Bom lượn tầm xa mới của Nga tấn công ở tầm 193 km

Nga đã triển khai ít nhất một loại bom lượn tầm rất xa trong các đợt không kích vào sâu hậu phương Ukraine, theo thông tin từ các nguồn tình báo Ukraine và quan chức phương Tây. Mẫu mới cho thấy tầm bay 193 km, gấp đôi cách đánh bom lượn phổ biến từ năm 2023 và vượt trội so với các biến thể trước đó khoảng 80 km. Cấu trúc mô-đun lướt cải tiến và/hoặc bổ sung động cơ đẩy nhẹ cho phép thả từ độ cao lớn, bay lượn đường dài, đổi hướng và lao xuống mục tiêu với dẫn đường quán tính hoặc vệ tinh.

Bom lượn tầm xa mới của Nga đặt phòng tuyến phía sau của Ukraine trong tầm với- Ảnh 1.

Tổng quan và điểm mới

So với thế hệ bom lượn trước, mẫu đạt 193 km đại diện cho bước nhảy chiến thuật: tăng mạnh tầm công, giữ chi phí thấp và đẩy rủi ro cho các mục tiêu ở sâu sau phòng tuyến. Thay vì dùng tên lửa hành trình đắt tiền hoặc nhiều UAV tấn công, lực lượng Nga có thể triển khai số lượng lớn bom lượn từ các máy bay mang tải trọng lớn như Su-34. Theo báo cáo, Su-34 là nền tảng chủ lực nhờ khoang tải lớn và khả năng mang nhiều tải cùng lúc; sản lượng chế tạo Su-34 tăng giúp duy trì cường độ tác chiến đường không.

Phân tích kỹ thuật

Tiến trình phát triển chuyển từ mô-đun lướt và hệ thống hiệu chỉnh bay ban đầu sang bổ sung động cơ phản lực/rocket đẩy nhỏ gọn trên một số mẫu, qua đó gia tăng đáng kể tầm hoạt động. Tổ hợp dẫn đường quán tính hoặc vệ tinh hỗ trợ duy trì quỹ đạo lượn, cho phép đổi hướng trong hành trình và cơ động ở pha cuối. Một số tên mẫu được nêu trong báo cáo như UMPB D-30SN hoặc biến thể chuyển đổi từ FAB-3000 thể hiện xu hướng gắn cánh, hệ dẫn và đôi khi động cơ đẩy để biến bom nặng truyền thống thành vũ khí tầm xa với thời gian ra đời nhanh.

Về hiệu quả sát thương, việc mang đầu đạn lớn tạo khả năng gây hư hại diện rộng, phá hủy công sự ngầm hoặc mục tiêu có độ kiên cố cao. Tốc độ và quỹ đạo phức tạp của đòn đánh rút ngắn thời gian cảnh báo, gây khó cho hệ thống phòng vệ ở hậu phương.

Bom lượn tầm xa mới của Nga đặt phòng tuyến phía sau của Ukraine trong tầm với- Ảnh 2.

Chiến thuật triển khai

Việc mở rộng tầm đánh cho phép nhắm tới kho đạn, trung tâm chỉ huy, cơ sở sửa chữa và tuyến tiếp tế nằm cách chiến tuyến hàng chục km. Theo lời một cán bộ tình báo Ukraine, các đợt tấn công bằng bom lượn có thể “xóa sổ khái niệm ‘vùng an toàn’ ở hậu phương”. Chi phí mỗi quả chỉ bằng một phần nhỏ so với tên lửa hành trình hay tên lửa đạn đạo chiến thuật, tạo điều kiện cho đòn đánh diện rộng, liên tiếp mà không tiêu hao nhiều nguồn lực chiến lược.

Về nhịp độ tác chiến, tăng sản lượng nền tảng mang (như Su-34) giúp duy trì tần suất xuất kích cao. Khi kết hợp số lượng, tầm xa và đầu đạn lớn, bom lượn trở thành công cụ gây áp lực bền bỉ, làm mòn năng lực phòng thủ phân tán.

Bảng so sánh ngắn

Tác động lên hậu cần và binh lực

Các báo cáo hiện trường ghi nhận hầm trú ẩn, kho đạn và tuyến tiếp vận bị phá hủy, làm gián đoạn luân chuyển binh lực và vật tư. Khi hậu cần bị tấn công liên tiếp, thời gian chờ tiếp tế kéo dài, các tuyến phải đổi hướng luân phiên, chi phí bảo vệ tăng. Mất một kho đạn hay một cầu đường chủ chốt có thể gây tắc nghẽn cục bộ, khiến đơn vị tiền phương rơi vào thế cô lập tạm thời.

Bom lượn tầm xa mới của Nga đặt phòng tuyến phía sau của Ukraine trong tầm với- Ảnh 3.

Đối phó và giới hạn

Đối phó với bom lượn tầm xa đòi hỏi phối hợp trinh sát – phòng không – tác chiến điện tử: phát hiện sớm bằng radar/cảm biến, đánh chặn bằng tên lửa tầm ngắn – trung và gây nhiễu để làm suy giảm dẫn đường. Tuy nhiên, chi phí để trải phủ mạng lưới như vậy lên toàn bộ hậu phương là rất lớn; nhiều hệ thống đánh chặn cũng giảm hiệu suất trước quỹ đạo thấp và cơ động pha cuối của bom lượn.

Dù mang lại lợi thế chi phí – sản xuất, bom lượn không thay thế hoàn toàn tên lửa hành trình hay đạn đạo. Chúng có giới hạn về tầm so với một số loại tên lửa, và yêu cầu kỹ thuật cao để duy trì độ chính xác ở cự ly rất xa. Trong bức tranh tổng thể, bom lượn nổi bật là công cụ chi phí thấp để bào mòn hậu phương đối phương trong chiến tranh tiêu hao.

CTVX