'Bắt cóc online': Thủ đoạn mới của tội phạm mạng (Bài cuối)

Bài cuối:
CHẶN ĐỨNG NGUY CƠ “BẮT CÓC ONLINE”

Thực tế đã cho thấy những thủ đoạn tinh vi của tội phạm lừa đảo bằng chiêu trò “bắt cóc online”, cũng như nỗi ám ảnh, thiệt hại tinh thần và vật chất mà nhiều gia đình phải gánh chịu.

Đại úy Nguyễn Hữu Linh, cán bộ Phòng PA05 Công an tỉnh, tuyên truyền phòng ngừa tội phạm lừa đảo cho học sinh trên địa bàn tỉnh. Ảnh: CTV

Ngoài công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cộng đồng, lực lượng công an và các ngành liên quan đang từng bước ngăn ngừa hoạt động của loại tội phạm này.

Nhận diện, ngăn ngừa từ sớm

Ngày 6-8, sau khi nhận tin cấp báo từ anh T.V.P. (xã Đồng Tâm, tỉnh Đồng Nai) về việc con trai của anh là M.P. (19 tuổi) có dấu hiệu bị bắt cóc tống tiền, Công an xã Đồng Tâm đã phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh vào cuộc xác minh. Qua đó, lực lượng công an xác định cháu P. không bị bắt cóc, mà đang tự “giam mình” trong một nhà nghỉ ở xã Nghĩa Trung, tỉnh Đồng Nai nên đã đến “giải cứu”, giao cho gia đình.

Theo cơ quan công an, đây là một vụ thoát “bẫy” lừa đảo thành công nhờ sự cảnh giác của người dân và sự vào cuộc nhanh chóng của lực lượng công an. Qua vụ việc này cho thấy, nếu cơ quan chức năng phản ứng nhanh, cùng với sự phối hợp nhịp nhàng, bình tĩnh của người dân thì cơ hội bảo vệ tài sản cho nạn nhân là khá cao.

Thông qua những vụ việc trên, Công an tỉnh Đồng Nai khuyến cáo người dân cần đề cao cảnh giác với thủ đoạn lừa đảo bằng hình thức “bắt cóc online”. Tuyệt đối không tin vào các cuộc gọi, tin nhắn từ số máy tự xưng là cán bộ công an, viện kiểm sát, tòa án... yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền. Ngoài ra, không tải phần mềm, ứng dụng theo hướng dẫn của người lạ. Khi nhận được những cuộc gọi thông báo từ người lạ, cần phải bình tĩnh kiểm chứng, sau đó liên hệ ngay với cơ quan công an để cùng vào cuộc xác minh.

Tham luận về giải pháp phòng ngừa các loại tội phạm, tại Hội thảo Khoa học về bảo đảm an ninh trật tự phục vụ đắc lực công cuộc hội nhập và phát triển của tỉnh Đồng Nai trong tình hình mới do UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức vào ngày 13-8, Đại tá Lê Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Công an tỉnh, cho biết: Thời gian vừa qua, trên địa bàn tỉnh nổi lên tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng với phương thức, thủ đoạn liên tục thay đổi, mức độ, hậu quả thiệt hại ngày càng lớn. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm trong thời gian tới, Công an tỉnh sẽ tập trung thực hiện hiệu quả công tác nghiệp vụ để chủ động nhận diện tình hình, từ đó đề ra các giải pháp thực chất, căn cơ, từ phòng ngừa đến đấu tranh, triệt xóa.

Bên cạnh đó, lực lượng công an sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy phòng, chống tội phạm. Trong đó, triệt để áp dụng các tiến bộ của khoa học - công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) trong phòng, chống tội phạm. Đặc biệt, lực lượng công an xác định phòng, chống tội phạm từ không gian mạng là hướng quan trọng phải tập trung triển khai.

