Bốn mươi năm - hành trình của trí tuệ, bản lĩnh và sự cống hiến

Ngày 25/11, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) đã tổ chức hội thảo “Đóng góp của trí thức Khoa học công nghệ VUSTA trong chặng đường 40 năm đồng hành cùng công cuộc Đổi mới và phát triển đất nước”. Hội thảo dưới sự chủ trì của Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng; Phó Chủ tịch VUSTA Phạm Ngọc Linh; Tổng Thư ký VUSTA Nguyễn Quyết Chiến cùng các nhà quản lý, nhà khoa học trong hệ thống VUSTA trên khắp cả nước.

Toàn cảnh buổi hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch VUSTA Phạm Ngọc Linh cho biết, VUSTA được thành lập từ năm 1983. Trong suốt 43 năm xây dựng và phát triển, VUSTA đã không ngừng lớn mạnh và hiện quy tụ 93 hội ngành toàn quốc, 34 Liên hiệp Hội địa phương cùng hơn 575 tổ chức khoa học và công nghệ trực thuộc hoạt động trong nhiều lĩnh vực như nghiên cứu, đào tạo, phát triển cộng đồng, tư vấn chính sách và chuyển giao công nghệ.

Trong chặng đường đầy dấu ấn ấy, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ luôn giữ vai trò tiên phong, góp phần tạo dựng nền tảng tri thức, thúc đẩy sự phát triển bền vững của dân tộc. Nổi bật trong số các tổ chức quy tụ, phát huy sức mạnh trí thức là VUSTA - mái nhà chung của cộng đồng khoa học cả nước, nơi hội tụ trí tuệ và sáng tạo phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Phó Chủ tịch VUSTA Phạm Ngọc Linh phát biểu khai mạc hội thảo.

Đây là lực lượng trí thức đông đảo với hàng chục nghìn chuyên gia, giáo sư, tiến sĩ, kỹ sư và nhà khoa học uy tín, tạo thành mạng lưới trí thức rộng khắp, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Dấu ấn của chặng đường đổi mới là sự phát triển mạnh mẽ và toàn diện của đất nước, trong đó có đóng góp nổi bật của đội ngũ trí thức KH&CN; đồng thời khẳng định hệ thống VUSTA đã phát huy hiệu quả vai trò tập hợp trí thức, đẩy mạnh tư vấn - phản biện, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và lan tỏa tri thức đến cộng đồng - TS Phạm Ngọc Linh nhấn mạnh.

Trong gần một thập kỷ qua, toàn hệ thống VUSTA đã tổ chức gần 60.000 sự kiện phổ biến kiến thức, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ và thu hút hàng triệu lượt người tham dự. Các chương trình tập huấn, giáo dục khoa học, chuyển giao kỹ thuật sản xuất, ứng dụng tiến bộ công nghệ vào đời sống đã mang lại hiệu quả thiết thực, đặc biệt tại vùng nông thôn và miền núi. Một trong những nỗ lực đáng chú ý là hoạt động báo chí và xuất bản. Báo Khoa học và Đời sống trước đây đã góp phần đưa khoa học đến gần hơn với công chúng. Thời điểm đỉnh cao, Báo Khoa học và Đời sống đạt hơn 300.000 bản/kỳ, trở thành một hiện tượng truyền thông khoa học tại Việt Nam. Bên cạnh đó, Nhà xuất bản Tri thức với Tủ sách “Tinh hoa tri thức thế giới” đã góp phần lan tỏa giá trị tri thức nhân loại, bồi đắp văn hóa đọc và tư duy khoa học trong xã hội.

