Cần hệ thống dữ liệu đất đai sạch, sống, thống nhất và dùng chung

Khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. (Ảnh: LÊ ĐỨC)

Vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc cần sớm tháo gỡ

Theo Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân, Luật Đất đai và các văn bản quy định chi tiết thi hành luật có nhiều nội dung mới mang tính đột phá, quan trọng góp phần vào mục tiêu hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất như: quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp trong quản lý, sử dụng đất đai…

Hệ thống pháp luật về đất đai đã kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương đổi mới của Đảng về chính sách đất đai. Các quy định liên quan đến phân cấp thẩm quyền cho chính quyền địa phương theo pháp luật về đất đai hiện hành đang góp phần sớm đưa chính sách đất đai vào thực tiễn cuộc sống, cải cách thủ tục hành chính về đất đai, nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp trong quản lý, sử dụng đất đai…

Thứ trưởng Lê Minh Ngân phát biểu.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Lê Minh Ngân cũng cho biết, qua một năm thi hành Luật Đất đai, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai như: hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai hiện nay chưa phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp; chưa có quy định về thu hồi đất để thực hiện dự án có yêu cầu đặc thù về địa điểm đầu tư, dự án đầu tư xây dựng khẩn cấp, cấp bách phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại…

Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai nhằm tiếp tục thể chế các quan điểm, định hướng của Đảng, đồng thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai là cần thiết, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước trong giai đoạn hiện nay.

Sửa đổi phải khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai

Tại tọa đàm, các đại biểu cho ý kiến vào các nội dung như quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; tài chính đất, giá đất…

Góp ý về giá đất làm căn cứ tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Nga, Giảng viên, Trưởng Bộ môn Luật Đất đai, Trường đại học Luật Hà Nội, hiện nay, tại khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai năm 2024 quy định giá đất để tính tiền bồi thường theo “giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”.

Tuy nhiên, tại khoản 18 Điều 1 Dự thảo sửa đổi Luật Đất đai năm 2024 không căn cứ vào giá đất cụ thể để tính tiền bồi thường mà quy định “bồi thường bằng tiền theo loại đất thu hồi tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Nga cho rằng, quy định như trên đang cho thấy sự không rõ ràng trong việc sử dụng loại giá đất nào để tính tiền bồi thường, cơ quan có thẩm quyền sẽ quyết định theo loại giá đất nào, giá đất do Nhà nước quy định trong bảng giá đất hay giá thị trường thông qua thỏa thuận trong các giao dịch hay giá trúng đấu giá….

“Điều này cần thiết phải làm rõ vì việc xác định giá bồi thường vẫn là một trong những điểm nóng, là nguồn cơn cho những khiếu nại, khiếu kiện kéo dài, đông người trong thời gian vừa qua và cũng ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân có đất thu hồi", bà Nga nhấn mạnh.

Liên quan đến vấn đề phân bổ nguồn lực, nhiều ý kiến cho rằng Luật Đất đai sửa đổi không thể tách rời các luật liên quan như về tài chính đất đai, thuế, tín dụng do đó nếu chỉ tập trung vào nội dung trong Luật Đất đai sẽ là chưa đầy đủ về mặt chính sách.

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho rằng, đất đai là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tác động sâu rộng đến nhiều ngành, lĩnh vực, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế người dân và sự phát triển của nền kinh tế. Cải cách thể chế, khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai để thúc đẩy phát triển là tất yếu nhưng đây là vấn đề tác động rất lớn đến người dân, doanh nghiệp, thị trường và sự phát triển đất nước, là nguồn tài sản của quốc gia nên cần xem xét kỹ.

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh góp ý sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai 2024.

Về vấn đề sở hữu đất đai, theo Bộ trưởng, cần làm rõ hơn vai trò của Nhà nước, xem xét kỹ từ thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế, từ đó cụ thể hóa đầy đủ quyền và nghĩa vụ của Nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Về cơ sở dữ liệu đất đai, Bộ trưởng Tư pháp cho rằng, việc xác định giá đất sẽ thuận lợi hơn nếu có hệ thống dữ liệu sạch, sống, thống nhất và dùng chung. Đây cũng là vấn đề quan trọng, cần có thêm ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học. Ngoài ra, cần tính toán cách tiếp cận phù hợp, hài hòa và nguyên tắc hơn với việc thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đất đai; điều chỉnh cách thức thực hiện liên quan đến cơ chế đấu giá, đấu thầu dự án có sử dụng đất…

HƯƠNG NGUYÊN