Brazil: Bang Rio de Janeiro tiến hành truy quét tội phạm ma túy chấn động, Tổng thống Lula da Silva bất ngờ, LHQ kêu gọi điều tra
Ngày 28/10, chính quyền bang Rio de Janeiro đã triển khai chiến dịch truy quét tội phạm ma túy quy mô lớn, được coi là đẫm máu nhất trong lịch sử Brazil.
Các sĩ quan cảnh sát áp tải một nghi phạm bị bắt trong chiến dịch truy quét tội phạm ma túy ra khỏi khu ổ chuột Vila Cruzeiro, trong khu phức hợp Penha ở Rio de Janeiro, Brazil, ngày 28/10. (Nguồn: Getty Images)
Theo kênh NBC News, chiến dịch do Thống đốc bang Rio de Janeiro, Cláudio Castro, chỉ đạo, với sự tham gia của hơn 2.500 cảnh sát cùng xe bọc thép, trực thăng và máy bay không người lái, nhằm vào hai khu phức hợp Alemão và Penha. Hai địa điểm này được xem là "sào huyệt" của băng nhóm Comando Vermelho (Bộ chỉ huy Đỏ) – tổ chức tội phạm lâu đời và quyền lực nhất Brazil.
Đài phát thanh và truyền hình Australia ABC News đưa tin, theo số liệu chính thức, đụng độ đã khiến ít nhất 121 người đã thiệt mạng, trong đó có 4 cảnh sát, và 81 người bị bắt giữ. Tuy nhiên, Văn phòng Công tố viên Rio de Janeiro cho biết con số thực tế có thể lên tới 132 người, trong đó có cả dân thường.
Vụ việc đã gây chấn động xã hội Brazil, buộc chính quyền liên bang và bang Rio de Janeiro phải xem xét lại chiến lược an ninh. Đây cũng là phép thử lớn đối với Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva trong bối cảnh Brazil chuẩn bị đăng cai Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc (LHQ) về biến đổi khí hậu (COP30) tại thành phố Belem vào tháng 11 tới.
Ngày 29/10, Tổng thống Brazil Lula da Silva đã bày tỏ sự "kinh hoàng" trước số người thiệt mạng trong chiến dịch truy quét trên. Bộ trưởng Tư pháp Ricardo Lewandowski cho biết, Tổng thống Lula "hết sức bất ngờ" khi chiến dịch diễn ra mà không có sự thông báo hay phối hợp với chính phủ liên bang.
Chính phủ Brazil nhanh chóng thông báo thành lập Văn phòng Khẩn cấp về đấu tranh chống tội phạm có tổ chức. Bộ trưởng Tư pháp Lewandowski và Thống đốc Castro cho biết, cơ quan đặc nhiệm mới sẽ điều phối hoạt động giữa lực lượng liên bang và cảnh sát bang Rio de Janeiro, tập trung vào việc triệt phá các tổ chức tội phạm và kiểm soát các khu ổ chuột – nơi các băng nhóm ma túy hoạt động mạnh.
Trong khi đó, Chủ tịch Thượng viện Brazil Davi Alcolumbre đã thông báo thành lập Ủy ban Nghị viện điều tra về tội phạm có tổ chức, dự kiến bắt đầu làm việc từ ngày 4/11, với mục tiêu làm rõ cơ cấu, hoạt động và ảnh hưởng của các băng nhóm tội phạm, đặc biệt là các tổ chức bán quân sự và ma túy.
Cùng ngày, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres bày tỏ "vô cùng quan ngại" về số lượng thương vong cao trong vụ việc, đồng thời kêu gọi chính phủ Brazil tiến hành điều tra khẩn cấp và bảo đảm việc sử dụng vũ lực tuân thủ luật pháp quốc tế.
Cao ủy Nhân quyền LHQ Volker Türk đã kêu gọi cải cách toàn diện và hiệu quả các phương pháp thực thi pháp luật tại Brazil, đồng thời yêu cầu điều tra độc lập, nhanh chóng và minh bạch về chiến dịch vừa qua.
Ông kêu gọi thiết lập cơ chế hỗ trợ các gia đình nạn nhân, giúp họ tiếp cận công lý và được bồi thường thích đáng, đồng thời yêu cầu Brazil xây dựng chiến lược cảnh sát quốc gia dựa trên nhân quyền, trong đó quy định rõ nguyên tắc về tính hợp pháp, cần thiết, tương xứng và không phân biệt đối xử khi sử dụng vũ lực.
Trước diễn biến phức tạp tại Brazil, cùng ngày 29/10, Argentina đã kích hoạt mức "báo động tối đa" tại các cửa khẩu biên giới. Bộ trưởng An ninh Patricia Bullrich cho biết, biện pháp này nhằm ngăn chặn các đối tượng tội phạm vượt biên, đặc biệt tại khu vực tam giác biên giới Argentina - Brazil - Paraguay.
Bà khẳng định việc kiểm soát an ninh sẽ được siết chặt nhưng không ảnh hưởng đến hoạt động du lịch hợp pháp.
