Biến đổi ADN giúp gấu Bắc Cực thích nghi với khí hậu

Gấu Bắc Cực có nguy cơ tuyệt chủng do Trái đất nóng lên.

Gấu Bắc Cực vốn được xem là một trong những loài chịu tác động nặng nề nhất của khủng hoảng khí hậu, do băng tan và nguồn thức ăn ngày càng khan hiếm. Các nhà khoa học dự báo, hai phần ba số lượng gấu Bắc Cực có thể biến mất vào năm 2050.

Tuy vậy, nhóm nghiên cứu tại Đại học East Anglia (Anh) đã phát hiện những biến đổi gen bất thường ở một quần thể gấu sống tại miền đông nam Greenland, nơi nhiệt độ cao hơn và băng biển ít hơn so với vùng phía bắc. Những biến đổi này liên quan đến khả năng chịu nóng, lão hóa và trao đổi chất, cho thấy gấu nơi đây đang thích nghi dần với môi trường ấm lên.

Nhóm khoa học phân tích mẫu máu từ hai khu vực và tập trung vào các gen nhảy, những đoạn ADN nhỏ có khả năng di chuyển và ảnh hưởng đến hoạt động của các gen khác. Khi so sánh với dữ liệu nhiệt độ địa phương, họ nhận thấy các gen nhảy hoạt động mạnh hơn rõ rệt ở gấu sống trong vùng ấm nhất.

“ADN giống như cuốn cẩm nang hướng dẫn sự phát triển của sinh vật” - Tiến sĩ Alice Godden, tác giả chính của nghiên cứu giải thích. “Khi khí hậu nóng lên, chúng tôi thấy một sự gia tăng lớn trong hoạt động của các gen nhảy ở gấu Greenland phía đông nam, điều này cho thấy môi trường đang thúc đẩy sự thay đổi di truyền rất nhanh”.

Ngoài nhiệt độ, chế độ ăn cũng góp phần tạo nên sự khác biệt. Gấu ở vùng ấm hơn chủ yếu ăn thức ăn thô, nhiều thực vật, trong khi gấu phía bắc sống nhờ nguồn mỡ từ hải cẩu. Một số biến đổi ADN liên quan đến chuyển hóa chất béo cho thấy cơ thể chúng đang thích nghi với nguồn thức ăn nghèo năng lượng hơn.

Các tác giả cho rằng, những phát hiện này có thể giúp xác định quần thể gấu dễ bị tổn thương nhất và định hướng nỗ lực bảo tồn trong tương lai. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo những thay đổi di truyền này chỉ mang lại hy vọng rất hạn chế.

“Không thể xem đây là dấu hiệu gấu Bắc Cực sẽ tự cứu mình” - Tiến sĩ Alice Godden nhấn mạnh. “Nếu khí hậu tiếp tục nóng lên, loài gấu này vẫn đối mặt nguy cơ tuyệt chủng. Giảm phát thải và hạn chế đốt nhiên liệu hóa thạch vẫn là yêu cầu cấp thiết”.

Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục khảo sát thêm 20 quần thể gấu Bắc Cực trên toàn thế giới để xem liệu các thay đổi tương tự đang diễn ra hay không.

Tuệ An