Cần trang bị kỹ năng chống lừa đảo trực tuyến cho học sinh, sinh viên

Một buổi tập huấn về kỹ năng chống lừa đảo trên không gian mạng cho sinh viên do Công an Cần Thơ tổ chức.

Thời gian vừa qua, trên địa bàn Cần Thơ xảy ra nhiều vụ lừa đảo trên không gian mạng mà nạn nhân là học sinh và sinh viên. Một số kịch bản phổ biến mà các đối tượng thường áp dụng là giả danh cơ quan điều tra gọi điện hù dọa, khống chế tinh thần rồi ép chuyển tiền; “bắt cóc online” khiến nạn nhân hoảng loạn và chuyển tiền chuộc; mạo danh học bổng, chương trình trao đổi quốc tế, du học để yêu cầu đặt cọc hoặc trả phí hồ sơ...

Trong tháng 9/2025, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố Cần Thơ giải cứu thành công một nam sinh bị lừa đảo bằng thủ đoạn "bắt cóc online".

Theo cơ quan điều tra, nạn nhân là em T.K (sinh viên một trường đại học). Ngày 6/9, T.K nhận cuộc gọi từ số lạ, đối tượng tự xưng cơ quan công an, cáo buộc T.K liên quan vụ án ma túy và dọa sẽ phạt tù.

Do sợ hãi, T.K làm theo chỉ dẫn của đối tượng và đến một khách sạn. Tại đây, T.K thực hiện việc chuyển tiền vào tài khoản do đối tượng cung cấp. Rất may, nhận được thông tin người nhà trình báo, cơ quan công an kịp thời giải cứu T.K trong tình trạng hoảng loạn.

Một số tin nhắn đòi tiền chuộc của các đối tượng "bắt cóc online".

Trước đó, trong tháng 7 và tháng 8/2025, Công an thành phố Cần Thơ cũng đã giải cứu nhiều sinh viên bị lừa đảo bằng thủ đoạn tương tự. Trung tá Trịnh Phi Hùng (Phòng Cảnh sát hình sự, Công an thành phố Cần Thơ) cho biết, các đối tượng thao túng tâm lý nạn nhân kết hợp công nghệ để thực hiện hành vi lừa đảo. Chúng đưa thông tin giả khiến nạn nhân hoang mang rồi đưa vào khách sạn, cách ly bên ngoài, liên tục gây áp lực, từ đó nạn nhân chỉ làm theo cảm xúc mà không theo lý trí.

Ngoài thủ đoạn nêu trên, Công an Cần Thơ cũng nhận được nhiều phản ánh về việc sinh viên, học sinh nhận được các hình ảnh với các thông tin như là một văn bản hoặc thông báo của các cơ sở giáo dục đại học thông báo trúng tuyển chương trình giao lưu quốc tế, học bổng… Các đối tượng đã yêu cầu sinh viên nộp hồ sơ và chuyển số tiền hàng trăm triệu đồng để xác minh tài chính.

Đáng chú ý, vừa qua, Công an thành phố Cần Thơ đã khởi tố đối tượng Trương Quang Anh Đức (sinh năm 2000, trú phường Cái Răng).

Đối tượng lừa đảo Trương Quang Anh Đức tại cơ quan công an.

Từ năm 2020 đến thời điểm bị bắt giữ, Đức dụ dỗ nhiều sinh viên đứng tên mua hàng trả góp với thủ tục đơn giản. Sau đó, Đức thực hiện nghĩa vụ trả góp là người ký tên thay cho sinh viên. Sau khi có hàng, Đức bỏ đi khỏi địa phương, khiến sinh viên đứng tên phải chịu trách nhiệm trả nợ. Tổng số tiền Đức lừa đảo, chiếm đoạt khoảng 4 tỷ đồng.

Theo Công an thành phố Cần Thơ, tình trạng tội phạm lừa đảo trực tuyến gia tăng ở mức “báo động đỏ” và không ngừng len lỏi, lan rộng ra nhiều lĩnh vực, nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Học sinh, sinh viên là “mục tiêu mềm” của các loại tội phạm công nghệ cao thường xuyên nhắm đến.

