểm.

Đối với trên đất liền, các địa phương khẩn trương rà soát, xây dựng kịch bản ứng phó, tính toán kỹ nguy cơ lũ, lụt, sạt lở đất do mưa hoàn lưu bão trong bối cảnh đất đã bão hòa nước, lũ trên một số sông còn ở mức cao sau các đợt mưa lũ kéo dài vừa qua. Do vậy, tại các khu vực miền núi phải duy trì kịch bản ứng phó sạt lở đất ở mức rủi ro thiên tai cấp độ 4.

Các Bộ: Quốc phòng, Công an chủ động phối hợp với địa phương bố trí, triển khai lực lượng ứng trực tại những nơi xung yếu; chỉ đạo, tổ chức việc luân chuyển lực lượng thường trực để đảm bảo năng lực ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai liên tục trong thời gian dài.

Cơ quan dự báo khí tượng thủy văn cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến cơn bão để có phương án dự báo chính xác mức độ tác động của gió, mưa, lũ, ngập lụt, sạt lở đất, làm cơ sở cho công tác chỉ đạo, điều hành, chủ động ứng phó.

Về khắc phục hậu quả mưa lũ tại miền Trung, Phó Thủ tướng yêu cầu ưu tiên cao nhất là bảo vệ tính mạng, bảo đảm không để người dân đói, rét, thiếu nước sạch, thiếu thuốc men, huy động tối đa nguồn lực, phương tiện để hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả.

Trong đó, chú trọng những nhiệm vụ trọng tâm sau: khẩn trương tìm kiếm 10 người còn mất tích (Đắk Lắk 8, Đà Nẵng 2). Huy động lực lượng hỗ trợ dân sửa chữa nhà bị hư hỏng; xây mới nhà sập để bà con có nhà đón Tết; tham mưu cấp có thẩm quyền việc sử dụng các Quỹ Phòng chống thiên tai, Bảo vệ Môi trường để bổ sung nguồn lực, hỗ trợ nhân dân các địa phương bị thiệt hại nặng khắc phục hậu quả thiên tai;

Tiếp tục vận chuyển, cấp phát 8.000 tấn gạo và hàng cứu trợ đến các địa phương để kịp thời cấp phát cho nhân dân; kịp thời hỗ trợ các địa phương khắc phục hậu quả đối với trường lớp, cơ sở y tế; xử lý vệ sinh môi trường, tiêu độc khử trùng ngay khi nước rút, đặc biệt là xử lý xác gia súc, gia cầm chết để phòng dịch bệnh bùng phát.

Đồng thời, tập trung xử lý dứt điểm 12 vị trí còn bị ách tắc trên các Quốc lộ, hỗ trợ các địa phương khắc phục các điểm còn ách tắc trên các tuyến giao thông do địa phương quản lý theo phân cấp, đảm bảo giao thông thông suốt, góp phần đẩy nhanh tiến độ công tác khắc phục hậu quả, chuẩn bị ứng phó cơn bão số 15. Khẩn trương khôi phục cấp điện cho hơn 50.000 khách hàng vẫn đang bị mất điện, ưu tiên các cơ sở y tế, trạm bơm, trạm viễn thông, đảm bảo thông tin liên lạc cho nhân dân…

Mưa lũ lịch sử trên diện rộng khắp Đông Nam Á

Trong khi Việt Nam ứng phó với bão mạnh và lũ sông, nhiều quốc gia Đông Nam Á đang trải qua đợt thiên tai được đánh giá là nghiêm trọng nhất trong nhiều thập niên.

Thái Lan tuyên bố thảm họa tại Songkhla, lũ cao tới 2m tràn qua 9 tỉnh miền Nam, 2,1 triệu người bị ảnh hưởng, 13 người thiệt mạng, 715 nhà máy bị ngập, nhiều chi nhánh ngân hàng đóng cửa, riêng Hat Yai ghi nhận 335mm, lượng mưa cao nhất trong 300 năm qua.

Malaysia hơn 19.200 người phải sơ tán, nhiều bệnh viện địa phương tạm đóng cửa. Mực nước sông ở bang Kelantan vượt báo động; gần 100 trung tâm cứu trợ được kích hoạt.

Indonesia chịu lũ quét và sạt lở tại Bắc Sumatra, nước lũ đổ về bất ngờ cuốn trôi xe cộ, nhà cửa, gây thiệt hại lớn và khiến công tác cứu hộ gặp nhiều khó khăn.

Philippines hứng chịu áp thấp nhiệt đới Verbena gây lũ ở Visayas và Mindanao khiến hàng trăm hộ dân phải sơ tán, nhiều khu vực mất điện, thiệt hại lớn về nông nghiệp và hạ tầng.

Giới khoa học khí hậu nhận định, đợt mưa lũ kỷ lục hiện nay là hệ quả của sự trùng hợp hiếm gặp giữa hai hiện tượng lớn: La Nina kéo dài, tăng mưa diện rộng; IOD dương khiến khu vực biển xung quanh Indonesia nóng lên, gia tăng hút ẩm; Kết hợp cùng biến đổi khí hậu khiến hơi ẩm trong khí quyển tăng đột biến, tạo ra lượng mưa cực lớn trong thời gian ngắn.

Trên báo malaymail.com, Giáo sư Phar Kim Beng (Malaysia) cảnh báo ASEAN đang thiếu các công cụ hỗ trợ xuyên biên giới như: Đường dây nóng khẩn cấp chung; Hệ thống dữ liệu thời tiết và nơi trú ẩn chung; Quy trình sơ tán du khách xuyên biên giới; Cảnh báo thời tiết thời gian thực cho toàn khu vực.

Ông đề xuất thành lập Trung tâm Chỉ huy khí tượng - khí hậu ASEAN, có khả năng dự báo, phát tín hiệu cảnh báo sớm và liên thông dữ liệu với hệ thống ứng phó khẩn cấp của từng nước.

Các nhà khí tượng cho rằng những hiện tượng được coi là bất thường,như mưa 300 năm mới xuất hiện tại Thái Lan, đang dần trở thành “bình thường mới”. Cường độ bão sẽ mạnh hơn, mưa thất thường hơn, thời gian hình thành hiện tượng cực đoan sẽ ngắn lại. Điều này đòi hỏi ASEAN phải chuyển mình từ ứng phó đơn lẻ sang tư duy phòng chống thiên tai mang tính khu vực.

Bão mạnh trên Biển Đông cùng loạt mưa lũ lịch sử ở Đông Nam Á đang cho thấy sức ép ngày càng lớn của biến đổi khí hậu. Giữa bối cảnh thiên tai diễn tiến nhanh và bất thường, việc xây dựng cơ chế phối hợp khí tượng, cứu hộ, sơ tán thống nhất cho toàn khu vực không còn là lựa chọn, mà trở thành yêu cầu cấp bách để bảo vệ người dân và duy trì ổn định kinh tế - xã hội.

Như Hương - Huy Hoàng