Các quốc gia trên thế giới xử phạt tài xế uống rượu bia vẫn lái xe như thế nào?

Thực trạng

Theo số liệu thống kê gần đây về tình hình lái xe khi say rượu trên toàn thế giới, một trong những quốc gia có tỷ lệ vi phạm nghiêm trọng nhất thế giới về lái xe khi say rượu là Nam Phi.

Năm 2019, dữ liệu từ Tổng công ty Quản lý Giao thông Đường bộ Nam Phi (RTMC) cho thấy đã có dấu hiệu giảm bớt xuống còn… 27% số vụ tai nạn giao thông đường bộ gây tử vong ở quốc gia này là do lái xe khi say rượu. Trước đó dữ liệu năm 2015 cho thấy có tới 58% số ca tử vong do tai nạn giao thông đường bộ ở Nam Phi từng là do lái xe khi say rượu.

Các quốc gia có tỷ lệ vi phạm nghiêm trọng trải rộng trên toàn thế giới. Một quốc gia có 38% số ca tử vong do tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia là Ireland, quốc gia láng giềng của Vương quốc Anh. Quốc gia này đã chứng kiến sự gia tăng 11% số vụ tạm giữ vì nghi ngờ lái xe khi say rượu trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2017.

Tính trên tổng số ca tử vong do tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia, ít quốc gia nào có tỷ lệ cao hơn Mỹ. Ước tính mỗi ngày có tới 28 người tử vong do tai nạn lái xe khi say rượu, tức là cứ 52 phút lại có một người. Số liệu thống kê năm 2019 cho thấy có xu hướng giảm, và đây là năm ghi nhận số ca tử vong thấp nhất kể từ khi bắt đầu thống kê vào năm 1982. Tuy nhiên, con số này vẫn là 10.142 ca trong năm.

Theo Ủy ban Châu Âu, 25% tổng số ca tử vong trên đường bộ ở EU có liên quan đến rượu bia. Trên toàn thế giới, trong số 1,25 triệu ca tử vong do tai nạn giao thông hàng năm ước tính, 273.000 ca được cho là liên quan đến ít nhất một tài xế say rượu.

Tuy nhiên, cũng có một số quốc gia liên tục báo cáo tỷ lệ tử vong do lái xe khi say rượu ở mức thấp đáng kinh ngạc. Đứng đầu danh sách này là Thụy Điển, quốc gia chỉ báo cáo 25 ca tử vong do lái xe khi say rượu vào năm 2018, ước tính tổng cộng chỉ có 15 ca tử vong do rượu vào năm 2019.

Trong khi tỷ lệ tử vong do uống rượu ở Mỹ lên tới 31%, thì có hai quốc gia liên tục báo cáo dưới 10% là Đức và Nga. Cả hai quốc gia này đều báo cáo rằng chỉ 9% số ca tử vong trên đường là do sử dụng rượu.

Xử phạt mạnh tay

Nhiều quốc gia có chính sách không khoan nhượng với các tài xế vẫn lái xe khi uống rượu bia.

Ở châu Âu, Ba Lan từng là một quốc gia nổi tiếng với lịch sử tai nạn xe cộ thảm khốc, do đó quốc gia này rất mạnh tay với những trường hợp lái xe sử dụng rượu bia. Đối với người vi phạm lần đầu bị buộc tội lái xe khi say rượu sẽ bị tước bằng lái xe trong ba năm và bị phạt tối thiểu gần 2000 USD. Hơn nữa, người vi phạm sẽ được yêu cầu tham dự một loạt các buổi thuyết trình chính trị cho đến khi mãn hạn tù.

Với giới hạn nồng độ cồn trong máu (BAC) chỉ 0,02, Nga là một trong những quốc gia nghiêm ngặt nhất về việc lái xe sau khi uống rượu. Không chỉ thắt chặt BAC gần như bằng 0, mà nếu bị xét xử và kết án lái xe khi say rượu, người vi phạm sẽ bị tước bằng lái vĩnh viễn. Nếu người lái xe từ chối kiểm tra độ tỉnh táo, họ sẽ bị phạt vì không tuân thủ quy định và sẽ tự động bị phạt tù tới 15 ngày.

