Bộ trưởng Trần Hồng Minh: Gỡ nhanh vướng mắc cho dự án, tăng tốc giải ngân vốn cuối năm

Một điểm nghẽn sẽ gây ách tắc toàn dự án

Chiều nay (25/9), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh chủ trì cuộc họp kiểm điểm tiến độ và giải ngân các dự án trọng điểm GTVT.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp (Ảnh: Tạ Hải).

Nhấn mạnh giải ngân vốn đầu tư công được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xác định là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm hàng đầu của năm 2025, góp phần thực hiện thành công mục tiêu tăng trưởng của cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên, yêu cầu tiên quyết được Tư lệnh ngành Xây dựng đưa ra đối với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án là phải kiên định với mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ giải ngân.

"Hết tháng 8/2025, chúng ta mới giải ngân gần 38% kế hoạch vốn được giao. 62% số vốn còn lại là khối lượng công việc rất lớn.

Ngay ngày mai, các chủ đầu tư, ban quản lý dự án phải tập trung rà soát, khắc phục các vấn đề tồn tại, cân đối các giải pháp lũy tiến khối lượng giải ngân. Phần vốn nào hết nhiệm vụ chi thì tổng hợp gửi báo cáo vụ chuyên ngành của Bộ. Phần vốn nào đang chậm phải bằng mọi cách đẩy nhanh khối lượng thực hiện trên công trường.

Các dự án có kế hoạch về đích năm 2025 phải hoàn thành trước 31/12 và sớm làm xong thủ tục nghiệm thu, quyết toán. Những dự án đã được phê duyệt, các ban quản lý dự án phải đẩy nhanh tiến độ thủ tục khởi công, tạm ứng cho nhà thầu theo quy định", Bộ trưởng nói.

Hàng loạt dự án cần nhanh chóng tháo gỡ nút thắt mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ được người đứng đầu Bộ Xây dựng đề cập như: Tuyến nối cao tốc Nội Bài - Lào Cai với cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ; Nâng cấp QL2 qua Phú Thọ.

"Các địa phương cần dồn lực giải quyết dứt điểm, đồng bộ trong GPMB. Một số dự án, giá trị vướng mắc không nhiều nhưng một điểm ách tắc sẽ gây ách tắc toàn dự án.

Riêng dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Cần Thơ - Cà Mau phải hoàn thành trước 19/12. Đây là mệnh lệnh. Dự án được cả Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo Bộ Xây dựng nhiều lần kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn nên không có lý do để chậm. Cát đã đủ, chủ đầu tư cùng nhà thầu phải nghiên cứu giải pháp tối ưu thời gian gia tải, xử lý đất yếu và hoàn thiện các nút giao trên tuyến", Bộ trưởng lưu ý.

Dự án đối diện nhiều rào cản

Là một trong những ban QLDA có tiến độ giải ngân chậm, theo ông Đỗ Quang Minh, Giám đốc Ban QLDA Hàng hải và Đường thủy, điểm nghẽn lớn nhất của đơn vị hiện nay là hai dự án: Nâng cao tĩnh không các cầu khu vực phía Nam và nâng. cấp QL2 qua Vĩnh Phúc.

Ông Đỗ Quang Minh, Giám đốc Ban QLDA Hàng hải và Đường thủy (Ảnh: Tạ Hải).

"Dự án nâng cao tĩnh không các cầu khu vực phía Nam có 11 cầu. Nhiều tháng qua, Ban đã tích cực làm việc với địa phương về công tác GPMB, đến nay tỷ lệ GPMB mới được 85%. Tỷ lệ 15% mặt bằng còn lại ảnh hưởng 20% sản lượng (phạm vi thi công mố trụ). TP Cần Thơ là địa bàn vướng mặt bằng nhiều nhất.

Theo tiến độ ban đầu, dự án sẽ về đích năm 2025, song, căn cứ tình hình thực tế, trong năm nay, Ban sẽ điều chỉnh giải pháp hoàn thành 7 cầu (không vướng mặt bằng mố trụ, chỉ vướng mặt bằng đường gom). 4 cầu còn lại vẫn phải đợi mặt bằng mới có thể tăng tốc", ông Minh cho hay.

