Bộ Nội vụ xây dựng dự thảo Nghị định về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố

Theo Bộ Nội vụ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 đã giao thẩm quyền cho HĐND cấp xã trong việc thành lập, sắp xếp, giải thể, đặt tên và đổi tên thôn, tổ dân phố. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng nhằm triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong bối cảnh cả nước đang tiến hành sắp xếp lại các đơn vị hành chính.

Trên cơ sở đó, Bộ Nội vụ đã ban hành văn bản hướng dẫn số 4168 ngày 23/6/2025, cụ thể hóa việc xác định loại hình tổ chức cộng đồng dân cư tại đơn vị hành chính cấp xã mới, quy trình chuyển đổi giữa thôn và tổ dân phố, cũng như cách xử lý các trường hợp trùng tên.

Bên cạnh đó, các quy định liên quan đến quy trình bầu trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố vẫn tiếp tục áp dụng theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và Nghị định số 59/2023/NĐ-CP, đảm bảo sự thống nhất trong thực thi quyền dân chủ của người dân tại cơ sở.

Đối với chức danh Phó Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã, trước đây là vị trí không chuyên trách, Bộ Nội vụ dẫn chiếu theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật liên quan đến lĩnh vực quân sự, quốc phòng năm 2025. Theo đó, chức danh này sẽ được chuyển thành công chức cấp xã, do Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định bổ nhiệm và miễn nhiệm.

Chính phủ cũng sẽ sớm ban hành quy định cụ thể về vị trí việc làm, số lượng, tiêu chuẩn và định mức trang thiết bị làm việc của Ban Chỉ huy quân sự cấp xã, phù hợp với thẩm quyền và yêu cầu thực tiễn.

Về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, Bộ Nội vụ đã có hướng dẫn cụ thể tại văn bản số 4177 ngày 23/6/2025, căn cứ theo Nghị định số 178 (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 67).

Theo đó, chỉ những đơn vị hành chính cấp xã sau khi sắp xếp, hợp nhất mà có số biên chế thực tế thấp hơn khung biên chế được giao mới thuộc diện xem xét giải quyết chế độ. Mục tiêu là bảo đảm nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ tại các đơn vị hành chính mới, đồng thời hạn chế tình trạng thừa nhân sự sau khi tái cấu trúc.

Đối với các cơ quan, đơn vị có số lượng công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý vượt quy định do sắp xếp lại bộ máy, những trường hợp bị tác động trực tiếp sẽ được xem xét chế độ chính sách theo quy định tại Nghị định 178.

Ngoài ra, Bộ Nội vụ cũng hướng dẫn rõ về cách tính thời gian công tác để làm căn cứ chi trả trợ cấp đối với người hoạt động không chuyên trách tại cấp xã.

Theo Nghị định số 154/2025/NĐ-CP, thời gian được tính bao gồm cả thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội tại các vị trí khác trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cấp xã, chưa hưởng trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội một lần, hoặc các chế độ phục viên, xuất ngũ.

Đáng lưu ý, những người đã được tinh giản biên chế nếu trong vòng 60 tháng kể từ ngày tinh giản được bầu, tuyển dụng hoặc bố trí trở lại làm việc tại các cơ quan nhà nước hoặc giữ vai trò không chuyên trách tại thôn, tổ dân phố, sẽ phải hoàn trả lại khoản trợ cấp đã nhận.

Riêng đối với Phó chỉ huy trưởng khi được bố trí sang vị trí dân quân thường trực thì không phải hoàn trả khoản trợ cấp theo quy định tại Nghị định số 154.

TH