Bộ đội Biên phòng tỉnh: Phát huy vai trò nòng cốt gỡ 'thẻ vàng' cho ngành thủy sản
Với quyết tâm chính trị cao, thời gian qua, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Khánh Hòa tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp, phát huy vai trò nòng cốt trong công tác phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU). Qua đó góp phần cùng cả nước nỗ lực gỡ bỏ “thẻ vàng” mà Ủy ban châu Âu (EC) áp dụng đối với thủy sản Việt Nam, nhằm thúc đẩy phát triển nghề cá bền vững.
Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức ngư dân
Khánh Hòa có bờ biển dài gần 500km, với 5.262 tàu cá đăng ký, trong đó 1.507 tàu có chiều dài từ 15m trở lên thuộc diện bắt buộc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS). Đến cuối tháng 8-2025, đã có 99,5% tàu cá hoàn thành lắp đặt. Đây là điều kiện thuận lợi để quản lý, song cũng đặt ra nhiều thách thức trong kiểm soát khai thác.
Xác định tuyên truyền là giải pháp lâu dài, thời gian qua, các đồn, trạm biên phòng phối hợp cấp ủy, chính quyền tổ chức nhiều hình thức tuyên truyền linh hoạt, phù hợp với từng đối tượng, giúp ngư dân nắm vững quy định của pháp luật, hiểu rõ trách nhiệm trong quá trình đánh bắt, không chỉ vì mưu sinh mà còn vì uy tín quốc gia. Ngư dân được vận động ký cam kết tuân thủ quy định IUU, duy trì kết nối VMS, không môi giới đưa tàu cá khai thác trái phép trên vùng biển nước ngoài và thực hiện nghiêm nhật ký khai thác...
Cán bộ Đồn Biên phòng Cửa khẩu Cảng Cà Ná tuyên truyền IUU cho ngư dân.
Cảng cá Cà Ná có gần 700 tàu cá neo đậu, trong đó 393 tàu dài từ 15m trở lên có hệ thống VMS được kết nối và cập nhật vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, giúp giám sát hành trình, phát hiện sớm vi phạm. Trung úy Nguyễn Hữu Mạnh - Trạm trưởng Trạm Kiểm soát Biên phòng Cà Ná cho biết: “Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, cán bộ, chiến sĩ luôn tích cực tuyên truyền để bà con hiểu rõ các hành vi bị cấm theo quy định IUU, tuyệt đối không xâm phạm lãnh hải nước khác. Chúng tôi đặc biệt lưu ý ngư dân không tắt, ngắt thiết bị VMS trong quá trình khai thác”.
Hiểu đặc thù nghề biển với những chuyến đi dài ngày, cán bộ, chiến sĩ biên phòng thường xuyên xuống tận tàu cá khi ngư dân cập cảng để thăm hỏi, động viên, trực tiếp tuyên truyền và hướng dẫn. Ông Hồ Quang Phong - Thuyền trưởng tàu NT 90583TS chia sẻ: “Chúng tôi thường xuyên được cán bộ biên phòng hướng dẫn cụ thể về khai thác hợp pháp, như: Không dùng chất cấm, không vượt ranh giới sang vùng biển của nước khác... Tôi cũng truyền đạt lại cho anh em trên tàu. Vươn khơi là mưu sinh, nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm giữ gìn hình ảnh Việt Nam trên biển...”.
Nhờ phương pháp tiếp cận gần gũi, lực lượng BĐBP tỉnh đã giúp nhiều ngư dân thay đổi nhận thức, chuyển từ tư duy “đánh bắt bằng mọi giá” sang ý thức “khai thác có trách nhiệm”. Đây chính là nền tảng quan trọng để xây dựng một cộng đồng ngư dân gắn bó, đồng hành với lực lượng chức năng trong công tác bảo vệ chủ quyền biển, đảo và phát triển nghề cá bền vững.
Tăng cường kiểm soát, xử lý dứt điểm vi phạm
Bên cạnh đẩy mạnh tuyên truyền, thời gian qua, các đơn vị BĐBP tỉnh thường xuyên tuần tra, kiểm soát trên biển, lập danh sách phương tiện “nguy cơ cao” để theo dõi, răn đe, xử lý. Đặc biệt, tất cả tàu cá xuất, nhập bến đều phải được kiểm tra thủ tục; chủ phương tiện, thuyền trưởng bắt buộc ký cam kết chấp hành nghiêm quy định, ghi nhật ký và duy trì VMS. Trường hợp thiếu giấy tờ, không ghi nhật ký hay ngắt kết nối VMS đều bị từ chối cho xuất bến. Đây là biện pháp kiên quyết nhưng cần thiết để nâng cao tính răn đe, tránh tình trạng tái phạm. Trong 8 tháng năm 2025, BĐBP tỉnh đã tổ chức 1.953 tổ tuần tra với 9.547 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia; kiểm chứng 12.862 phương tiện, 80.421 lượt lao động trên biển. Qua đó, phát hiện và xử phạt 37 vụ vi phạm IUU, thu nộp ngân sách hơn 114 triệu đồng. Các lỗi chủ yếu là mất kết nối VMS, không ghi nhật ký khai thác. Đại tá Tạ Quang Dũng - Phó Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh nhấn mạnh: “Thời gian qua, chúng tôi xác định việc phòng ngừa, ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài và thực hiện nghiêm các quy định về VMS là nhiệm vụ then chốt nhằm góp phần gỡ bỏ “thẻ vàng” của EC”.
Cùng với tăng cường tuần tra kiểm soát, xử lý nghiêm vi phạm, BĐBP tỉnh còn chú trọng phối hợp liên ngành chia sẻ thông tin, hỗ trợ ngư dân tháo gỡ khó khăn trong quá trình đánh bắt thủy sản. Những chuyến biển an toàn, hợp pháp không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần khẳng định hình ảnh một quốc gia có trách nhiệm trong bảo vệ nguồn lợi hải sản.
Đại tá Tạ Quang Dũng cho biết thêm, thời gian tới, BĐBP tỉnh sẽ tiếp tục triển khai các đợt cao điểm kiểm tra, giám sát, phối hợp liên ngành, tập trung nâng cao hiệu quả sử dụng VMS, kiểm tra nhật ký khai thác, hỗ trợ ngư dân cập nhật kiến thức pháp luật; đồng thời, đề xuất chính quyền xử lý nghiêm các trường hợp tái phạm hoặc cố tình chống đối. Mục tiêu không chỉ gỡ “thẻ vàng” mà còn xây dựng nghề cá có trách nhiệm, bền vững, bảo đảm lợi ích trước mắt và lâu dài.
Với tinh thần trách nhiệm cao và sự đồng thuận từ ngư dân, BĐBP tỉnh khẳng định lực lượng nòng cốt trong công tác phòng, chống IUU, góp phần giữ vững chủ quyền biển đảo, phát triển kinh tế biển, hướng đến xây dựng Khánh Hòa trở thành trung tâm kinh tế biển mạnh của cả nước.
