Bộ Công Thương đánh giá việc đưa khoản lỗ hơn 44.000 tỷ của EVN vào giá điện

Tại Dự thảo lần 3 Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 72/2025/NĐ-CP về cơ chế và thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Bộ Công Thương đề xuất 2 phương án sửa đổi, bổ sung điểm g khoản 2 Điều 4 Nghị định số 72. Nội dung tập trung vào việc cho phép phân bổ các khoản chi phí được phép tính nhưng chưa tính đầy đủ vào giá bán lẻ điện bình quân.

Phương án 1: Các khoản chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây được xác định theo kết quả hoạt động kinh doanh (sau khi giảm trừ lợi nhuận hoạt động khác, nếu có) trong báo cáo tài chính riêng hằng năm của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã được kiểm toán độc lập kể từ năm 2022.

Phương án 2: Các khoản chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 đến trước thời điểm nghị định này có hiệu lực, được xác định theo kết quả hoạt động kinh doanh (sau khi giảm trừ lợi nhuận hoạt động khác, nếu có) trong báo cáo tài chính riêng hằng năm của EVN đã được kiểm toán.

Nếu EVN được bổ sung quy định tính khoản lỗ vào giá, mặt bằng giá điện cuối năm gần như không thay đổi, hoặc chỉ tăng nhẹ 2-5%. Ảnh: Hoàng Giám

Trong Dự thảo Tờ trình gửi Chính phủ về Dự thảo lần 3, Bộ Công Thương cho biết, hiện nay cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân được thực hiện theo quy định tại Nghị định 72.

Thời gian qua, EVN đã xây dựng, tính toán giá bán lẻ điện bình quân theo quy định.

“Việc thực hiện đã có nhiều điểm tích cực về sự minh bạch, thuận tiện và tháo gỡ được nhiều vấn đề tồn tại, giúp việc tính toán, cập nhật giá điện kịp thời, linh hoạt hơn so với trước đây”, Bộ Công Thương nhận xét.

Tuy nhiên, thời gian qua vẫn còn một số khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân dẫn đến EVN có khoản lỗ trong giai đoạn 2022-2023.

Để giảm thiểu ảnh hưởng của dịch Covid-19 đến an sinh xã hội và phát triển kinh tế đất nước, giá điện năm 2022 được giữ nguyên, dù giá than nhập khẩu tăng cao do xung đột giữa Nga - Ukraine.

Năm 2023, giá điện dù đã được điều chỉnh tăng nhưng ở mức vừa phải. Vì vậy, giá bán lẻ sau điều chỉnh vẫn thấp hơn nhiều so với mức cần thiết, khiến chi phí phát sinh chưa được bù đắp đầy đủ.

Báo cáo của EVN cho thấy, lỗ lũy kế năm 2022-2023 khoảng 50.029 tỷ đồng. Đến cuối 2024, nhờ có lãi, lỗ lũy kế của Công ty mẹ EVN giảm còn khoảng 44.792 tỷ đồng.

Bộ Công Thương cũng cho biết, khoản 1 Điều 16 Luật thuế thu nhập doanh nghiệp 2008 và được thay thế bởi Luật thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 (có hiệu lực từ 1/10/2025), quy định: “Doanh nghiệp có lỗ được chuyển lỗ sang năm sau; số lỗ này được trừ vào thu nhập chịu thuế. Thời gian được chuyển lỗ tính liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp theo năm phát sinh lỗ”.

Với quy định này, số lỗ năm 2022 chỉ được xem xét chuyển lỗ đến hết năm 2027 và nếu kết quả hoạt động kinh doanh các năm 2023-2027 của EVN có lãi thì mới có thể chuyển, bù đắp khoản lỗ 2022.

Năm 2023, EVN tiếp tục thua lỗ nên chưa thể bù khoản lỗ năm 2022. Khoản lỗ của 2023 sẽ được phân bổ đến năm 2028, nhưng chỉ sau khi EVN có lãi đủ lớn trong giai đoạn 2023-2027 để bù hết lỗ năm 2022.

Để có cơ sở bù đắp các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, hạch toán đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 và 2023, EVN kiến nghị sửa đổi, bổ sung Nghị định số 72. Theo đó, cho phép thu hồi các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây trên cơ sở kết quả công bố chi phí sản xuất kinh doanh điện hoặc báo cáo tài chính kiểm toán hằng năm.

Giá bán lẻ điện trong thời gian tới cần bù đắp kịp thời nhằm thu hồi đủ chi phí, góp phần bảo toàn và phát triển vốn kinh doanh của doanh nghiệp, giảm số lỗ lũy kế hoạt động sản xuất kinh doanh của EVN để bảo toàn và phát triển vốn đầu tư nhà nước tại doanh nghiệp.

Đồng thời, để EVN có nguồn lực đầu tư các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, cụm nhà máy điện Quảng Trạch, nhà máy điện gió ngoài khơi, các nhà máy thủy điện mở rộng và các nguồn điện được Chính phủ, bộ ngành giao đầu tư nhằm đảm bảo cung cấp điện giai đoạn 2025-2030.

Theo Bộ Công Thương, nhờ điều kiện thủy văn thuận lợi trong 7 tháng năm 2025, kết quả kinh doanh của EVN khả quan hơn dự kiến.

Do đó, nếu EVN được bổ sung quy định tính khoản lỗ vào giá, mặt bằng giá điện cuối năm gần như không thay đổi, hoặc chỉ tăng nhẹ 2-5%. Trường hợp tăng 3% từ tháng 10, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cả năm chỉ tăng thêm khoảng 0,03 điểm phần trăm.

Việc điều chỉnh giá điện sẽ được thực hiện theo lộ trình, tránh "giật cục", nhằm giữ ổn định kinh tế - xã hội và cân bằng lợi ích giữa doanh nghiệp với người dân, Bộ này nhấn mạnh.

Tâm An