Bí quyết cải thiện xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là gì?

Xơ vữa động mạch là tình trạng mảng bám tích tụ bên trong các động mạch. Mảng bám này được hình thành từ chất béo, cholesterol, canxi và các thành phần khác có trong máu. Theo thời gian, mảng bám trở nên cứng và khiến lòng động mạch bị thu hẹp, làm hạn chế dòng máu giàu oxy đến các cơ quan trong cơ thể.

Xơ vữa động mạch có thể ảnh hưởng đến bất kỳ động mạch nào, bao gồm động mạch ở tim, não, thận, tay, chân… Khi động mạch nào bị tổn thương, cơ quan tương ứng sẽ bị ảnh hưởng theo.

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây xơ vữa động mạch vẫn chưa được xác định, tuy nhiên, một số yếu tố, nguy cơ được ghi nhận bao gồm: huyết áp cao, hút thuốc lá, bệnh tiểu đường, thừa cân hoặc béo phì, lối sống ít vận động, chế độ ăn không lành mạnh và tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim mạch sớm.

Biến chứng nguy hiểm của xơ vữa động mạch

Bệnh động mạch vành: Đây là động mạch nuôi dưỡng tim. Xơ vữa làm hẹp lòng mạch, giảm lưu lượng máu đến tim. Trong trường hợp nghiêm trọng, mảng xơ vữa có thể hình thành cục máu đông, làm tắc hoàn toàn dòng máu nuôi tim, dẫn đến đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim.
Bệnh động mạch cảnh: Là các mạch máu chính đưa máu lên não. Khi bị xơ vữa, lưu lượng máu đến não giảm, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Biểu hiện có thể là tê yếu nửa người, nói khó hoặc mất khả năng ngôn ngữ.
Bệnh động mạch ngoại vi: Gồm các động mạch nuôi dưỡng chân, tay và vùng chậu. Khi mạch hẹp do xơ vữa, người bệnh có thể cảm thấy đau, tê, thậm chí bị loét, nhiễm trùng hoặc hoại tử do thiếu máu nuôi kéo dài.

Xơ vữa động mạch là nguyên nhân hàng đầu gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ và tử vong sớm.

Lối sống lành mạnh giúp ngăn ngừa và cải thiện xơ vữa động mạch

Điều trị xơ vữa động mạch không chỉ thuốc mà còn cần thay đổi lối sống để kiểm soát và ngăn chặn tiến triển của bệnh. Ngoài việc tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ, người bệnh cần lưu ý:

Bỏ thuốc lá: Hút thuốc gây co thắt và tổn thương thành động mạch, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, đặc biệt là động mạch ngoại vi. Bỏ thuốc lá là một trong những bước quan trọng nhất để làm để giảm nguy cơ biến chứng.
Tăng cường vận động: Tập thể dục đều đặn giúp cải thiện khả năng tuần hoàn và tăng hiệu quả sử dụng oxy của cơ bắp. Bác sĩ có thể hỗ trợ xây dựng kế hoạch tập luyện phù hợp hoặc giới thiệu chương trình phục hồi chức năng tim mạch.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Nên ăn ít chất béo bão hòa, nhiều rau xanh, cá, ngũ cốc nguyên hạt để kiểm soát huyết áp và cholesterol – hai yếu tố góp phần lớn vào sự hình thành xơ vữa.
Tránh dùng thuốc bừa bãi: Một số thuốc cảm không kê đơn (chứa pseudoephedrine như Advil Cold & Sinus, Aleve-D…) có thể làm co mạch và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh động mạch ngoại vi.

Chú ý chăm sóc đôi chân

Người mắc bệnh động mạch ngoại vi, đặc biệt nếu đồng thời bị tiểu đường, có nguy cơ cao bị loét hoặc nhiễm trùng chân. Lưu thông máu kém khiến vết thương lâu lành, dễ dẫn đến nhiễm trùng nặng hoặc hoại tử. Vì vậy, hãy:

Giữ chân sạch sẽ, khố ráo và ấm áp.
Kiểm tra chân hàng ngày để phát hiện sớm các vết loét hoặc trầy xước.
Tránh đi chân trần để hạn chế chấn thương.
Khi ngủ có thể gác chân cao hơn để cải thiện lưu thông máu.

Điều chỉnh thói quen sống là chìa khóa để sống khỏe với bệnh

Ngừng hút thuốc nếu đang sử dụng.
Kiểm soát tốt đường huyết nếu bị tiểu đường.
Tập thể dục từ 30 - 45 phút, vài lần một tuần (sau khi có sự đồng ý của bác sĩ).
Kiểm soát huyết áp và cholesterol ở mức ổn định.
Ăn thực phẩm ít chất béo bão hòa, duy trì cân nặng hợp lý.
Tránh căng thẳng kéo dài.

Tóm lại: Để phòng ngừa và cải thiện xơ vữa động mạch, cần duy trì một lối sống lành mạnh: ăn uống điều độ, giảm cân nếu thừa cân, bỏ hút thuốc, tăng cường vận động và kiểm soát tốt các bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo đúng chỉ định của bác sĩ, kết hợp với thay đổi lối sống là yếu tố then chốt giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch và nâng cao chất lượng cuộc sống.

BS Ngô Hồng Hạnh