Bộ Y tế khuyến cáo phòng bệnh Chikungunya gây đau, viêm khớp do lây từ muỗi Aedes

Muỗi vằn Aedes là trung gian truyền bệnh Chikungunya sang người.

Dịch bệnh bùng phát tại nhiều quốc gia, Việt Nam chưa có ca bệnh nhưng nguy cơ cao

Ngày 22/7/2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn tại La Réunion, Mayotte (Ấn Độ Dương) và lan sang nhiều khu vực ở châu Phi, Nam Á, châu Âu.

Tại Trung Quốc, đặc biệt ở tỉnh Quảng Đông, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật báo cáo hơn 4.800 ca mắc trong nửa đầu năm 2025 – mức cao nhất từ trước tới nay tại khu vực này. Tất cả đều ở thể nhẹ, chưa ghi nhận ca tử vong.

Singapore cũng ghi nhận 17 ca từ đầu năm đến 2/8, tăng gấp đôi so với cùng kỳ 2024; trong đó ít nhất 13 ca có yếu tố dịch tễ liên quan đến vùng đang bùng phát dịch.

Bộ Y tế cho biết, đến ngày 8/8/2025, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp mắc Chikungunya. Tuy nhiên, dịch đang gia tăng tại các nước lân cận, đặc biệt là Trung Quốc – nơi có lượng lớn khách du lịch, giao thương với Việt Nam – khiến nguy cơ xâm nhập qua đường nhập cảnh rất cao.

Ngoài ra, thời điểm mùa Hè là giai đoạn muỗi Aedes phát triển mạnh tại nhiều địa phương trong nước, kết hợp lượng khách quốc tế tăng cao, làm tăng khả năng dịch bệnh lan rộng nếu có ca xâm nhập.

Bộ Y tế đã yêu cầu các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur và Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát tại cửa khẩu, cộng đồng, điểm du lịch và cơ sở y tế. Các trường hợp nhập cảnh từ vùng dịch cần được theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm, xử lý kịp thời.

Các chiến dịch vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng/bọ gậy đang được triển khai đồng bộ, lồng ghép với hoạt động phòng chống sốt xuất huyết. Bộ cũng chỉ đạo chuẩn bị đầy đủ hóa chất, máy móc, trang thiết bị để đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch, điều trị bệnh nhân khi cần.

Triệu chứng và diễn biến bệnh Chikungunya

Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya (CHIKV) gây ra, lây truyền qua muỗi Aedes – cùng loài muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết. Khác với nhiều bệnh truyền nhiễm khác, Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người. Muỗi Aedes thường đốt vào ban ngày, đặc biệt cao điểm vào sáng sớm và chiều muộn.

Bệnh được phát hiện lần đầu vào năm 1952 tại Tanzania (Đông Phi) và từ đó đã ghi nhận nhiều đợt bùng phát tại châu Phi, châu Á và các đảo Ấn Độ Dương.

Thời gian ủ bệnh kéo dài từ 2 đến 12 ngày (thường 4-8 ngày) sau khi bị muỗi mang virus đốt. Bệnh khởi phát đột ngột với sốt cao trên 38,5°C kèm đau khớp, viêm khớp nặng. Các triệu chứng phổ biến khác gồm cứng khớp, đau đầu, mệt mỏi, phát ban.

Đau khớp là biểu hiện nổi bật, có thể kéo dài nhiều ngày hoặc lâu hơn, gây suy nhược. Hầu hết bệnh nhân tự khỏi trong 2-7 ngày, nhưng ở một số người – đặc biệt là trẻ sơ sinh mắc bệnh từ mẹ, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền – bệnh có thể diễn biến nặng hơn. Sau khi khỏi, người bệnh thường có miễn dịch với Chikungunya.

Hiện chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu, điều trị chủ yếu nhằm giảm triệu chứng: hạ sốt, giảm đau khớp, uống nhiều nước và nghỉ ngơi.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh

Người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya: cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như sốt cao đột ngột, đau khớp, nổi ban …) cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.

Người dân tại các hộ gia đình, khu dân cư, cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng. Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu hoặc hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn.

Hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá... Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.

Đồng thời, tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch. Khi bị sốt, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.

Người dân khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh Chikungunya đang tăng cao, cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt; chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya.

Mây Hạ