Bộ Tài chính chủ động hỗ trợ địa phương vận hành thông suốt mô hình mới

Đảm bảo dòng chảy ngân sách thông suốt

Tại hội nghị, đại diện các cơ quan thuộc Bộ đã lắng nghe các ý kiến địa phương và phổ biến, giải đáp nhiều nội dung trong triển khai tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đối với cấp xã. Trong đó, chủ yếu các vấn đề liên quan đến: tài chính – ngân sách nhà nước cấp xã; kế toán ngân sách cấp xã; mở tài khoản và thanh toán tại Kho bạc Nhà nước đối với ngân sách cấp xã; sắp xếp tài sản công.

Báo cáo tại cuộc họp, ông Nguyễn Minh Tân - Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước cho biết, từ khi các xã sau sáp nhập đi vào hoạt động từ 1/7/2025, tại nhiều nơi cho thấy còn không ít khó khăn, vướng mắc. Cụ thể như cơ sở vật chất chưa đồng bộ, bộ máy mới lúng túng trong quản lý, một số nơi việc chi trả lương và kinh phí hoạt động chưa kịp thời...

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi chủ trì cuộc họp.

Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước nêu rõ, thời gian qua, Bộ Tài chính đã chủ động ban hành nhiều văn bản hướng dẫn nhằm đảm bảo công tác tài chính – ngân sách nhà nước được triển khai thông suốt trong quá trình sắp xếp. Nguyên tắc xuyên suốt là “không để đứt gãy ngân sách”, với việc phân chia nguồn thu giữa ngân sách tỉnh và xã được giữ ổn định, đảm bảo nguồn thu và cơ chế chi như trước khi sắp xếp. Các xã mới được giao toàn bộ nhiệm vụ, quyền hạn ngân sách từ đơn vị cũ. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1390/QĐ-TTg ngày 27/6/2025 về nội dung này, đây là cơ sở pháp lý quan trọng để các địa phương triển khai dự toán liên tục, không gián đoạn.

Về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách địa phương, căn cứ Luật ngân sách nhà nước, Bộ đã hướng dẫn địa phương rà soát, trình HĐND ban hành nghị quyết phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa tỉnh và xã. Nguyên tắc là rõ thẩm quyền, đúng luật, phù hợp thực tiễn, để chính quyền xã mới quản lý ngân sách chủ động, minh bạch. Bộ Tài chính cũng đã có văn bản hướng dẫn địa phương chủ động xác định đơn vị dự toán ngân sách cấp I, cấp II, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót. Đồng thời, hướng dẫn lập dự toán ngân sách xã năm 2026 theo Thông tư 56/2025/TT-BTC, bảo đảm xây dựng dự toán và kế hoạch tài chính 3 năm (2026-2028) bài bản, sát thực tế.

Trong lĩnh vực kho bạc, Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước Nguyễn Mạnh Cường cho hay vẫn còn nhiều đơn vị dự toán cấp xã chưa mở tài khoản tại kho bạc. Một số nguyên nhân của tình trạng trên là: chưa có Nghị quyết của HĐND về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi nên chưa được giao dự toán chi; chưa hoàn thiện hệ thống bộ máy tài chính kế toán xã, chưa bổ nhiệm kế toán trưởng, chủ tài khoản; chưa đủ mẫu dấu chữ ký để giao dịch; các đơn vị chưa nắm rõ thủ tục mở tài khoản và giao dịch với Kho bạc Nhà nước do nhân sự thay đổi nhiều sau sắp xếp.

Kho bạc Nhà nước đã đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các đơn vị triển khai theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, đồng thời yêu cầu Sở Tài chính hướng dẫn, xác định rõ số lượng và các đơn vị dự toán cấp xã. Đối với trường hợp HĐND, UBND chưa quyết định dự toán ngân sách, Sở Tài chính cần chủ trì phối hợp với Kho bạc Nhà nước hướng dẫn tạm cấp ngân sách, đặc biệt là chi lương và các khoản chi thiết yếu để đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nước.

Đồng hành sát sao cùng các địa phương

Trả lời kiến nghị của địa phương liên quan đến ô tô công trang bị cho đơn vị hành chính cấp xã mới, ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản cho hay, UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quyết định định mức cụ thể cho từng đơn vị hành chính cấp xã, điều hòa xe ô tô từ cấp huyện cho cấp xã theo tiêu chuẩn, định mức. Trường hợp số xe ô tô hiện có của cấp huyện trước ngày 1/7/2025 không đủ để bố trí cho các đơn vị hành chính cấp xã mới thì điều chuyển từ các cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp tỉnh hoặc mua sắm mới để trang bị cho đơn vị hành chính cấp xã mới để đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ theo tiêu chuẩn, định mức.

Về tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở khi sắp xếp đơn vị hành chính, lãnh đạo Cục Quản lý công sản cho biết, tại Nghị định số 155/2025/NĐ-CP ngày 16/6/2025 của Chính phủ đã quy định rõ. Theo đó, đối với trụ sở có phần diện tích lớn hơn so với tiêu chuẩn, định mức thì cơ quan, người có thẩm quyền quyết định giao, điều chuyển phần diện tích này cho cơ quan, tổ chức, đơn vị khác quản lý, sử dụng nếu phù hợp với tiêu chuẩn, định mức và nhu cầu. Trường hợp không có cơ quan, tổ chức, đơn vị phù hợp để giao, điều chuyển thì cơ quan, người có thẩm quyền quyết định giao, điều chuyển cho cơ quan, tổ chức, đơn vị đang quản lý, sử dụng hoặc cơ quan, tổ chức, đơn vị tiếp nhận trụ sở quản lý, sử dụng bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả.

Cuộc họp diễn ra chiều ngày 26/7.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi đề nghị các đơn vị chuyên môn của Bộ tổng hợp các kiến nghị, vướng mắc thành nội dung câu hỏi, trả lời chi tiết và cụ thể, cung cấp để các địa phương tiếp tục nghiên cứu.

Qua các ý kiến tại cuộc họp, Thứ trưởng đánh giá, những vấn đề còn vướng mắc, khó khăn các địa phương nêu chủ yếu, cơ bản liên quan đến thẩm quyền của địa phương như các vấn đề liên quan đến dự toán, con dấu... Do đó, Thứ trưởng đề nghị các Sở Tài chính tham mưu cho chính quyền địa phương chỉ đạo thực hiện các nội dung về tài chính ngân sách, tài sản công để đảm bảo không ách tắc.

Đề cập đến khó khăn của các địa phương về bổ nhiệm người làm kế toán trưởng, Thứ trưởng giao Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán chủ trì rà soát, đề xuất phương án xử lý, báo cáo Lãnh đạo Bộ ngay trong tuần tới để giải quyết rốt ráo.

Đối với kiến nghị của địa phương về đào tạo, tập huấn, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi khẳng định, Bộ Tài chính sẵn sàng tập huấn, đào tạo cán bộ tài chính cho địa phương các cấp để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời kỳ mới.

"Bộ Tài chính sẽ đồng hành cùng các địa phương, không để vướng mắc về tài chính - ngân sách, kế toán, tài sản công ảnh hưởng đến việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp" - Thứ trưởng nhấn mạnh.

Hoàng Yến