Một trong những dấu ấn sâu đậm của VUSTA là vai trò tư vấn, phản biện và giám định xã hội đối với nhiều chủ trương, chính sách lớn và dự án quan trọng. Từ Chỉ thị 35-CT/TƯ năm 1988 đến các quyết định của Chính phủ về tăng cường phản biện khoa học, VUSTA đã trở thành lực lượng độc lập, có chuyên môn sâu, tham gia đánh giá nhiều dự án quy mô như thủy điện Yaly, thủy điện Sơn La, quy hoạch lũ đồng bằng sông Cửu Long, dự án môi trường Nhiêu Lộc - Thị Nghè, cùng hàng loạt chính sách về giáo dục, y tế, môi trường và đổi mới sáng tạo. Thông qua các hội thảo, diễn đàn và báo cáo phản biện, đội ngũ trí thức thuộc VUSTA đã cung cấp các luận cứ khoa học xác đáng, giúp các cơ quan quản lý nhà nước hoàn thiện cơ sở chính sách và định hình các quyết sách chiến lược cho sự phát triển của đất nước…

Sự đóng góp của hệ thống VUSTA được thể hiện rõ qua những chia sẻ của đại biểu các địa phương. Theo Chủ tịch Liên hiệp Hội TP HCM Nguyễn Văn Phước cho biết các Liên hiệp Hội địa phương đã trở thành cầu nối hiệu quả giữa giới khoa học, doanh nghiệp và chính quyền. Hoạt động hợp tác quốc tế, nghiên cứu ứng dụng và tư vấn phản biện đã giúp đưa khoa học vào thực tiễn, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Chủ tịch Liên hiệp Hội TP HCM Nguyễn Văn Phước phát biểu tại hội thảo.

Đồng quan điểm, Chủ tịch Liên hiệp Hội tỉnh Cao Bằng Hoàng Thị Bình nêu rõ, địa phương đặc biệt chú trọng áp dụng tiến bộ khoa học vào nông nghiệp, xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn xanh và bảo vệ môi trường; đồng thời triển khai nhiều dự án quốc tế giúp nâng cao sinh kế và tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu…

Chủ tịch Liên hiệp Hội tỉnh Cao Bằng Hoàng Thị Bình tại hội thảo.

Không chỉ mạnh về nghiên cứu và phản biện, VUSTA còn ghi dấu ấn đậm nét qua các giải thưởng và sân chơi khoa học dành cho cộng đồng. Quỹ Hỗ trợ Sáng tạo Kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) cùng Giải thưởng Sáng tạo KH&CN Việt Nam đã thu hút hơn 3.000 công trình dự thi trong 30 năm, trong đó hơn 1.000 công trình được trao giải.

Những cuộc thi như Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc hay Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng đã phát hiện và bồi dưỡng hàng nghìn ý tưởng sáng tạo, thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học từ cơ sở. Đặc biệt, Sách vàng Sáng tạo Việt Nam được công bố từ năm 2016 đến nay đã vinh danh 520 công trình tiêu biểu, tạo động lực mạnh mẽ cho hoạt động đổi mới sáng tạo trên cả nước…

Trên phương diện đối ngoại, VUSTA cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá tri thức khoa học và kết nối trí thức Việt Nam với khu vực và thế giới. Các hoạt động như tổ chức CAFEO, tham gia chứng chỉ kỹ sư ASEAN hay triển khai các dự án do UNDP và nhiều tổ chức quốc tế tài trợ cho thấy năng lực hợp tác quốc tế ngày càng mở rộng của hệ thống. Các tổ chức KH&CN trực thuộc cũng thực hiện nhiều dự án phát triển cộng đồng quy mô lớn, được các tổ chức quốc tế đánh giá cao về tính hiệu quả và bền vững…

Phát biểu kết túc hội thảo, Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng bày tỏ, 40 năm qua là hành trình của trí tuệ, bản lĩnh và sự cống hiến không mệt mỏi của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam. Với vai trò tập hợp trí thức, thúc đẩy sáng tạo, tư vấn chính sách và lan tỏa tri thức, VUSTA đã khẳng định vị thế trụ cột trong phát triển khoa học & công nghệ và trong tiến trình đổi mới của đất nước.

Trong bối cảnh mới, khi chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tri thức và phát triển bền vững đang trở thành yêu cầu tất yếu, VUSTA tiếp tục giữ sứ mệnh đồng hành cùng đất nước, phát huy sức mạnh trí tuệ Việt Nam để hướng tới một giai đoạn phát triển mới, vững mạnh và bền vững hơn.

Gia Đạt