Dự án thứ hai được vị lãnh đạo đề cập là dự án nâng cấp QL2 qua Phú Thọ. Theo ông Đỗ Quang Minh, mặc dù hồ sơ GPMB được Ban bàn giao cho địa phương từ tháng 3/2024 nhưng đến giờ, nhà thầu vẫn chưa nhận được một mét mặt bằng nào, cấu kiện đúc xong để đó.

"Lãnh đạo tỉnh Phú Thọ hiện đang chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan đẩy nhanh hoàn thiện thủ tục, bàn giao bàn giao mặt bằng đất nông nghiệp trong tháng 9/2025", ông Minh thông tin thêm.

Ông Đinh Công Minh, Giám đốc Ban QLDA Thăng Long (Ảnh: Tạ Hải).

Lý giải nguyên nhân kết quả giải ngân còn chậm, về phía Ban QLDA Thăng Long, Giám đốc Đinh Công Minh cho biết, một trong các lý do chính là hai dự án cao tốc lớn do đơn vị làm chủ đầu tư dư vốn do hết nhiệm vụ chi.

Tính toán cho thấy, dự án Bãi Vọt - Hàm Nghi giảm 360 tỷ đồng, dự án Hàm Nghi - Vũng Áng giảm 400 tỷ đồng xuất phát từ một số yếu tố: chuẩn xác lại đơn giá tạm tính; Giảm thuế VAT (từ 10% xuống 8%), giảm giá sau đấu thầu ITS, dư dự phòng do trượt giá thấp hơn so với dự kiến…

Có mặt trong danh sách các chủ đầu tư tồn tại dự án tuyến tránh TP Cao Bằng chậm giải ngân, theo ông Lương Tuấn Hùng, Giám đốc Sở Xây dựng Cao Bằng, vướng mặt bằng và ảnh hưởng của bão Yagi năm 2024 là những tác động lớn.

"Sau cơn bão Yagi, khối lượng sạt lở trên tuyến rất lớn (trên 60.000m3) không có bãi đổ thải nên công trường bất động đến quý I/2025.

Lãnh đạo Sở Xây dựng Cao Bằng báo cáo trực tuyến tại cuộc họp (Ảnh: Tạ Hải).

Từ quý I năm nay, công tác GPMB có chuyển biến, chỉ còn 1 hộ (chiều dài 100m) người dân đã cho nhà thầu thi công trước để thông tuyến, địa phương đang phấn đấu hoàn thiện thủ tục đền bù xong trước 10/10.

Hai bãi đổ thải hai đầu tuyến cũng đã được cấp, sản lượng thi công hiện đạt hơn 53% giá trị hợp đồng. Mục tiêu đề ra đến hết tháng 10 sẽ xong công tác đất, tháng 11 xong móng mặt, tháng 12/2025 sẽ hoàn tất các hạng mục còn lại", ông Hùng cam kết.

4 nhóm dự án cần tăng tốc

Trước đó, báo cáo tại cuộc họp, ông Trần Minh Phương, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính cho biết, theo số liệu của Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng ước giải ngân đạt 37,2% kế hoạch.

Theo số liệu báo cáo của các chủ đầu tư, Bộ Xây dựng đã giải ngân khoảng 32.887 tỷ đồng, đạt 37,7%, thấp hơn mức bình quân chung của cả nước.

Ông Trần Minh Phương, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính (Ảnh: Tạ Hải).

Trong đó, 23/24 chủ đầu tư, ban QLDA được giao vốn lớn (trên 100 tỷ đồng) của Bộ có tỷ lệ giải ngân thấp hơn bình quân chung cả nước, chỉ có 7/23 chủ đầu tư (VEC, Ban 2, Ban đường Hồ Chí Minh, Cục Đường bộ Việt Nam, Sở Ninh Bình, Sở Đà Nẵng, Sở Lạng Sơn) có tỷ lệ giải ngân cao hơn bình quân chung của Bộ nhưng thấp hơn bình quân chung cả nước.

Trong số 16/23 chủ đầu tư có kết quả giải ngân thấp hơn bình quân chung của Bộ, có 13 chủ đầu tư chậm do nguyên nhân chủ quan (chậm thi công, chậm triển khai các hạng mục để thu phí đường cao tốc, chậm thanh toán khối lượng hoàn thành, chậm hoàn thiện thủ tục để khởi công) cần kiểm điểm, rà soát, có giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ.

