Bất công cho sinh viên

Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kĩ thuật TPHCM, dựa trên dữ liệu tuyển sinh năm nay, tình trạng này không chỉ phản ánh sự cạnh tranh khốc liệt mà còn làm lộ rõ những bất công xã hội, địa lí và chất lượng đào tạo, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ hội tiếp cận giáo dục đại học của học sinh trên toàn quốc.

Các trường ĐH phía Nam như ĐH Kinh tế TPHCM, ĐH Công nghệ TPHCM, Trường ĐH Sư phạm Kĩ thuật TPHCM, các trường ĐH thành viên ĐH Quốc gia TPHCM sử dụng các phương thức như xét học bạ, xét tuyển thẳng và xét điểm kì thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TPHCM nên chỉ tiêu bị chia nhỏ, dẫn đến tình trạng “cung ít - cầu nhiều” đẩy điểm chuẩn lên cao.

Ông Dũng lấy ví dụ ngành sư phạm tiếng Anh của một số trường ĐH chỉ tiêu phân bổ từ Bộ GD&ĐT rất ít. Sau khi trừ đi số tuyển thẳng (khá nhiều), nhiều phương thức xét tuyển nên chỉ tiêu cho xét kết quả thi tốt nghiệp THPT chỉ còn khoảng 5 - 15. Điều đó giải thích tại sao điểm chuẩn ngành này trên 29/30.

Một nguyên nhân quan trọng nhưng ít được chú ý là cách các trường áp dụng bách phân vị để quy đổi điểm học bạ sang điểm thi THPT. Do lo ngại không tuyển đủ chỉ tiêu, cùng với số lượng lớn thí sinh đăng kí xét học bạ (chiếm 20 - 60% tổng chỉ tiêu ở nhiều trường), các trường đã đưa ra công thức quy đổi với chênh lệch rất nhỏ, thường chỉ 1 - 1,5 điểm.

Ví dụ, điểm học bạ 29/30 điểm (trung bình 9,67/môn) được quy đổi thành 28/30 điểm thi tốt nghiệp THPT. Điều này khiến điểm chuẩn tổng thể bị đẩy lên cao. Công thức quy đổi này thiếu chặt chẽ, không phản ánh chính xác sự khác biệt về độ khó giữa học bạ (dễ bị “làm đẹp” hoặc không đồng đều giữa các trường THPT) và kì thi THPT (được chuẩn hóa toàn quốc).

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kĩ thuật TPHCM

Hệ quả của việc trên, theo PGS Đỗ Văn Dũng, điểm chuẩn cao bất thường, loại bỏ nhiều thí sinh có tiềm năng. Điểm chuẩn theo điểm thi THPT thường dao động từ 24 - 26 điểm ở nhiều ngành, thậm chí lên 30 điểm ở một số trường tốp, khiến thí sinh học lực khá giỏi nhưng không xuất sắc khó trúng tuyển.

Họ buộc phải chuyển sang các phương thức khác nhưng không phải ai cũng có điều kiện tiếp cận. Học sinh vùng sâu vùng xa bị thiệt thòi nghiêm trọng khi các kì thi riêng được nhiều trường sử dụng kết quả chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn và khu vực đô thị.

Học sinh ở vùng khó khăn, nông thôn xa xôi thường không có địa điểm thi gần, phải di chuyển hàng trăm km, tốn kém chi phí và thời gian. Học sinh vùng sâu vùng xa chủ yếu dựa vào điểm thi THPT nhưng điểm chuẩn nhiều nơi đẩy lên cao do những nguyên nhân trên dẫn đến tình trạng trượt oan.

Phương thức xét học bạ được nhiều trường sử dụng nhưng khó kiểm chứng chất lượng, không phản ánh năng lực thực tế. Kết quả là, sinh viên xét học bạ thường không theo kịp chương trình, gây khó khăn lớn cho giảng viên. Lớp học không đồng đều không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo mà còn tạo bất công cho sinh viên, những em đã cạnh tranh khốc liệt nhưng phải học chung với nhóm đầu vào thấp hơn.

Hoa Ban