Cần thẳng thắn chỉ rõ các hạn chế về năng suất lao động, chất lượng thể chế

Tại Hội thảo “Góp ý dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng” do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức ngày 7/11, ông Nguyễn Văn Lý - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Mã số mã vạch Việt Nam cho rằng, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng được chuẩn bị công phu, toàn diện, thể hiện rõ tinh thần đổi mới, khát vọng phát triển và tầm nhìn chiến lược.

Các đại biểu dự Hội thảo “Góp ý dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng” do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức ngày 7/11. (Ảnh Gia Đạt)

Báo cáo đã đánh giá khách quan, toàn diện kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, nêu bật những thành tựu to lớn và khẳng định cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín của đất nước sau 40 năm đổi mới.

Tuy nhiên, để Báo cáo Chính trị thực sự trở thành kim chỉ nam cho hành động trong giai đoạn 2026–2030, cần nhấn mạnh thêm một số nội dung sau:

Về đánh giá thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và cơ đồ đất nước sau 40 năm đổi mới, ông Nguyễn Văn Lý đề nghị bổ sung các phân tích định lượng rõ hơn về năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia, mức độ tự chủ công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Cần chỉ rõ vai trò của khoa học và công nghệ, giáo dục, đào tạo, nguồn nhân lực chất lượng cao trong duy trì tốc độ tăng trưởng và năng lực thích ứng của nền kinh tế.

Về quan điểm, mục tiêu xây dựng, phát triển đất nước giai đoạn 2026– 2030, đề nghị Báo cáo nhấn mạnh yêu cầu phát triển bứt phá, lấy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chủ yếu; đồng thời bảo đảm công bằng xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” cần được cụ thể hóa bằng các chỉ tiêu định lượng, có tính khả thi cao.

Về định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2026–2030, đồng tình với cấu trúc 13 định hướng phát triển, tuy nhiên cần bổ sung nội dung về phát triển kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đẩy mạnh liên kết vùng, phát triển đô thị thông minh và khu vực nông thôn bền vững. Đặc biệt, cần thể hiện rõ chính sách trọng dụng nhân tài, khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo.

Về Chương trình hành động của Ban Chấp hành Trung ương Đảng thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV, cần xác định rõ danh mục các chương trình, dự án trọng điểm mang tầm chiến lược; xây dựng cơ chế giám sát và đánh giá định kỳ. Việc triển khai phải đồng bộ giữa các cấp, ngành, có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp, viện nghiên cứu và Nhân dân.

Báo cáo tổng kết 40 năm đổi mới phản ánh quá trình phát triển đầy nỗ lực và sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Báo cáo có kết cấu hợp lý, nêu rõ 5 nội dung lớn. Tuy nhiên, để làm sâu sắc hơn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Mã số mã vạch Việt Nam chia sẻ cần chú trọng một số điểm sau: Về bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước, cần bổ sung các yếu tố tác động mới như chuyển đổi năng lượng, kinh tế xanh, cạnh tranh công nghệ cao, và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Đánh giá của Dự thảo về sự thích ứng linh hoạt của Đảng là xác đáng, song nên kèm thêm minh chứng cụ thể về kết quả đổi mới thể chế và hội nhập quốc tế.

Về sự phát triển nhận thức lý luận của Đảng qua 40 năm đổi mới, đề nghị nhấn mạnh sự phát triển nhận thức về vai trò của khoa học công nghệ, kinh tế tri thức, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Đồng thời, làm rõ quá trình hoàn thiện lý luận về Nhà nước pháp quyền XHCN, về phát huy dân chủ và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

Về thành tựu, hạn chế và bài học kinh nghiệm, thành tựu to lớn đã đạt được trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại cần được trình bày cùng với các chỉ báo cụ thể. Bên cạnh đó, cần thẳng thắn chỉ rõ các hạn chế về năng suất lao động, chất lượng thể chế, công tác cán bộ và đổi mới mô hình tăng trưởng.

Về dự báo, định hướng và giải pháp, cần đưa vào các giải pháp tầm chiến lược như: hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; đẩy mạnh khoa học công nghệ và chuyển đổi số; tăng cường quốc phòng, an ninh và đối ngoại chủ động, sáng tạo; tiếp tục đổi mới, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Dự thảo Báo cáo tổng kết 15 năm thi hành Điều lệ Đảng (2011–2025) được chuẩn bị nghiêm túc, đánh giá tương đối toàn diện. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Lý cho rằng, để bảo đảm phản ánh sát thực tiễn và có tính định hướng cho giai đoạn tới, cần làm rõ thêm một số nội dung sau:

Về đánh giá công tác quán triệt, kiểm tra, giám sát thi hành Điều lệ Đảng, cần nhấn mạnh vai trò nêu gương của cấp ủy, người đứng đầu; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên, bảo đảm Điều lệ Đảng được thực hiện thống nhất, nghiêm túc trong toàn hệ thống.

Về thực hiện tôn chỉ, mục đích, bản chất, nguyên tắc tổ chức của Đảng, đề nghị bổ sung đánh giá sâu hơn về việc giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng trong điều kiện kinh tế thị trường; về công tác phát triển đảng viên trong các khu vực mới, đặc biệt là doanh nghiệp ngoài nhà nước và khu vực kinh tế số.

Về tổ chức, cơ cấu, công tác đảng viên và kiểm tra, giám sát, cần nhấn mạnh đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng; kiện toàn tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý đảng viên, công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá cán bộ. Hoàn thiện các quy định hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng theo hướng cụ thể, dễ thực hiện, tăng tính trách nhiệm của tổ chức đảng và đảng viên.

Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, nhất là về kinh tế số, chuyển đổi xanh, quản trị hiện đại. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát độc lập, khách quan, kịp thời phát hiện, xử lý sai phạm, củng cố kỷ luật, kỷ cương trong Đảng. Phát huy dân chủ trong sinh hoạt đảng, mở rộng phản biện xã hội, khuyến khích góp ý xây dựng Đảng từ các tầng lớp nhân dân và trí thức. Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; đổi mới phương thức đánh giá cán bộ gắn với kết quả, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ.

Ngoài ra, về cơ chế phản biện và đóng góp trí tuệ xã hội, đại diện Hội Mã số mã vạch Việt Nam đề nghị thể chế hóa cơ chế phản biện chính sách của Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên trong quy trình xây dựng và triển khai nghị quyết sau Đại hội.

Về phát huy vai trò đội ngũ trí thức, khoa học công nghệ, kiến nghị Đại hội XIV nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của nguồn lực tri thức, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; xây dựng cơ chế trọng dụng, khuyến khích và bảo vệ đội ngũ trí thức, chuyên gia, doanh nhân sáng tạo.

Về tổ chức triển khai và giám sát việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV, cần ban hành chương trình hành động cụ thể, xác định rõ mục tiêu, chỉ tiêu, lộ trình, trách nhiệm của từng cấp, từng ngành; đồng thời thiết lập cơ chế giám sát, kiểm tra, đánh giá định kỳ có sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội, hội khoa học kỹ thuật.

Gia Đạt