Cán bộ Mặt trận: Bản lĩnh để nói lên tiếng nói của dân
TP.HCM rất cần đội ngũ cán bộ Mặt trận bản lĩnh, dám nói, dám làm để nâng tầm hiệu quả giám sát chính quyền cơ sở trong bối cảnh chuẩn bị sáp nhập địa giới hành chính.
Công tác giám sát của hệ thống MTTQ Việt Nam TP.HCM thời gian qua đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ, đặc biệt là trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giám sát của đội ngũ cán bộ.
Ông Phạm Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM, nhìn nhận TP đang rất cần những cán bộ mặt trận dám đấu tranh vì lẽ phải và có tinh thần trách nhiệm cao để nâng cao hoạt động giám sát chính quyền cơ sở, phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Ông Phạm Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM. Ảnh: BẢO PHƯƠNG
Giữ “vị trí then chốt” trong giám sát chính quyền cơ sở
. Phóng viên: MTTQ TP.HCM thời gian qua có nhiều chuyển biến, đặc biệt là trong hoạt động giám sát, cụ thể những thay đổi là gì, thưa ông?
+ Ông Phạm Minh Tuấn: Nhiều năm qua công tác giám sát của hệ thống MTTQ Việt Nam (VN) TP.HCM đã có nhiều đổi mới, chuyển biến, tiến bộ và đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Trong đó, sự lãnh đạo của Đảng trong công tác giám sát của MTTQ VN và nhân dân với tổ chức Đảng, đảng viên cùng hoạt động của chính quyền các cấp ngày càng đảm bảo. Năng lực, kỹ năng bản lĩnh của cán bộ trong hoạt động giám sát, phản biện xã hội ngày càng được nâng cao; chủ thể, đối tượng giám sát cũng được mở rộng.
Hoạt động giám sát của MTTQ VN các cấp đã giúp cơ quan có thẩm quyền hoạch định, thực thi có hiệu quả hơn các chính sách, pháp luật và các mục tiêu phát triển của từng địa phương. Đồng thời góp phần chấn chỉnh kỷ cương hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở, thúc đẩy tinh thần trách nhiệm của đội ngũ lãnh đạo địa phương.
Mặt trận đã từng bước nâng cao kỹ năng giám sát, tăng tính phản biện, đưa ra nhiều kiến nghị có chiều sâu, được chính quyền ghi nhận và tiếp thu.
Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn như cần cụ thể hơn về quyền hạn, trách nhiệm giám sát của MTTQ để tăng tính ràng buộc trong tiếp thu, xử lý ý kiến giám sát. Một số cán bộ chưa được đào tạo chuyên sâu về kỹ năng giám sát, nhất là ở cấp cơ sở. Sự phối hợp với các cơ quan nhà nước đôi lúc chưa thật sự nhịp nhàng, một số nơi còn chậm trễ trong phản hồi, giải quyết kiến nghị sau giám sát.
Cạnh đó, phương pháp giám sát cần đổi mới theo hướng tăng cường kiểm tra, khảo sát thực tế, lắng nghe ý kiến người dân, nhất là ở những điểm nóng về đất đai, môi trường, an sinh xã hội.
Ban Thường trực Ủy ban MTTQ VN quận 3 giám sát công tác cải cách hành chính trên lĩnh vực hộ tịch đối với UBND phường 4 và phường 11. Ảnh: MTTQ TP.HCM
Dám đấu tranh vì lẽ phải
. Có thể nói, người dân ngày càng kỳ vọng vào công tác giám sát của hệ thống MTTQ VN TP, theo ông, đội ngũ cán bộ mặt trận đã đáp ứng được yêu cầu đặt ra?
+ Giám sát là hoạt động mang tính chất đối thoại, phản biện và có thể chạm đến những vấn đề nhạy cảm, thậm chí "đụng chạm" đến các cơ quan, cá nhân có liên quan.
Trong bối cảnh mới hiện nay, nhất là khi TP.HCM sáp nhập với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, nếu cán bộ mặt trận TP không đủ bản lĩnh, không dám nói, dám làm và dám chịu trách nhiệm thì hoạt động giám sát rất dễ trở thành hình thức, kém hiệu quả. Việc lựa chọn những người thực sự bản lĩnh, có dũng khí, hiểu biết pháp luật và có kỹ năng giám sát là vô cùng cần thiết.
