'Bóng hồng' tỏa sáng ngành ngoại giao Australia

Bà Frances Adamson, Bí thư Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, ở sân bay Canberra chờ chuyến bay hồi hương của công dân nước này trong bối cảnh dịch Covid-19 vào tháng 5/2020. (Nguồn: Getty Images)

Nhìn vào danh sách đại sứ của nhiều quốc gia phương Tây, không ít lời nhận xét rằng đó là tập hợp của các đại sứ nam với những gương mặt cũ. Nhiều ý kiến cho rằng cần có các gương mặt nữ giới, đa dạng về văn hóa, ngôn ngữ, cộng thêm những gương mặt đại diện cho cộng đồng người bản địa.

Theo một số chuyên gia, hãy tránh để bị hiểu nhầm rằng vị trí đại sứ chỉ là "lãnh địa" của nam giới hoặc là phần thưởng cho các chính trị gia nghỉ hưu.

Với nhiều sáng kiến bình đẳng giới và nhu cầu hiện đại hóa ngành ngoại giao, cơ cấu các trưởng cơ quan đại diện của Australia ở nước ngoài thay đổi rõ nét, từ số lượng các chính trị gia được bổ nhiệm cho đến sự xuất hiện của các gương mặt nữ ở các địa bàn trọng yếu.

Vị trí hấp dẫn các chính trị gia

Các học giả của Viện Nghiên cứu chính sách quốc tế Lowy hiện đang nghiên cứu về quá trình bổ nhiệm các đại sứ của Australia dựa trên cơ sở dữ liệu về ngoại giao của Viện.

Các nhà nghiên cứu cũng tìm thêm tài liệu từ Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, các nguồn khác của chính phủ và các thông tin thứ cấp nhằm đưa ra đánh giá về những thay đổi trong việc bổ nhiệm đại sứ của nước này từ năm 1974.

Trong thời gian đó, chính phủ đã cử 880 đại sứ đến 158 thành phố trên khắp thế giới.

Dữ liệu cho thấy Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia đã đạt được những tiến bộ đáng kể sau 47 năm.

Một trong những thay đổi đó là với các địa bàn quan trọng, chính phủ Australia ngày càng chú trọng đến việc bổ nhiệm các chính trị gia giữ vai trò đại sứ ở các địa bàn quan trọng.

Năm 1974, trước khi Thủ tướng Whitlam kết thúc nhiệm kỳ vào năm 1975, chỉ có hai cựu chính trị gia giữ vị trí đại sứ. Đó là Đại sứ John Armstrong (cựu Thượng nghị sĩ liên bang) với nhiệm kỳ ở London, và Đại sứ Vincent Gair (cựu thủ hiến Queensland) ở Dublin. Vị trí đại sứ do các chính trị gia nắm giữ này chiếm 2% tổng số vị trí đại sứ vào thời điểm đó.

Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia hiện có mạng lưới hơn 120 Đại sứ quán, Tổng lãnh sự quán trên khắp các châu lục, với hơn 6.000 nhân viên, bao gồm cả nhân viên người nước ngoài được thuê làm việc ở các cơ quan đại diện Australia ở nước ngoài.

Ngược lại, chính phủ của các Thủ tướng Abbott, Turnbull và Morrison đã bổ nhiệm 17 cựu chính trị gia ở nước ngoài; 10 người hiện đang tại nhiệm, chiếm 8% tổng số vị trí đại sứ hiện tại của Australia.

Số lượng các cuộc bổ nhiệm chính trị gia tăng có nghĩa là các chính trị gia hiện không chỉ được bổ nhiệm vào địa bàn truyền thống như ở Washington và London. Nhiều địa bàn trước đây do các nhà ngoại giao chuyên nghiệp giữ chức trưởng cơ quan đại diện thì hiện do các chính trị gia đứng đầu.

Năm 2020, chính trị gia Will Hodgman được bổ nhiệm làm Đại sứ ở Singapore và Barry O’Farrell giữ chức Đại sứ ở Ấn Độ đánh dấu lần đầu tiên hai vị trí này được lãnh đạo bởi các cựu chính trị gia.

"Trái ngọt" của các sáng kiến bình đẳng giới

Bên cạnh sự gia tăng hiện diện của các chính trị gia, tỷ lệ các nữ đại sứ của Australia chiếm vị trí gần ngang bằng nam giới được đánh giá là kết quả của hàng loạt các sáng kiến thúc đẩy bình đẳng giới trong Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia nhiều năm qua.

Trước năm 1974, Dame Annabelle Rankin là nữ duy nhất của Australia, là cựu Bộ trưởng nội các cấp cao được bổ nhiệm làm Đại sứ Australia tại New Zealand từ năm 1971. Năm 1974, chỉ có duy nhất bà Ruth Dobson được bổ nhiệm làm Đại sứ tại Copenhagen.

Hiện nay, Australia có 47 phụ nữ đang giữ chức trưởng cơ quan đại diện ngoại giao của Australia ở các nước. Lần đầu tiên Australia đã cử nữ đại sứ đến Jakarta, Tokyo và Seoul.

Bí thư Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia Frances Adamson được đánh giá là người tích cực thúc đẩy vai trò ngày càng lớn hơn cho phụ nữ trong ngành ngoại giao. Bà Adamson tin rằng phụ nữ hoàn toàn có thể tự tin đảm nhiệm vị trí đại sứ ở nước ngoài.

Kể từ khi bà Frances Adamson được bổ nhiệm vào hàng ngũ lãnh đạo Bộ Ngoại giao và Thương mại 2016, số lượng phụ nữ Australia làm đại sứ đã tăng gấp đôi, từ 19% số vị trí năm 2016 lên 39% vào năm 2021.

(Ngày 19/5/2021, bà Frances Adamson được thông báo bổ nhiệm làm Thống đốc bang Nam Australia, sẽ nhận nhiệm sở vào tháng 10, trở thành nữ Thống đốc thứ ba của bang này).

Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại Marise Payne và người tiền nhiệm Julie Bishop cũng được đánh giá là những người tiên phong trong công tác thúc đẩy bình đẳng giới, đem đến sự cân bằng đáng kể trong tỷ lệ nam và nữ ở các vị trí lãnh đạo quan trọng trong ngành ngoại giao.

(theo Interpreter)