Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc thăm Ấn Độ:Tín hiệu tích cực cho quan hệ song phương

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị. Ảnh: Hindustan Times

Sau vụ đụng độ chết người ở thung lũng Galwan vào tháng 6-2020, quan hệ Trung Quốc - Ấn Độ rơi vào mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ. Hai bên đã tổ chức hơn 20 vòng đàm phán cấp chỉ huy quân sự và ngoại giao để tìm cách rút quân, thiết lập vùng đệm nhưng đến nay nhiều điểm nóng vẫn chưa được giải quyết triệt để. Theo giới quan sát, sự thiếu tin cậy lẫn nhau khiến hai nước phải duy trì lực lượng quy mô lớn tại khu vực biên giới, tạo ra nguy cơ xung đột mới bất cứ lúc nào.

Mặt khác, Ấn Độ hiện là thành viên tích cực của bộ tứ (Quad) cùng Mỹ, Nhật Bản, Australia - cơ chế mà Bắc Kinh coi là nhằm kiềm chế Trung Quốc. Ngược lại, Trung Quốc cùng Pakistan duy trì quan hệ Đối tác chiến lược chặt chẽ, điều khiến New Delhi luôn dè chừng. Đây chính là những rào cản lớn khiến quan hệ song phương không thể trở lại quỹ đạo “hợp tác chiến lược” như giai đoạn trước năm 2020.

Trong bối cảnh nhiều căng thẳng, chuyến công du của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tới New Delhi là một làn gió mới, là cơ hội hâm nóng mối quan hệ song phương. Tại cuộc gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi ngày 19-8 (giờ địa phương), Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nhấn mạnh, hai nước cần phải bảo đảm vấn đề biên giới không ảnh hưởng đến cục diện quan hệ song phương. Trong các cuộc gặp, thông điệp xuyên suốt mà phía Trung Quốc nhấn mạnh là “khôi phục lòng tin chính trị” và “tìm điểm chung trong khác biệt”. Phát biểu tại cuộc họp báo về chuyến thăm, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh khẳng định: Bắc Kinh mong muốn cùng Ấn Độ duy trì hòa bình và yên ổn ở biên giới.

Trong khuôn khổ chuyến công du, nhiều biện pháp cụ thể thúc đẩy hợp tác song phương được đề cập, bao gồm duy trì “ổn định trên biên giới” và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như thương mại, du lịch và kết nối nhân dân - những nỗ lực nhằm đưa quan hệ hai nước trở lại quỹ đạo thực chất và ít căng thẳng hơn. Cụ thể, hai nước nhất trí khôi phục chuyến bay trực tiếp, cấp thị thực cho phóng viên, khuyến khích giao lưu văn hóa, cũng như tái lập cơ chế thương mại qua các cửa khẩu biên giới.

Viết trên mạng xã hội X sau cuộc gặp, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nhận xét rằng, quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc đã có những bước tiến vững chắc kể từ cuộc gặp giữa ông với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS) diễn ra ở Kazan (Nga) tháng 10-2024; cho rằng sự phát triển này được định hướng bởi “thái độ tôn trọng lợi ích và những điều nhạy cảm của nhau” giữa hai nước.

Theo giới quan sát, chuyến thăm lần này cũng là tín hiệu cho thấy, Trung Quốc đang dần chủ động hơn trên bản đồ ngoại giao khu vực. Trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Ấn Độ có những cản trở do chính sách thuế quan cứng rắn của Tổng thống Donald Trump, Trung Quốc khéo léo tận dụng cơ hội để “khép lại khoảng cách” một cách mềm mại. Trên đất Ấn Độ, người đứng đầu ngành Ngoại giao Trung Quốc nhiều lần khẳng định hai nước cần “nhìn nhau như đối tác và cơ hội, chứ không phải đối thủ hay đe dọa”; đồng thời nhắc tới tình hình thương mại toàn cầu đang bị ảnh hưởng bởi chính sách “bắt nạt đơn phương”. Đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy Bắc Kinh hướng tới việc tìm kiếm sự đồng thuận giữa các nước đang phát triển, dựa trên quan điểm chia sẻ lợi ích và thúc đẩy chủ nghĩa đa phương.

Nhiều quan điểm phân tích cũng cho rằng, việc Trung Quốc chủ động đưa ra hình ảnh “đối tác ổn định” cho các nước đang cảm thấy bị áp lực từ chính sách Mỹ (như Ấn Độ) cũng tạo nền móng tiềm năng cho sự “ấm lại” giữa Bắc Kinh và Washington trên trục địa chính trị rộng lớn hơn. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nêu rõ: “Quan hệ ổn định, có thể thấy trước và mang tính xây dựng giữa Ấn Độ - Trung Quốc sẽ đóng góp đáng kể cho hòa bình và thịnh vượng ở cả khu vực cũng như toàn cầu”.

Có thể nói, chuyến thăm Ấn Độ của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị là một tín hiệu ngoại giao tinh tế và mạnh mẽ cho thấy Trung Quốc đang dần nhiệt tình hơn trên bản đồ ngoại giao. Dù không có đột phá lớn, rõ ràng hai bên đã “hạ giọng” sau nhiều tháng khẩu chiến, là tiền đề cần thiết trước khi lãnh đạo hai nước có thể gặp trực tiếp tại các diễn đàn đa phương tới đây như G20 hay BRICS.

Hoàng Linh (theo Tân Hoa xã, Al Jazeera)