Phải nói thêm rằng việc giám sát của MTTQ không chỉ dừng lại ở cán bộ mặt trận, mà quan trọng MTTQ các cấp cần phát huy được vai trò của các trí thức, chuyên gia, nhà khoa học trên các lĩnh vực tham gia giám sát, phản biện xã hội. Đây cũng là nhân tố quan trọng góp phần quyết định thành công của cuộc giám sát.
Tỉ lệ tiếp thu, giải quyết, phản hồi các đề xuất, kiến nghị của Mặt trận sau giám sát gửi đến các cấp chính quyền tăng từ 73,20% (năm 2019) lên 83,68% (năm 2024). Qua đó, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân, tổ chức, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, hạn chế vi phạm pháp luật.
. Theo ông, TP.HCM cần làm gì để xây dựng đội ngũ cán bộ cán bộ mặt trận dám nói, bản lĩnh, phát huy quyền làm chủ của nhân dân?
+ Để xây dựng đội ngũ cán bộ dám nói, bản lĩnh và dũng cảm trong hoạt động giám sát, đồng thời phát huy quyền làm chủ của nhân dân, TP cần tập trung vào các giải pháp toàn diện.
Trước hết, cần lựa chọn đúng người, đúng việc, ưu tiên bố trí những cán bộ mặt trận có phẩm chất chính trị vững vàng, uy tín trong cộng đồng, dám đấu tranh vì lẽ phải và có tinh thần trách nhiệm cao. Đồng thời, tăng cường công khai, dân chủ trong tuyển chọn cán bộ giám sát, mở rộng nguồn nhân lực từ cán bộ nghỉ hưu, chuyên gia và trí thức.
Một buổi giám sát của Ủy ban MTTQ Việt Nam quận Tân Bình với Phòng Nội vụ quận. Ảnh: MTTQ TP.HCM
Mặt trận cũng cần chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng giám sát; tuyên truyền về vai trò giám sát của nhân dân để cộng đồng ủng hộ. Cấp ủy và người đứng đầu cấp ủy phải quan tâm trong việc chọn lựa cán bộ mặt trận xứng tầm với nhiệm vụ được giao. Về phía chính quyền, người đứng đầu chính quyền cần đồng hành, tạo điều kiện, tin tưởng vào hoạt động giám sát của mặt trận, đồng thời minh bạch trong tiếp thu ý kiến, kiến nghị.
Đặc biệt, cần kết hợp phát huy dân chủ với truyền thông, củng cố đồng thuận xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và niềm tin của nhân dân vào hệ thống chính trị.
Mặt trận cũng sẽ tạo các kênh thông tin đa chiều để nhân dân phản ánh, hiến kế, phát huy các mô hình hội nghị nhân dân, đối thoại giữa chính quyền và người dân để người dân trực tiếp tham gia giám sát. Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ với chính quyền cùng cấp để đảm bảo kiến nghị sau giám sát được xử lý kịp thời.
Ủy ban MTTQ VN TP.HCM xác định giám sát không phải để chỉ ra sai phạm, mà cùng chính quyền hoàn thiện công tác quản lý, phục vụ nhân dân tốt hơn, góp phần xây dựng chính quyền liêm chính, minh bạch, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, củng cố niềm tin vào hệ thống chính trị.
. Xin cảm ơn ông.
Luật sư NGUYỄN VĂN HẬU, Ủy viên Trung ương Ủy ban MTTQ Việt Nam:
Giám sát tốt, dân thụ hưởng nhiều hơn
TP.HCM đang bước vào kỷ nguyên mới, xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và sắp xếp tổ chức bộ máy, do vậy chính quyền cấp xã sắp tới đây có vai trò rất quan trọng. Trong bối cảnh đó, cần nâng cao vai trò của Ban Thanh tra nhân dân và Ban giám sát đầu tư cộng đồng để giám sát tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh.
Tôi kiến nghị hỗ trợ thêm ngân sách cho Ban Thanh tra nhân dân và Ban giám sát đầu tư cộng đồng, có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng đội ngũ này theo từng nội dung.
