Bom phá boong-ke GBU-57: Siêu vũ khí Mỹ được nhắc tên trong xung đột Israel-Iran

Nhà máy làm giàu nhiên liệu hạt nhân Fordow được cho đóng vai trò quan trọng trong chương trình hạt nhân của Tehran, được đào sâu vào trong một ngọn núi và nằm sâu dưới lòng đất.

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng đề cập ý tưởng sử dụng vũ khí quân sự của Mỹ tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran.

Trong bối cảnh này, một loại siêu vũ khí của Mỹ là bom phá boongke GBU-57 nặng hơn 13 tấn được gọi tên khi theo giới chuyên gia đây là vũ khí duy nhất có khả năng phá hủy Nhà máy Fordow của Iran.

Theo thông tin từ Không quân Mỹ, bom xuyên phá vũ khí hạng nặng GBU-57, hiện vẫn chưa được đưa vào sử dụng, được thiết kế để “tiếp cận và phá hủy vũ khí hủy diệt hàng loạt của đối thủ được cất giữ tại các cơ sở được bảo vệ nghiêm ngặt”.

Bom phá boongke GBU-57 tại căn cứ Không quân Whiteman (Mỹ). Ảnh: FACEBOOK

Bom phá boong-ke là gì?

GBU-57 có tên đầy đủ là Bom xuyên phá uy lực lớn, còn được gọi là bom phá boong-ke. Đúng như tên gọi, bom phá boong-ke GBU-57 được thiết kế để tấn công các mục tiêu kiên cố nằm sâu dưới lòng đất như hầm ngầm và đường hầm.

Không quân Mỹ cho biết loại bom dẫn đường bằng GPS này có thể xuyên sâu khoảng 61 m dưới lòng đất trước khi phát nổ.

Bom dài khoảng 6,2 m và nặng khoảng 13.600 kg.

Theo trang phân tích quốc phòng The War Zone, đầu đạn của bom chứa khoảng 2.400 kg thuốc nổ, cụ thể là hai loại AFX-757 và PBXN-114.

Vỏ đầu đạn được chế tạo từ hợp kim thép hiệu suất cao đặc biệt, với thiết kế cho phép chứa lượng thuốc nổ lớn mà vẫn giữ được độ bền kết cấu.

Hiện tại, chỉ có Mỹ sở hữu loại bom GBU-57 này.

Bom được triển khai như thế nào?

Máy bay ném bom chiến lược B-2 Spirit là máy bay duy nhất được lập trình để mang bom phá boong-ke GBU-57.

Máy bay ném bom chiến lược B-2 Spirit thả Bom phá boong-ke GBU-57. Ảnh: CREATIVE COMMONS

Chiếc máy bay này do tập đoàn hàng không vũ trụ và quốc phòng Mỹ Northrop Grumman sản xuất, chỉ có không quân Mỹ vận hành. B-2 có thể mang hai quả bom GBU-57, mỗi quả đặt trong một khoang chứa.

Các quan chức quốc phòng Mỹ mô tả B-2 Spirit là máy bay ném bom đa nhiệm, có khả năng mang theo cả vũ khí thông thường lẫn vũ khí hạt nhân.

Máy bay này có những đặc tính cho phép nó xuyên thủng hệ thống phòng không tinh vi và tấn công các mục tiêu được bảo vệ nghiêm ngặt mà không bị đối phương phát hiện.

Hiện chưa có báo cáo nào cho thấy bom GBU-57 từng được triển khai trong chiến đấu.

Mỹ bắt đầu phát triển loại bom này từ những năm 2000. Đến năm 2004, hãng Boeing được giao hợp đồng thực hiện chương trình “Bom xuyên phá quy mô lớn”.

Từ đó đến nay, tất cả các lần sử dụng được biết đến của GBU-57 đều là trong các cuộc thử nghiệm hoặc huấn luyện.

Theo tạp chí Air and Space Forces Magazine chuyên về hàng không và quốc phòng, các cuộc thả thử đã được tiến hành vào các năm 2014, 2015 và 2016.

Năm 2017, một số máy bay B-2 đã thực hiện bốn lần thả thử tại bãi thử tên lửa White Sands (bang New Mexico) — căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ.

Không rõ Mỹ có bao nhiêu GBU-57 trong kho vũ khí; năm 2009, Boeing đã chuyển giao 20 quả bom này cho Không quân. Ông Masao Dahlgren, thành viên của Dự án Phòng thủ Tên lửa thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, ước tính với đài CNN rằng đến nay có khoảng 30 quả bom này trong kho vũ khí của Mỹ.

GBU-57 có gì khác các loại bom phá boong-ke khác?

Xét riêng về trọng lượng, GBU-57 vượt trội hơn so với nhiều loại vũ khí cùng loại. Ví dụ, bom GBU-43/B của Mỹ — còn gọi là Bom nổ trên không quy mô lớn — dài khoảng 9 m và nặng khoảng 9.800 kg.

GBU-43/B từng được mệnh danh là “mẹ của mọi loại bom” và đã được Mỹ sử dụng trong cuộc không kích nhắm vào tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Afghanistan năm 2017.

Khác với GBU-57, GBU-43/B phát nổ ngay trước khi chạm đất, không có khả năng xuyên phá lòng đất. GBU-43/B chứa tới gần 8.500 kg thuốc nổ — nhiều hơn đáng kể so với lượng 2.400 kg trong GBU-57.

Kho vũ khí của Mỹ còn có những loại bom phá boong-ke khác như GBU-28 và BLU-109.

GBU-28 là vũ khí dẫn đường bằng laser, nặng gần 2.300 kg, có thể xuyên qua tới 6 m bê tông.

BLU-109 nặng khoảng 900 kg, cũng là loại bom xuyên phá như GBU-57, được thiết kế để tấn công hầm ngầm và nhà chứa máy bay.

Theo trang The War Zone, BLU-109 có thể xuyên qua khoảng 1,2–1,8 m bê tông cốt thép và chứa khoảng 240 kg thuốc nổ.

Hai loại bom này đã từng được sử dụng trong chiến đấu. GBU-28 từng được dùng để phá hủy trung tâm chỉ huy và điều khiển chính của Iraq trong Chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991. Trong khi đó, Mỹ đã chuyển giao 100 quả BLU-109 cho Israel, được cho là đã được sử dụng trong cuộc tấn công khiến lãnh đạo nhóm vũ trang Hezbollah (Lebanon) - ông Hassan Nasrallah thiệt mạng.

Nga cũng sở hữu loại bom phá boong-ke riêng: FAB-1500 nặng 1.500 kg. Đây là bom dẫn đường chính xác nhưng chỉ có thể xuyên sâu khoảng 20 m.

THẢO VY