Bộ trưởng Tư pháp Cuba: 'Bảo chứng' quan trọng của Công ước Hà Nội và 'trận chiến phải thắng' trước tội phạm mạng

Ngày 26/10, Bộ trưởng Tư pháp Cuba Oscar Manuel Silvera Martinez trả lời phỏng vấn Báo Thế giới và Việt Nam bên lề Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc (LHQ) về chống tội phạm mạng tại Hà Nội. (Ảnh: Thành Long)

Bộ trưởng đánh giá như thế nào về sự chuẩn bị của Việt Nam trong vai trò nước chủ nhà Lễ mở ký?

Chúng tôi đánh giá rất cao và toàn thể đoàn đại biểu của chúng tôi đều có chung nhận định rằng, Việt Nam là nước chủ nhà tuyệt vời, nước chủ nhà xuất sắc. Tôi cho rằng điều đó hoàn toàn phù hợp với văn hóa, sức phát triển, với thực tiễn của Việt Nam, cũng như với khát vọng lớn lao của đất nước trong khẳng định vị thế ngày càng quan trọng trên trường quốc tế. Quả thật, sự kiện lần này thể hiện trọn vẹn điều đó: một lễ khai mạc tuyệt vời, mang đậm yếu tố văn hóa tinh tế và chất lượng.

Nhiều người trong chúng tôi đã nói về năng lực tuyệt vời của Việt Nam về nghệ thuật và văn hóa, phản ánh các chủ đề phức tạp như tội phạm mạng và sự cần thiết của các biện pháp quy định trong Công ước để ngăn chặn, đối phó với hiện tượng toàn cầu này.

Cơ sở vật chất, thời gian tổ chức phiên họp, điều kiện trao đổi song phương giữa các quốc gia, tất cả đều xuất sắc. Tôi muốn nhân cơ hội này bày tỏ lòng biết ơn đến các nhà lãnh đạo, đặc biệt là Tổng Bí thư Tô Lâm, vì khoảnh khắc đặc biệt mà chúng tôi được gặp gỡ ông, cùng Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính, các Phó Thủ tướng và nhiều Bộ trưởng khác của Chính phủ Việt Nam. Điều đó cho thấy tầm quan trọng và ý nghĩa sâu sắc mà Việt Nam dành cho việc tổ chức Lễ mở ký Công ước.

Cuba dự kiến có kế hoạch đóng góp ra sao trong quá trình triển khai Công ước và đưa khuôn khổ pháp lý toàn cầu về chống tội phạm mạng đi vào thực tiễn, thưa Bộ trưởng?

Những năm gần đây, Cuba đã thực hiện một loạt biện pháp lập pháp nhằm đối phó tội phạm mạng. Trong bản Hiến pháp năm 2019, được phê chuẩn thông qua cuộc trưng cầu dân ý ngày 24/2/2019, đã khẳng định quyền tiếp cận công nghệ, thông tin và truyền thông là quyền cơ bản của con người. Kể từ đó, Cuba đã tiến hành quá trình cập nhật sâu rộng và cần thiết với hệ thống pháp lý, trong đó có nhiều nội dung liên quan sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.

Đáng chú ý, Cuba đã ban hành luật minh bạch thông tin, luật bảo vệ dữ liệu cá nhân, cùng nhiều nghị định về tin học hóa xã hội. Ngoài ra, bộ luật hình sự mới bổ sung nhiều tội danh liên quan sử dụng công nghệ thông tin để phạm tội. Đồng thời, luật tố tụng hình sự mới quy định các cơ chế và kỹ thuật đặc biệt trong thu thập chứng cứ để đối phó hiệu quả tội phạm có tổ chức, đặc biệt là tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Vì vậy, Cuba đến với Ủy ban này sau một quá trình dài làm việc, thảo luận và đạt được đồng thuận. Trong suốt hơn 5 năm qua, Cuba đã tham gia tích cực với vai trò nổi bật.

Có hai lý do chính cho điều đó.

Thứ nhất, Cuba hiểu rõ sự cần thiết phải phòng ngừa và đấu tranh tội phạm mạng, bởi chúng ta đều biết những nguy cơ và thiệt hại to lớn mà việc sử dụng công nghệ thông tin vào mục đích phạm pháp gây ra, nhất là khi nó làm phức tạp quá trình chứng minh tội phạm.