13 chủ đầu tư gồm 6 ban QLDA thuộc Bộ Xây dựng, gồm: Thăng Long, Ban 85, Hàng hải và Đường thủy, Mỹ Thuận, Đường sắt.

6 Sở Xây dựng địa phương gồm: Phú Thọ, Hà Tĩnh, Cao Bằng, Hà Tĩnh, Đồng Tháp, Quảng Trị, Lạng Sơn và Ban Đắk Lắk.

Theo rà soát, hiện có khoảng 6.280 tỷ đồng hết nhiệm vụ chi do: tiết kiệm khi đấu thầu; (ii) dự toán bước thiết kế giảm so với dự án được duyệt; tiếp tục được giảm 2% VAT; dư dự phòng do trượt giá thấp hơn so với dự kiến; giảm chi phí GPMB; sau khi quyết toán, xử lý hết công nợ.

Đối với 9.292 tỷ đồng giải ngân chậm, 4 nhóm dự án được lưu ý đẩy nhanh tiến độ thi công.

Nhóm 1 là 10 dự án có kế hoạch hoàn thành năm 2025 nhưng không đáp ứng kế hoạch, gồm: Đường Hồ Chí Minh đoạn Chợ Chu - ngã Ba Trung Sơn, đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận, nâng cấp QL2 đoạn Vĩnh Yên - Việt Trì, cầu đường sắt Đuống, cầu đường sắt Cẩm Lý, nâng cấp mở rộng QL46 đoạn TP Vinh - TT Nam Đàn, nâng cấp QL8C Hà Tĩnh, nâng cấp QL.28B, tỉnh Bình Thuận và tỉnh Lâm Đồng, Tuyến nối cao tốc Nội Bài - Lào Cai với cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ, nâng cấp QL14B, TP Đà Nẵng.

Nhóm 2 gồm 7 dự án cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành năm 2025 gồm: Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau; Dự án thành phần 2 cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; Đường sắt đoạn Hà Nội - Vinh, Vinh - Nha Trang; Tuyến tránh TP Cao Bằng; Nâng cao tĩnh không các cầu đường bộ cắt qua tuyến đường thủy nội địa quốc gia.

Toàn cảnh cuộc họp chiều nay (25/9) - Ảnh: Tạ Hải.

Nhóm 3 gồm các dự án đang hoàn thiện thủ tục đầu tư, gồm: 2 dự án (hầm Cù Mông, tuyến nối đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình) chưa duyệt chủ trương; 3 dự án (đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; Đầu tư hoàn thiện hầm Thần Vũ; Hoàn thiện hầm Núi Vung) chưa phê duyệt dự án.

Nhóm 4 là các dự án chậm triển khai hệ thống ITS, thu phí, kiểm tra tải trọng xe.

Đối với 7 dự án còn tồn đọng khối lượng đã hoàn thành nhưng chưa thanh toán, các ban quản lý dự án: 2, 85, Thăng Long, Mỹ Thuận và Sở Xây dựng Phú Thọ khẩn trương chỉ đạo tư vấn giám sát, nhà thầu hoàn thiện các hồ sơ nội nghiệp, nghiệm thu, thanh toán để giải ngân trong tháng 9/2025; kịp thời báo cáo Bộ Xây dựng các khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền để tháo gỡ, xử lý.

7 dự án gồm: Bãi Vọt - Hàm Nghi khoảng hơn 423 tỷ đồng; Quảng Ngãi - Hoài Nhơn hơn 1.200 tỷ đồng; Hoài Nhơn - Quy Nhơn hơn 685 tỷ đồng; Quy Nhơn - Chí Thạnh khoảng 960 tỷ đồng; Tân Vạn - Nhơn Trạch khoảng 272 tỷ đồng; Cần Thơ - Hậu Giang khoảng 412 tỷ đồng; Tuyến nối cao tốc Nội Bài - Lào cai với cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ khoảng hơn 77 tỷ đồng.

Hai dự án: cầu Ninh Cường, mở rộng cao tốc Cam Lộ - La Sơn đã phê duyệt dự án, các chủ đầu tư khẩn trương hoàn chỉnh các thủ tục về đầu tư để khởi công theo đúng kế hoạch.

Nam Khánh