Các em đang ở trong độ tuổi còn non trẻ, chưa có nhiều trải nghiệm xã hội và kỹ năng nhận diện rủi ro trên không gian mạng. Học sinh, sinh viên sử dụng điện thoại thông minh, mạng xã hội thường xuyên, hằng ngày nhưng chưa được trang bị kiến thức để bảo vệ bản thân. Bên cạnh đó, nhiều em sinh viên sống xa nhà, thiếu sự giám sát thường xuyên của gia đình nên dễ tin vào các thông tin giả mạo trên internet...

Để hạn chế tình trạng lừa đảo trực tuyến nhắm vào học sinh, sinh viên, thời gian qua, Công an thành phố Cần Thơ đã triển khai nhiều biện pháp nhằm nâng cao nhận thức và trang bị kỹ năng bảo vệ bản thân cho các em.

Một số lớp tập huấn chuyên sâu về an toàn mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo trực tuyến được tổ chức nhằm cung cấp cho học sinh, sinh viên kiến thức về các phương thức lừa đảo phổ biến. Các em được hướng dẫn cách thức bảo mật thông tin cá nhân, nhận diện các dấu hiệu lừa đảo qua mạng xã hội và email, cũng như cách thức phản ứng khi gặp phải tình huống nghi ngờ lừa đảo.

Trường đại học Y dược Cần Thơ phát cảnh báo về các hành vi lừa đảo cho sinh viên.

Ngoài ra, Công an thành phố Cần Thơ phối hợp các trường tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn mạng; mời các chuyên gia an ninh mạng và cán bộ công an chia sẻ kinh nghiệm thực tế. Từ đó giúp học sinh, sinh viên hiểu rõ hơn về các nguy cơ tiềm ẩn trên không gian mạng và cách thức phòng tránh hiệu quả.

Trưởng phòng Công tác sinh viên (Đại học Cần Thơ) Nguyễn Thanh Tường cho biết, với sự tham gia, hỗ trợ tích cực của cơ quan công an tuyên truyền về phòng chống lừa đảo trực tuyến góp phần tạo nên những tiếng trống thúc giục mạnh mẽ tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm của sinh viên để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời các loại tội phạm trên không gian mạng.

Theo Công an thành phố Cần Thơ, quan trọng nhất là người dân cần nâng cao ý thức cảnh giác khi nhận cuộc gọi, tin nhắn từ người lạ, nhất là những cuộc gọi tự xưng cán bộ, nhân viên đưa ra thông tin cá nhân của bản thân và đề nghị làm theo yêu cầu. Luôn đề phòng khi có người lạ biết rõ thông tin cá nhân của bản thân.

Không truy cập, nhấn vào các đường dẫn, hình ảnh hoặc cài ứng dụng được gửi từ người lạ. Kiểm tra thông tin chính thống từ cơ quan nhà nước, ngân hàng thông qua các nguồn thông tin công khai trên không gian mạng. Trình báo ngay với cơ quan Công an nơi gần nhất khi nghi ngờ là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến...

Việc trang bị các kỹ năng, học sinh, sinh viên để bảo vệ bản thân trên không gian mạng rất quan trọng.

Theo đại úy Phạm Khánh Hòa (Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an), những đối tượng xấu không chỉ sử dụng các phương tiện công nghệ hiện đại mà còn khai thác tâm lý, sử dụng sự thiếu kinh nghiệm của học sinh, sinh viên, để thực hiện hành vi lừa đảo. Đây là thực trạng cần được quan tâm, cảnh báo kịp thời và cần có giải pháp đồng bộ, toàn diện để phòng ngừa.

Được trang bị các kỹ năng, học sinh, sinh viên không chỉ tự bảo vệ bản thân mà còn trở thành những tuyên truyền viên tích cực trong cộng đồng. Khi các em nắm vững kiến thức, kỹ năng phòng chống lừa đảo trực tuyến, sẽ trở thành mắt xích quan trọng giúp giảm thiểu rủi ro và ngăn chặn hành vi phạm tội trên không gian mạng, góp phần tạo dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh, phục vụ sự phát triển bền vững của xã hội số.

HOÀNG PHAN