Cần nguồn điện xanh cho phát triển trung tâm dữ liệu tại Việt Nam

Ảnh minh họa. (Nguồn: Internet)

Trong bối cảnh đó, thị trường trung tâm dữ liệu (TTDL) trở thành tâm điểm, còn bài toán năng lượng trở thành điều kiện tiên quyết định hình tương lai của lĩnh vực này.

Nhu cầu điện cho TTDL vượt xa dự đoán ban đầu

Theo báo cáo “Quy mô và thị phần thị trường dữ liệu Việt Nam” (Vietnam Data Market Size & Share) của Mordor Intelligence (cập nhật ngày 14/10/2025), thị trường TTDL Việt Nam năm 2025 có quy mô ước đạt 1,78 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm khoảng 14,68%.

Báo cáo cũng dự báo tổng công suất tải IT của hệ thống TTDL sẽ đạt 310 MW vào năm 2025 và tăng lên 1.510 MW vào năm 2030 - dấu hiệu rõ ràng cho thấy Việt Nam đang chuyển từ thị trường “vừa và nhỏ” sang giai đoạn mở rộng quy mô lớn.

Sự gia tăng công suất tải IT đồng nghĩa với nhu cầu điện năng khổng lồ. Một TTDL điển hình vận hành như “nhà máy số”, nơi hàng chục nghìn thiết bị IT hoạt động 24/7.

Các nghiên cứu và phân tích kỹ thuật được tham chiếu từ IEOM Society và các nhà vận hành hạ tầng toàn cầu cho thấy nhóm thiết bị IT có thể chiếm đến 45–60% tổng điện năng tiêu thụ, phần còn lại thuộc về hệ thống làm mát và các thiết bị phụ trợ.

Với các TTDL quy mô nhỏ hoặc vừa, tổng nhu cầu điện đã ở mức 1–5 MW; còn với TTDL lớn hoặc hyperscale, mức tiêu thụ có thể lên đến 20–100 MW cho một cụm khuôn viên.

Vì vậy, điện trở thành cấu phần lớn nhất trong tổng chi phí vận hành và là yếu tố định hướng quyết định đầu tư. Để đảm bảo mức độ sẵn sàng gần như tuyệt đối - yêu cầu sống còn trong lĩnh vực dữ liệu - TTDL cần nguồn điện chất lượng cao, ổn định, đồng thời phải có hạ tầng dự phòng như UPS, máy phát và các giải pháp phụ trợ.

TTDL xanh cần năng lượng sạch vì mục tiêu giảm phát thải

Khi các tập đoàn công nghệ toàn cầu cam kết trung hòa carbon, tiêu chuẩn năng lượng dành cho TTDL cũng dịch chuyển. Không chỉ cần điện ổn định, các nhà vận hành còn buộc phải chuyển sang nguồn điện sạch để giảm phát thải gián tiếp.

Ngày 1/11 vừa qua, tại cuộc làm việc với các bộ, ngành liên quan về xây dựng hành lang pháp lý, chính sách và thể chế để thúc đẩy hình thành và phát triển sàn dữ liệu Việt Nam, trong số các nhóm nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao Bộ Công Thương xây dựng phương án bảo đảm cung ứng đầy đủ, ổn định nguồn năng lượng cho TTDL, ưu tiên nguồn năng lượng xanh, sạch cho TTDL quốc gia.

Đối với Việt Nam, điều này đặt ra hai bài toán: hệ thống lưới điện phải đủ mạnh để đáp ứng tăng trưởng, hoặc phải có cơ chế cho phép tiếp cận trực tiếp nguồn năng lượng tái tạo.

Cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) được đánh giá là lời giải phù hợp. DPPA tạo kênh tiếp cận minh bạch cho TTDL đối với nguồn điện tái tạo quy mô lớn, đồng thời giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu ESG ngày càng khắt khe của chuỗi cung ứng số toàn cầu.

Đại diện BIM Energy và Evolution Data Centres tại lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác cung cấp năng lượng tái tạo cho trung tâm dữ liệu của EDC tại TP HCM ngày 1/12/2025. Ảnh: BIM Group

Ngày 1/12 vừa qua, việc BIM Energy và Evolution Data Centres (EDC) ký kết hợp tác trong lĩnh vực cung cấp điện sạch cho TTDL đặt tại TP HCM cho thấy các doanh nghiệp đã bắt đầu quan tâm tới nhu cầu này.

Theo hợp tác trên, EDC dự định phát triển cụm TTDL có nhu cầu điện năng ước tính từ 50 đến 100 MW - mức quy mô lớn tương đương với những dự án TTDL hiện đại mà các nền kinh tế số tiên tiến đang triển khai. BIM Energy đảm nhận vai trò cung cấp năng lượng tái tạo với công suất lớn, thông qua cơ chế DPPA. Đây là điểm then chốt.

Đối với một TTDL, có năng lượng tái tạo thôi chưa đủ, mà còn phải đảm bảo tính liên tục, khả năng đáp ứng đột biến tải và minh bạch về nguồn gốc phát điện. Một nhà phát triển năng lượng có hệ sinh thái dự án quy mô lớn, vận hành ổn định, và sẵn sàng tích hợp các tiêu chuẩn quốc tế sẽ tạo ra lợi thế đáng kể.

Về phía EDC, doanh nghiệp này theo đuổi mô hình “xanh ngay từ thiết kế” (green by design), nghĩa là tích hợp năng lượng sạch và các tiêu chuẩn tiết kiệm năng lượng ngay từ đầu, thay vì cải tạo về sau. Sự phù hợp về triết lý phát triển khiến mô hình này trở thành điển hình cho làn sóng TTDL thế hệ mới tại Việt Nam.

Hợp tác giữa hai bên vì vậy không chỉ giải quyết bài toán của một dự án đơn lẻ, mà còn gửi đi tín hiệu tích cực cho thị trường: Việt Nam có thể phát triển các TTDL quy mô lớn và vẫn đảm bảo mục tiêu xanh hóa, phù hợp với xu hướng toàn cầu về giảm phát thải trong lĩnh vực công nghệ.

Dự án điện gió và mặt trời của BIM tại tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: BIM Group

Ngọc Linh