Tất cả các quốc gia Đông Âu này đều có chính sách không khoan nhượng đối với việc lái xe khi uống rượu bia, theo đúng nghĩa đen. Tài xế sẽ bị buộc tội lái xe khi say rượu (DUI) ở những quốc gia này, ngay cả khi chỉ tìm thấy một lượng cồn nhỏ trong máu.

Ở Đức, luật lái xe khi say rượu nghiêm ngặt hơn nhiều so với Anh. Ở Đức, nồng độ cồn trong máu (BAC) 0,05% có thể dẫn đến mức phạt 500 euro, bị treo bằng lái một tháng và trừ hai điểm trên bằng lái xe cho lần vi phạm đầu tiên.

Thụy Điển thì áp dụng cách tiếp cận hàng đầu đối với các khoản tiền phạt liên quan đến việc lái xe khi say rượu. Mức phạt được tính dựa trên tài sản của cá nhân và được điều chỉnh cho phù hợp. Hơn nữa, những người tái phạm thậm chí sẽ bị tịch thu và tiêu hủy xe. Một cư dân Thụy Điển đã từng phải trả 21.000 USD cho tội lái xe khi say rượu (DUI).

Để tăng cường an toàn, chính phủ Thụy Điển còn khuyến khích sử dụng khóa liên động đánh lửa trong các loại hình vận tải thương mại hoặc tiêu dùng, bao gồm các công ty vận tải, tàu hỏa và phà. Thiết bị khóa liên động đánh lửa là thiết bị phân tích nồng độ cồn trong hơi thở được kết nối với hệ thống đánh lửa của xe yêu cầu người lái xe phải thổi vào ống ngậm, đo nồng độ cồn trong máu để có thể khởi động máy. Các biện pháp bảo vệ này giúp giảm 3% số ca tử vong do tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia ở Thụy Điển.

Nhiều quốc gia có chính sách không khoan nhượng đối với vấn đề sử dụng rượu bia trong hệ thống quản lý tài xế, đây là một cách tiếp cận khác để ngăn ngừa tử vong và thương tích liên quan đến lái xe khi say rượu. Các quốc gia này bao gồm Pakistan, Cuba, Indonesia, Romania, Jordan và Nigeria.

Các quy định nghiêm ngặt này không cho phép bất kỳ sự mơ hồ nào, đơn giản là khi đã uống rượu bia, sẽ không được phép lái xe. Kết quả đã thành công, Romania chỉ ghi nhận 1.164 tài xế ô tô say rượu liên quan đến tai nạn giao thông đường bộ vào năm 2020.

Ở khu vực Trung, Nam Mỹ, Colombia còn đi xa hơn nữa khi tuyên án người bị kết tội DUI phải lao động công ích, chịu hình phạt, phạt tiền và treo bằng lái nếu nồng độ cồn trong máu (BAC) là 0,02%.

Tại Costa Rica và El Salvador nếu bị buộc tội DUI, các quốc gia này có thể tịch thu xe của của người vi phạm. Hơn nữa, chính quyền có thể chọn bán xe bị tịch thu thay vì trả lại cho người vi phạm. Tại Costa Rica, người vi phạm lần đầu sẽ bị treo bằng lái hai năm, kèm theo tiền phạt và bị tịch thu xe.

Một trong những hình phạt DUI nổi tiếng nhất được thực thi trên toàn cầu là hình phạt "bêu xấu công khai" đối với người vi phạm tại Úc. Tại Úc, nếu bị kết tội DUI, tên của người vi phạm sẽ được đăng trên báo, thường là dưới trang có tiêu đề "Say rượu & vào tù". Vì vậy, nếu bị cảnh sát chặn lại vì lái xe khi uống rượu bia ở Úc, người vi phạm gần như chắc chắn rằng gia đình, bạn bè, và có thể cả sếp của bạn sẽ biết bạn đã làm gì.

Ngoài ra, trên toàn quốc, giới hạn nồng độ cồn trong máu ở Úc là 0,05%, ngoại trừ người điều khiển xe thương mại được cấp phép và bất kỳ ai dưới 25 tuổi. Nếu bạn thuộc những trường hợp này, bạn phải tuân thủ luật không khoan nhượng của quốc gia. Người vi phạm DUI lần đầu ở Úc sẽ bị treo bằng lái ít nhất sáu tháng. Đối với lần vi phạm thứ hai, họ sẽ bị tước bằng lái vĩnh viễn.

Hoàng Lâm