Cần thiết có phương thức quản lý mới về cư trú

Báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nhấn mạnh: Trước yêu cầu nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới, yêu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm thực hiện quyền con người, quyền công dân và chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến đã đặt ra yêu cầu phải tiếp tục hoàn thiện pháp luật về cư trú. Trong đó, việc xây dựng, ban hành Luật Cư trú (sửa đổi) là cần thiết để bảo đảm tốt hơn nữa quyền tự do cư trú của công dân; góp phần nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự trong tình hình mới; thực hiện việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến công tác đăng ký, quản lý cư trú; đáp ứng yêu cầu ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến trong công tác quản lý cư trú.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm báo cáo tại phiên họp. Ảnh: Quốc hội.

Ý kiến thẩm tra của Ủy ban Pháp luật cũng tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Cư trú để tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Hiến pháp năm 2013 về quyền tự do cư trú của công dân, tạo hành lang pháp lý bảo đảm tốt hơn việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân.

Qua thảo luận tại phiên họp, đánh giá cao sự cố gắng của Bộ Công an, các thành viên UBTVQH tán thành sự cần thiết của Luật sửa đổi này; đồng thời nhất trí bổ sung dự án Luật này vào chương trình năm 2020.

Phát biểu tại phiên họp, Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cho rằng, hiện nay dòng dịch chuyển lao động, cư trú của chúng ta trong thời kỳ mới đã khác trước rất nhiều, tình trạng di cư lao động diễn ra phổ biến… Do vậy, cần phải có phương thức quản lý mới kịp thời về cư trú.

Tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân bày tỏ sự ủng hộ trình dự án luật này tại Kỳ họp thứ 9 để các đại biểu Quốc hội cho ý kiến. Theo Chủ tịch Quốc hội, người dân trước nay đã khổ sở với sổ hộ khẩu rất nhiều, nhiều người nghèo tha hương lên thành phố nhưng con em không đi học được vì không có hộ khẩu... Do đó, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: Việc bỏ hình thức quản lý dân cư bằng sổ hộ khẩu để thay thế bằng quản lý theo mã số định danh cá nhân, cập nhật trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú là phương thức tiến bộ, mà nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng từ rất lâu rồi. Việc thay đổi như vậy, theo Chủ tịch Quốc hội, sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, đồng thời nâng cao hiệu lực, năng lực quản lý nhà nước về dân cư.

Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu kết luận phiên họp. Ảnh: Quốc hội.

Còn Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho rằng, dự án Luật Cư trú (sửa đổi) liên quan đến nhiều bộ luật, luật khác, cả về dân sự, kinh tế, hình sự, hành chính…, nhất là liên quan đến các thủ tục về sổ hộ khẩu, do đó, cần cân nhắc kỹ lưỡng để không phát sinh vấn đề pháp lý liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân.

Ngoài ra, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh rằng, tính “sống còn” của dự án Luật này liên quan đến việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cấp số định danh cá nhân. Trong khi đó, hiện có nhiều số định danh cá nhân được cấp, cơ sở dữ liệu quốc gia chưa hoàn thành... Do vậy, theo Phó chủ tịch Quốc hội, cần có cơ sở để khẳng định những việc này sẽ được hoàn thành vào thời điểm luật có hiệu lực để bảo đảm tính khả thi.

Cũng ủng hộ việc ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao hiệu quả công tác quản lý dân cư, quản lý cư trú, kết luận phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết: UBTVQH nhất trí quản lý cư trú theo sổ hộ khẩu theo số định danh cá nhân, cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú.

Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi, không gây xáo trộn lớn đến cuộc sống của người dân, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, báo cáo cụ thể hơn về tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú và khả năng hoàn thành cấp số định danh cá nhân cho tất cả công dân Việt Nam đến thời điểm Luật có hiệu lực. Đồng thời, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp tục phối hợp rà soát các quy định để quy định cụ thể bảo đảm quyền tự do công dân, để sau khi Luật có hiệu lực có thể thi hành được ngay.

NGUYỄN THẢO