Bứt tốc logistics: Từ Binh đoàn 20 đến 'siêu cảng' Cần Giờ 7,2 tỷ USD

Từ Binh đoàn Kinh tế biển đến chiến lược 'cảng mở'

Bộ Quốc phòng vừa quyết định thành lập Binh đoàn Kinh tế biển (Binh đoàn 20) trên cơ sở Quân cảng Sài Gòn, đánh dấu bước phát triển mới của Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn.

Binh đoàn 20 có nhiệm vụ kết hợp quốc phòng với kinh tế, tham gia khai thác cảng, logistics, vận tải, đầu tư khu công nghiệp, du lịch biển đảo và năng lượng tái tạo.

Tân Cảng Sài Gòn xếp thứ 17 thế giới về sản lượng container, quản lý 5 cảng lớn, 18 trung tâm logistics, chiếm 70% thị phần container của TP và 65% cả nước

Hiện Tân Cảng Sài Gòn xếp thứ 17 thế giới về sản lượng container, quản lý 5 cảng lớn, 18 trung tâm logistics, chiếm 70% thị phần container của TP.HCM và 65% cả nước.

Để thúc đẩy dòng chảy hàng hóa, Tân Cảng Sài Gòn tập trung bốn hướng: nâng cấp hạ tầng cảng, kho bãi; hiện đại hóa Cát Lái, phát triển cảng nước sâu Cái Mép Hạ Lưu; tăng hợp tác liên cảng, mở rộng mô hình “cảng mở”; và đầu tư cảng xanh, cảng tự động, đẩy mạnh chuyển đổi số.

Theo Đại tá Nguyễn Năng Toàn, Bí thư Đảng ủy, Phó Tư lệnh Binh đoàn 20, những bước đi này giúp hình thành mô hình cảng thông minh, góp phần đưa TP.HCM trở thành siêu đô thị hiện đại và trung tâm kinh tế – công nghệ hàng đầu cả nước.

“Người lính trên mặt trận kinh tế trong thời bình thì việc duy trì sản xuất kinh doanh có hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo chất lượng dịch vụ phục vụ khách hàng, đây là yếu tố chính trị tinh thần rất quan trọng đối với cán bộ chiến sĩ của Tân Cảng Sài Gòn. Và cao hơn nữa là nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế, chung tay cùng cả nước đảm bảo chỉ tiêu tăng trưởng trong năm 2025 là 8% và nhiệm kì tới là trên 2 con số”, Đại tá Nguyễn Năng Toàn nói.

TP.HCM xác định logistics là một trong năm ngành dịch vụ chủ lực, hướng tới giảm chi phí, nâng sức cạnh tranh và tạo động lực cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Với 80% hàng hóa ra vào đến từ các tỉnh lân cận, TP.HCM không thể phát triển logistics đơn lẻ mà buộc phải tăng cường liên kết vùng.

Nhiều dự án hạ tầng then chốt đang được triển khai như đường Vành đai 3, trục kết nối cảng Hiệp Phước, tuyến Nguyễn Duy Trinh – Cát Lái, các tuyến nối Đồng Nai, Tây Ninh và đặc biệt là cao tốc TP.HCM – Mộc Bài.

Các tuyến cao tốc và đường vành đai dần được liên thông, trong ảnh cao tốc Bến Lức - Long Thành hoàn thiện kết nối QL 50 và 51

Theo ông Nguyễn Thành Toại, Phó phòng Bồi thường và giải phóng mặt bằng, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, dự án cao tốc (TP.HCM – Mộc Bài) đang được triển khai rất khẩn trương để kịp tiến độ.

"Để đảm bảo tiến độ dự án này, đối với các trường hợp giải phóng mặt bằng người dân đủ điều kiện tái định cư thì sở cũng đã kiến nghị xem đây là công trình trọng điểm cấp bách, nếu chưa có chỗ tái định cư thì bằng mọi cách triển khai tạm cư cho người dân để dự án triển khai thông suốt," ông Nguyễn Thành Toại thông tin.

Các chuyên gia cũng cho rằng cần xem logistics TP.HCM như một hệ sinh thái vùng, kết nối cảng biển Cái Mép – Thị Vải, khu công nghiệp Đồng Nai, kho bãi Tây Ninh và trung tâm điều phối tại TP.HCM để giảm 15–20% chi phí logistics, nâng sức cạnh tranh chung.

'Siêu cảng' Cần Giờ và tham vọng Top 10 thế giới

TP.HCM đang chuẩn bị triển khai Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ với tổng vốn hơn 7,2 tỷ USD, công suất trên 10 triệu TEU/năm, có thể đón tàu container lớn nhất thế giới. Khi hoàn thành và sáp nhập hệ thống cảng, TP.HCM kỳ vọng lọt Top 10 cảng container lớn nhất toàn cầu.