Việc lựa chọn nội dung giám sát cũng cần phù hợp, sát với thực tiễn, có thể huy động đội ngũ chuyên gia về hưu tham gia giám sát, tất cả đều phải hướng đến mục tiêu làm sao nhân dân thụ hưởng được chính sách thiết thực nhất.
Khi thực hiện chính quyền 2 cấp thì áp lực của đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã cũng nặng nề hơn. Do vậy, đã đến lúc cần có quy trình giám sát thật cụ thể, rõ ràng cho hệ thống MTTQ Việt Nam cấp xã, Ban Thanh tra nhân dân và Ban giám sát đầu tư cộng đồng để góp phần xây dựng chính quyền địa phương tốt hơn.
*****
Luật sư TRƯƠNG THỊ HÒA, Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM:
Đặt tiêu chí cụ thể khi giám sát
Từ thực tế tham gia các cuộc giám sát của hệ thống MTTQ Việt Nam TP.HCM nhiều năm qua, tôi thấy chất lượng các cuộc giám sát của mặt trận ngày càng được nâng cao, chính quyền địa phương hay các đơn vị được giám sát cũng có sự chuẩn bị chỉn chu hơn.
Tuy nhiên, kết quả giám sát có thời điểm, có nơi còn chưa được như mong muốn vì đội ngũ đi giám sát còn dè dặt, chưa nghiên cứu kỹ tài liệu, nội dung giám sát; một số nơi vẫn còn tình trạng ngại va chạm.
Để khắc phục, tôi cho rằng cần đặt ra những tiêu chí giám sát cụ thể, chi tiết như cách làm việc, giám sát ra sao, đơn vị tiếp đoàn giám sát cần chuẩn bị gì, kết quả giải quyết ý kiến, kiến nghị sau cuộc giám sát như thế nào… Tiêu chí càng rõ ràng thì càng dễ đánh giá chất lượng cuộc giám sát.
Chuyển đổi số cũng là công cụ góp phần nâng cao chất lượng công tác giám sát, có thể số hóa tài liệu, hồ sơ để đội ngũ giám sát dễ dàng tiếp cận thông tin và có những góp ý thực sự chất lượng.
*****
Cán bộ Mặt trận: Lắng nghe, bản lĩnh
Công tác giám sát, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ nòng cốt của hệ thống MTTQ Việt Nam các cấp.
Tăng trách nhiệm, thêm niềm tin
Ông Huỳnh Gia Giang, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam quận 3, đánh giá từ khi TP.HCM không tổ chức HĐND quận, phường theo Nghị quyết 131, vai trò, trách nhiệm của hệ thống MTTQ cơ sở càng tăng lên, vị thế của hệ thống MTTQ cũng ngày càng được nâng cao.
Cuối năm 2024, Ban Tuyên giáo Quận ủy quận 3 phối hợp với Học viện Cán bộ TP.HCM lấy ý kiến khảo sát của 2.409 mẫu về kết quả thực hiện dân chủ cơ sở. Trong đó, 43% người dân chọn MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội là kênh phản ánh, đóng góp ý kiến.
Ông Huỳnh Gia Giang, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam quận 3. Ảnh: BẢO PHƯƠNG
“Đó là con số thực tế để thấy rằng vai trò, vị thế của Mặt trận gánh vác được trọng trách của HĐND trong công tác giám sát, người dân cũng tin tưởng vào hệ thống Mặt trận nhiều hơn. Đặc biệt, người dân đã tin tưởng góp ý, nói lên tiếng nói của mình thông qua các Hội nghị nhân dân quận, phường” - ông Giang đánh giá.
Để làm tốt hơn công tác giám sát ở cơ sở, ông Giang gợi mở các cán bộ mặt trận cơ sở phải thực sự lắng nghe ý kiến người dân để chọn đúng những vấn đề mà dân quan tâm, bức xúc để giám sát.
Ông Giang cũng cho rằng trong bối cảnh TP.HCM không còn cấp huyện, vai trò, trách nhiệm của hệ thống MTTQ cấp xã trong giám sát phản biện sẽ lớn hơn. “Đây cũng là lúc mà người dân rất cần ‘cái dũng’ của cán bộ để thay mình giám sát và phát huy quyền làm chủ” - ông nói.
