Bộ trưởng Bộ Công Thương đề nghị DOC xem xét khách quan về thương mại thủy sản
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng, việc DOC và NOOA từ chối công nhận 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam sẽ gây ra những gián đoạn nghiêm trọng đối với thương mại song phương và sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân và người lao động Việt Nam.
Nhằm tránh những gián đoạn nghiêm trọng đối với thương mại song phương và bảo vệ sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân và người lao động Việt Nam, ngày 15/9, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có thư gửi Bộ trưởng Thương mại Mỹ (DOC) Howard Lutnick, đề nghị DOC và Cục Quản lý Đại dương và khí quyển (NOAA) cân nhắc lại quyết định từ chối công nhận 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA) của Mỹ.
Trong thư gửi Bộ trưởng Thương mại Mỹ, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đề nghị Bộ trưởng Howard Lutnick quan tâm, xem xét khách quan để đảm bảo kết quả hợp lý đối với các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu tôm Việt Nam, vốn là những đối tác đáng tin cậy, kinh doanh công bằng tại thị trường Mỹ trong vụ việc rà soát hành chính lần thứ 19 thuế chống bán phá giá tôm nhập khẩu từ Việt Nam đang diễn ra.
Việc NOAA từ chối 12 nghề khai thác của Việt Nam chắc chắn sẽ ảnh hưởng nặng nề đến ngành thủy sản Việt Nam
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng nhấn mạnh, các quyết định trên không chỉ có ý nghĩa đối với các DN sản xuất, xuất khẩu, người nông dân, ngư dân Việt Nam, còn đem lại lợi ích cho cả các nhà nhập khẩu, người lao động và người tiêu dùng Mỹ.
Trong khi Mỹ và Việt Nam đang duy trì Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện, được xây dựng trên cơ sở tin cậy và cùng có lợi. Việt Nam coi Mỹ là đối tác thương mại quan trọng, đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư Mỹ. Việt Nam cam kết tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Mỹ để giải quyết các vấn đề còn tồn tại theo tinh thần xây dựng và hướng tới tương lai.
Trước đó, ngày 10/9/2025, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng đã có Công văn 156/CV-VASEP gửi Bộ NN&MT, Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương, Hội đồng Tư vấn Cải cách thủ tục hành chính và Cục Thủy sản và Kiểm ngư về việc Cục Quản lý Đại dương và khí quyển (NOAA), Bộ Thương mại Mỹ đã gửi Công thư tới Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ NN&MT) thông báo từ chối công nhận tương đương đối với 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA) của Mỹ.
Theo đó các loài hải sản khai thác theo các nghề cá này sẽ bị dừng nhập khẩu vào Mỹ kể từ ngày 1/1/2026, trong đó có nhiều loài hải sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Mỹ như cá ngừ, cá kiếm, cá mú, cá thu, cá đối, ghẹ, mực, cá nục….
VASEP cho rằng, việc NOAA từ chối tương đương đối với 12 nghề khai thác của Việt Nam đang tạo ra cú sốc, tác động lớn đối với ngành hải sản khai thác, sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh của hàng trăm DN ngành hải sản và mục tiêu tăng trưởng của ngành thủy sản Việt Nam.
Theo đánh giá của VASEP, việc NOAA từ chối 12 nghề khai thác của Việt Nam chắc chắn sẽ ảnh hưởng nặng nề đến ngành thủy sản Việt Nam. Trong đó, tác động trực tiếp làm sụt giảm mạnh kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang Mỹ (cá ngừ riêng năm 2024 sang Mỹ đạt 387 triệu USD); Ảnh hưởng đến sinh kế hàng trăm nghìn ngư dân và công nhân chế biến.
Ngoài ra còn tác động gián tiếp làm giảm nguồn nguyên liệu hợp lệ (khi nhiều nước cung cấp cho Việt Nam như Indonesia, Philippines, Hàn Quốc, Đài Loan… cũng bị từ chối tương đương). Đồng thời làm suy giảm uy tín và khả năng cạnh tranh của hải sản Việt Nam trên thị trường quốc tế; Tạo tâm lý bất ổn cho DN do quy định còn nhiều điểm chưa rõ ràng.
Do đó, VASEP kiến nghị cần thúc đẩy các biện pháp phối hợp khẩn cấp trước mắt và dài hạn từ Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan, hỗ trợ và đồng hành cùng với ngành hải sản khai thác khắc phục, tháo gỡ và khơi thông thị trường Mỹ cho sản phẩm hải sản khai thác, để hạn chế tối thiểu tác động hoặc tránh nguy cơ bị dừng xuất khẩy từ ngày 1/1/2026.
Các loài hải sản khai thác theo 12 nghề cá của Việt Nam bị dừng nhập khẩu vào Mỹ kể từ ngày 1/1/2026 có nhiều loài hải sản xuất khẩu chủ lực
Cụ thể trong ngắn hạn sẽ báo cáo Thủ tướng, thuê tư vấn Mỹ (Luật sư, cựu cán bộ NOAA) để hỗ trợ kỹ thuật và vận động; Thành lập tổ công tác liên ngành rà soát hồ sơ nghề cá; Làm việc với NOAA để làm rõ thủ tục, quy định, cơ chế chuyển tiếp; Hoàn thiện chính sách quản lý nghề cá, đặc biệt về giám sát và báo cáo đánh bắt ngẫu nhiên thú biển.
Về dài hạn, VASEP đề nghị hợp tác quốc tế, tranh thủ hỗ trợ kỹ thuật từ Mỹ và tổ chức quốc tế; Nâng cấp hệ thống quan trắc, thiết bị giảm thiểu đánh bắt ngẫu nhiên cũng như tăng cường đào tạo, tuyên truyền cho ngư dân.
Với Bộ Ngoại giao và Bộ Công Thương, VASEP kiến nghị vận động qua kênh ngoại giao, hiệp hội, nhà nhập khẩu Mỹ; Đề nghị cơ chế chuyển tiếp/giảm nhẹ cũng như hỗ trợ DN tìm thị trường thay thế và đa dạng hóa nguồn cung.