Phát biểu khai mạc Lễ ký, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres kêu gọi các quốc gia thành viên phê chuẩn Công ước để văn kiện này sớm có hiệu lực. (Ảnh: Quang Hòa)

Do đó, Cuba đồng tình với nguyên tắc do Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres nêu trong lễ khai mạc: “Không ai có thể an toàn cho đến khi tất cả mọi người an toàn”. Đây là nguyên tắc mang tính nền tảng. Đôi khi người ta nghĩ rằng chỉ cần một số quốc gia có biện pháp bảo vệ là đủ để thế giới yên tâm, nhưng không phải vậy. Đây là vấn đề toàn cầu, liên quan tất cả quốc gia và dân tộc.

Thứ hai, Cuba nhận thức rằng công tác phòng ngừa và đấu tranh phải tiến hành bằng “vũ khí” mà Công ước cung cấp, tức là những công cụ, phương thức và cơ chế pháp lý, đồng thời luôn tôn trọng trình tự tố tụng hợp pháp và quyền cơ bản của con người, kể cả với những người có liên quan các hoạt động này.

Do đó, Cuba ký và ủng hộ Công ước này, với đầy đủ nền tảng pháp lý, chính trị và xã hội để thực hiện tốt nhiệm vụ phòng ngừa và đấu tranh. Chúng tôi tin rằng Cuba sẽ thực hiện hiệu quả các quy định của Công ước, đồng thời hỗ trợ các quốc gia anh em khác trong xây dựng năng lực và đào tạo chuyên gia trên cả hai lĩnh vực: Phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm mạng.

Bộ trưởng có thể chia sẻ về triển vọng thực thi Công ước trong cộng đồng quốc tế nhằm đẩy lùi mối đe dọa mang tính xuyên biên giới này?

Công ước ra đời với khí thế mạnh mẽ. Sự tham gia ký kết của hơn 70 quốc gia cùng công tác tổ chức xuất sắc của Việt Nam chính là "bảo chứng" cho thành công của Công ước.

Giống nhiều nhiệm vụ toàn cầu khác, Công ước đòi hỏi sự theo dõi chặt chẽ và thường xuyên của tất cả quốc gia thành viên, cũng như các cơ quan và tổ chức chuyên môn LHQ, đặc biệt trong đào tạo nhân lực và chuyên gia phụ trách lĩnh vực này ở mỗi quốc gia. Ngoài ra, hỗ trợ kỹ thuật là rất cần thiết, bởi khoảng cách phát triển giữa các nước dẫn đến khoảng cách số hóa, từ đó sinh ra những khoảng trống về an ninh, khiến nhiều quốc gia và dân tộc trở thành nạn nhân của tội phạm mạng.

Đại diện các nước đặt bút ký Công ước Hà Nội. (Ảnh: Thành Long)

Thế giới hiện đạt được đồng thuận rộng rãi về tầm quan trọng trong giải quyết các thách thức lớn này thông qua đoàn kết, tinh thần đa phương và củng cố vai trò của LHQ nhằm tạo ra không gian đối thoại và hợp tác. Đó sẽ là những công cụ then chốt giúp chúng ta tiến lên, từng bước một, mỗi ngày một vững chắc hơn, trong cuộc chiến toàn cầu chống tội phạm mạng.

Bởi lẽ, đây là cuộc chiến bắt buộc phải thắng, vì những hậu quả nghiêm trọng mà tội phạm mạng gây ra cho tài chính, kinh tế, tham nhũng, buôn lậu ma túy, buôn người và vấn đề di cư.

Nói cách khác, đằng sau nhiều loại tội phạm có sự lợi dụng bất hợp pháp của công nghệ thông tin và truyền thông, đó là điều mà thế giới nhận thức rõ. Phải chứng minh rằng chúng ta có thể và phải giành chiến thắng trong trận chiến lớn lao này.

Cuối cùng, tôi muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc đến đội ngũ hỗ trợ của Bộ Ngoại giao Việt Nam và các cơ quan khác, những người đã tận tình giúp đỡ các đoàn đại biểu quốc tế có mặt tại đây và khiến chúng tôi cảm thấy như đang ở chính quê hương mình.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng.

Xuân Sơn