Riêng khu vực Cái Mép có lợi thế đặc biệt về chiều dài tuyến bến và khả năng tiếp nhận tàu siêu trọng.

Cảng Gemalink – cụm cảng nước sâu lớn nhất Việt Nam – nằm trong 19 cảng hiếm trên thế giới đón được tàu đến 250.000 DWT (24.000 TEU).

Theo quy hoạch mới, tuyến bến SSIT - Gemalink - Cái Mép Hạ dài 3,5 km, và toàn tuyến từ CMIT đến Cái Mép Hạ hạ lưu có thể đạt kỷ lục 22 km.

Ông Cao Hồng Phong, Phó Tổng Giám đốc Cảng Gemalink nhận định: “Dự án tuyến cầu cảng dài 22 km, chưa từng có trên thế giới sẽ cho phép thiết bị và hàng hóa di chuyển linh hoạt giữa các bến, tạo lợi thế lớn trong khai thác. TP.HCM cũng đề xuất đầu tư hệ thống bến sà lan kết nối từ Bình Dương, Đồng Nai và vùng Đông Nam Bộ, vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy vào khu cảng. Tuyến cảng này vừa đón tàu mẹ lớn nhất thế giới, vừa liên thông mạng lưới sà lan, đường thủy nội địa qua sông Tắc Lớn”.

Khu vực Cái Mép có lợi thế đặc biệt về chiều dài tuyến bến và khả năng tiếp nhận tàu siêu trọng, đến 2030 tuyến cầu cảng có thể đạt 22km (ảnh Lưu Sơn)

Theo quy hoạch mới, khu vực sông Sài Gòn sẽ hình thành cảng khách quốc tế 30.000 GT (sức chở khoảng 1.200 hành khách) kết hợp bến du thuyền, phù hợp với tĩnh không cầu Phú Mỹ.

Tại Mũi Đèn Đỏ, sẽ xây dựng cảng tàu khách 60.000 GT, đón 1.600–2.200 hành khách; còn các siêu tàu 6.000–8.000 khách sẽ cập bến tại Bãi Trước – Vũng Tàu.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cho biết, TP sẽ thuê đơn vị tư vấn quốc tế phối hợp với các cơ quan trong nước để quy hoạch không gian đô thị mới, định hình rõ ba vùng phát triển chiến lược.

TP.HCM lõi trung tâm là trung tâm tài chính, dịch vụ, công nghệ cao; Bình Dương trở thành thủ phủ công nghiệp công nghệ cao; Vũng Tàu là thủ phủ kinh tế biển, tập trung cảng biển, du lịch, năng lượng sạch, công nghiệp chế biến và hóa dầu.

Gắn với kinh tế biển, hệ thống cảng Cái Mép – Cần Giờ sẽ trở thành trung tâm logistics hiện đại của TP.HCM và vùng phía Nam. Sau quy hoạch, toàn bộ cảng hàng hóa của TP.HCM sẽ di dời ra Thị Vải – Cái Mép và Cần Giờ, chấm dứt hoạt động các cảng hàng hóa nội thành, chỉ giữ lại một số điểm trung chuyển dọc sông.

“Khu vực này sẽ được quy hoạch thành Trung tâm cảng và Khu thương mại tự do, tập trung toàn bộ hoạt động vận tải đường sông Sài Gòn. Để khu vực phát triển bền vững, cần đầu tư đường sắt, đường bộ và hệ thống logistics đồng bộ phục vụ tập kết hàng hóa. Các ngành công nghiệp nặng, sản xuất cơ bản cũng sẽ được bố trí về đây. Với quy hoạch tổng thể, khu vực này hướng tới trở thành khu kinh tế biển hiện đại, thu hút nhà đầu tư lớn và tạo nguồn lực phát triển mạnh, tránh manh mún như trước” - ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh.

Theo đó, TP.HCM sẽ tập trung đầu tư hệ thống giao thông hiện đại, đồng bộ, gồm các tuyến vành đai 3, 4, các trục xuyên tâm kết nối Bình Dương, Tây Ninh, miền Tây và đường sắt đô thị mở rộng đến Vũng Tàu. Đặc biệt, TP.HCM ưu tiên phát triển đường sắt hàng hóa container từ Bàu Bàng (Bình Dương) đến Cái Mép, phục vụ vận chuyển sản phẩm công nghiệp của miền Đông, giúp giảm chi phí logistics, hạ giá thành hàng hóa và tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp

Nguyễn Quang/VOV-TP.HCM