Đồ họa: Lê Duy

Cần sự chung tay của cộng đồng

Là cán bộ tham gia hoạt động tuyên truyền, phòng ngừa tội phạm lừa đảo trên không gian mạng cho học sinh, sinh viên (HSSV), Đại úy Nguyễn Hữu Linh, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05) Công an tỉnh, cho biết: Để phòng ngừa tội phạm lừa đảo, nhất là lừa đảo trên không gian mạng, công tác tuyên truyền cần được đẩy mạnh. Phải kịp thời cung cấp thông tin, thủ đoạn của loại tội phạm này đến với từng HSSV, người dân để nâng cao cảnh giác.

Theo Đại úy Nguyễn Hữu Linh, để làm tốt nhiệm vụ này, không chỉ lực lượng công an, mà cả gia đình, nhà trường và các tổ chức, đoàn thể cũng cần chung tay để giúp mọi người nâng cao nhận thức, hiểu biết để phòng tránh.

Với Sở Giáo dục và Đào tạo, để kịp thời ngăn chặn loại tội phạm tấn công vào HSSV, ngày 11-8, sở đã có công văn gửi các địa phương, trường học, cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh về việc tăng cường tuyên truyền, cảnh báo các thủ đoạn tội phạm lợi dụng không gian mạng để dụ dỗ, lôi kéo, lừa đảo, thao túng tâm lý, “bắt cóc online” đối với trẻ em, HSSV.

Trong đó, Sở Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các đơn vị phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến cho giáo viên, HSSV và gia đình HSSV biết về phương thức, thủ đoạn lừa đảo nêu trên; trao đổi, chia sẻ các chuyên đề về xu thế, tính tất yếu, lợi ích cũng như nguy cơ của không gian mạng, kỹ năng sử dụng mạng an toàn, nhận diện, xử lý các vấn đề phức tạp trên không gian mạng. Việc tuyên truyền hướng đến nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng ngừa và trách nhiệm phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các cơ quan chức năng trong công tác quản lý, giáo dục HSSV. Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và các cơ quan, đơn vị liên quan tại địa phương trong công tác quản lý, nắm tình hình, kịp thời phòng ngừa, ngăn chặn nguy cơ HSSV bị lừa đảo. Tăng cường công tác trao đổi, chia sẻ thông tin liên quan đến HSSV với gia đình để cập nhật tình hình HSSV vắng mặt không rõ lý do, nghi bị tội phạm lợi dụng không gian mạng để lừa đảo, uy hiếp, dụ dỗ nhằm chiếm đoạt tài sản...

Bên cạnh đó, các đơn vị phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an lập danh sách các trường hợp HSSV có hoàn cảnh khó khăn, biểu hiện cá biệt có nguy cơ bị tội phạm sử dụng không gian mạng lợi dụng, dụ dỗ thực hiện hành vi phạm tội để triển khai công tác phòng ngừa cụ thể. Trong các cơ sở giáo dục cần có số điện thoại của cảnh sát khu vực, trưởng công an phường/xã, đường dây nóng của trực ban hình sự để nếu có vụ việc xảy ra thì kịp thời trình báo, xử lý. Các đơn vị, địa phương tập trung rà soát, tiếp tục triển khai thực hiện chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo về thực hiện tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật; giải pháp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Trần Cao Đại Kỳ Quân, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh, giảng viên thỉnh giảng Học viện Tư pháp, cho rằng: Pháp luật có chế tài nghiêm khắc nhưng việc xử lý các đối tượng “bắt cóc online” vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Để ngăn chặn tình trạng này, cần tăng cường tuyên truyền pháp luật cho người dân, đặc biệt là các nhóm đối tượng dễ bị nhắm đến như: thanh thiếu niên, người lớn tuổi... Các cơ quan có thẩm quyền siết chặt việc quản lý các thiết bị di động và an ninh mạng; khuyến khích người dân tích cực trong việc xác thực thông tin chính chủ; các ngân hàng tăng cường rà soát, quản lý các tài khoản ngân hàng, bảo đảm chính chủ người dùng, hủy bỏ các số tài khoản không chính chủ sử dụng...

Thông tin: Trần Danh, đồ họa: Hải Quân

Trần Danh