Bà Lê Thị Thu Trà, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam quận Tân Bình, cũng cho rằng chất lượng các cuộc giám sát của MTTQ đang ngày càng được nâng cao. “Khi trách nhiệm, vai trò nhiều hơn thì đòi hỏi cán bộ mặt trận phải giám sát kỹ hơn, các đề xuất kiến nghị phải cụ thể và thực chất hơn để cơ quan, đơn vị có thể tiếp thu và cải thiện công tác quản lý” - bà Trà nói.
Theo bà Trà, chất lượng của cuộc giám sát có đạt như mong muốn của người dân hay không là tùy thuộc vào bản lĩnh của người cán bộ mặt trận tham gia giám sát. “Nếu người đi giám sát đủ ‘cứng cựa’ thì sẽ đề xuất được những vấn đề sát với thực tiễn và những cơ quan được giám sát sẽ thực hiện được một cách dễ dàng” - bà Trà nhìn nhận.
Còn tình trạng cán bộ ngại va chạm
Từ thực tế trong công tác giám sát cơ sở, bà Lê Thị Thu Trà đánh giá một trong những yếu tố dẫn đến chất lượng các cuộc giám sát ở cơ sở chưa đạt như kỳ vọng là do còn tình trạng cán bộ ngại va chạm. Chẳng hạn khi chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phường giám sát chủ tịch UBND phường thì vẫn nể nang, né tránh.
Bà khẳng định mỗi cán bộ mặt trận phải xác định rõ bản thân là đại diện cho nhân dân chứ không đi giám sát với tư cách cá nhân. Đồng thời, phải nắm được nội dung giám sát, có kiến nghị chính xác, đúng trọng tâm thì người được giám sát mới lắng nghe và thấu hiểu.
Luật gia Nguyễn Thanh Bình, nguyên Trưởng khoa Nhà nước Pháp luật Học viện Cán bộ TP.HCM. Ảnh: BẢO PHƯƠNG
Cùng quan điểm, Luật gia Nguyễn Thanh Bình, nguyên Trưởng khoa Nhà nước Pháp luật Học viện Cán bộ TP.HCM, nêu thực tế một số cán bộ đi giám sát với tâm lý đi cho đủ số lượng, thiếu mạnh dạn và còn e dè, ngại ngùng.
“Nếu như cán bộ mặt trận mà giám sát bí thư phường là quận ủy viên thì… thì tâm lý sẽ không dám nói, không dám góp ý” - ông Bình lý giải và nhấn mạnh người giám sát phải dám nói thẳng, nói thật, có uy tín, có tinh thần đấu tranh.
Bà Hoàng Thị Lợi, thành viên Hội đồng Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM, khẳng định muốn việc giám sát có hiệu quả, bản thân các thành viên trong đoàn giám sát phải tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật liên quan. Đồng thời, tìm hiểu kỹ các báo cáo của đơn vị được giám sát, lắng nghe, thu thập ý kiến phản ánh của người dân một cách khách quan, trung thực.
“Như vậy, người đi giám sát mới có thể chỉ ra những ưu nhược điểm của cơ quan, đơn vị được giám sát và cách khắc phục, tháo gỡ về cơ chế, về quy định của pháp luật. Qua đó giúp đơn vị được giám sát phát huy mặt mạnh, khắc phục mặt yếu, làm tốt hơn chức trách, nhiệm vụ của mình” - bà Lợi nhấn mạnh.
Bà Hoàng Thị Lợi, thành viên Hội đồng Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM. Ảnh: BẢO PHƯƠNG
Bà Lợi cũng nhìn nhận thời gian tới khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, công việc giám sát của MTTQ phường, xã sẽ tăng lên. Việc này đòi hỏi cán bộ mặt trận xã, phường phải thường xuyên nâng cao kiến thức, nâng cao bản lĩnh để làm tròn trách nhiệm của mình trong công tác giám sát.
Ngoài ra, Ủy ban MTTQ Việt Nam các quận, huyện, TP Thủ Đức đã chủ trì tổ chức 239 cuộc giám sát chuyên đề, giám sát 47 Bí thư, Chủ tịch UBND các phường, xã, thị trấn về vai trò nêu gương, vai trò lãnh đạo, điều hành và tổ chức thực hiện các chương trình phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương gắn với công tác cải cách hành chính và thực hiện dân chủ ở cơ sở…
