Bí mật của loài chim quý hiếm có biệt danh 'đầu trọc'
Loài chim này được phát hiện tại Phong Nha - Kẻ Bàng vào năm 2010 và được giới thiệu đến cộng đồng khoa học như một loài mới chưa từng ghi nhận trong ngành điểu học.
Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng là một trong 200 vùng sinh thái quan trọng của thế giới. Khu vực này là hình mẫu điển hình về đa dạng sinh học của vùng sinh thái dãy Trường Sơn. Với các điều kiện về sinh cảnh, khí hậu, thủy văn cùng với hệ sinh thái rừng trên núi đá vôi đặc trưng tạo ra môi trường lý tưởng cho hệ động vật.
Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng là hình mẫu điển hình về đa dạng sinh học của vùng sinh thái dãy Trường Sơn.
Phong Nha - Kẻ Bàng là sinh cảnh của 303 loài chim thuộc 166 giống, 55 họ, 15 bộ. Trong đó, có 11 loài được ghi trong sách Đỏ Việt Nam, 11 loài được ghi trong Sách đỏ IUCN, 5 loài có tên trong Nghị định 64/2019/NĐ-CP, 12 loài có tên trong các phụ lục CITES.
Đáng chú ý có loài chim với cái tên đặc biệt, chào mào trọc đầu (tên khoa học Pycnonotus hualon). Loài này phát hiện tại Phong Nha - Kẻ Bàng vào năm 2010 và được giới thiệu đến cộng đồng khoa học như một loài mới chưa từng ghi nhận trong ngành điểu học. Chúng được công nhận là loài chim đặc hữu của vùng núi đá vôi Phong Nha - Kẻ Bàng.
Điều đặc biệt của loài chim này so với các loài chào mào khác chính là cái đầu trọc. Chúng thường không hoặc có ít lông trên đầu khiến phần da màu xanh lam lộ ra.
Loài chim này được phát hiện sinh sống tại khu vực rừng nguyên sinh, rừng núi đá vôi ở Phong Nha - Kẻ bàng và biên giới Lào. Chúng thường sống theo cặp hoặc nhóm nhỏ, di chuyển ở tầng cây thấp và trung bình, nơi có nguồn thức ăn dồi dào.
Loài chim chào mào trọc đầu (tên khoa học Pycnonotus hualon). (Ảnh: VQG PNKB).
Chào mào trọc đầu có kích thước khi trưởng thành khoảng 18 - 20 cm với thân phủ lông màu nâu xám. Vùng bụng có màu nâu nhạt, vùng cánh và đuôi có màu nâu đậm hơn. Phần mỏ của chúng mảnh, hơi cong thích hợp với chế độ ăn hoa quả và côn trùng nhỏ.
Theo một số nghiên cứu, thời điểm sinh sản của loài này là khoảng từ tháng 4 - 7 hàng năm khi nguồn thức ăn phong phú. Chim bố mẹ sẽ tìm các cành cây bụi hoặc hốc cây, dùng cỏ khô, lá khô, sợi rễ… để lót tổ. Chim mẹ thường sinh 2 - 3 quả trứng màu trắng nhạt có đốm nâu. Chim bố và chim mẹ sẽ thay phiên nhau ấp trứng trong khoảng 2 tuần.
Hiện chào mào trọc đầu được xếp vào diện hiếm và ít gặp, cần bảo vệ vì sinh cảnh dần bị thu hẹp. Loài này chưa được ghi trong Sách đỏ Việt Nam (năm 2007) vì chúng được phát hiện, mô tả chính thức vào năm 2010. Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên thế giới (IUCN Red List) xếp loài này vào nhóm "sắp bị đe dọa" do số lượng ít, sinh cảnh bị đe dọa.
