Cẩn trọng với 'tai nạn' trong khi ăn uống

Sơ suất nhỏ và hậu quả khó lường

4 tháng liền bị ho, tức ngực và đã đi khám, điều trị nhiều lần nhưng không khỏi hẳn, đến tháng 10/2025, bà Đ.T.Th. (67 tuổi) ở phường Đồng Sơn được người nhà đưa đến Bệnh viện HNVN-CBĐH. Và nguyên nhân được xác định khiến gia đình bà không thể ngờ tới.

Chị Tr.T.T.H., con gái bà Th. kể: Chúng tôi quá ngạc nhiên khi biết nguyên nhân mẹ tôi bị ho, tức ngực, khó chịu trong một thời gian dài là do hạt hồng xiêm mắc trong phế quản. Chúng tôi đã từng đưa mẹ đi khám ở nhiều nơi, điều trị kháng sinh mấy đợt nhưng vẫn không dứt được cơn ho. Thậm chí, đã nghĩ đến chuyện mẹ bị lao phổi. Thật may, qua nội soi, các bác sĩ đã phát hiện được nguyên nhân để xử lý đúng hướng.

Bác sĩ Hoàng Thị Diệu Hương, Khoa Thăm dò chức năng-Nội soi, Bệnh viện HNVN-CBĐH cho biết: Bệnh nhân Th. nhập viện ngày 10/10 trong tình trạng ho kéo dài, đau ngực âm ỉ. Qua thăm khám, chụp cắt lớp vi tính cho thấy, hình ảnh dày kẽ phổi 2 bên, bệnh nhân được chẩn đoán viêm phổi chưa loại trừ lao phổi. Sau khi điều trị kháng sinh, giãn phế quản 4 ngày nhưng đáp ứng kém, bệnh nhân được nội soi và phát hiện dị vật là hạt hồng xiêm (sapochê) đường kính 1.5cm mắc sâu tại phế quản thùy dưới phải.

Sau phẫu thuật, ông L.Đ.D. hiện đang được điều trị và dần hồi phục sức khỏe - Ảnh: H.L

“Dưới sự phối hợp của ekip nội soi và gây mê, đã tiến hành nội soi phế quản can thiệp, lấy dị vật ra thành công. Sau thủ thuật, bệnh nhân được điều trị kháng sinh thêm 7 ngày và tình trạng cải thiện rõ rệt, hết đau ngực, hết ho và đã ra viện ngày 23/10. Trường hợp này, nếu dị vật không được lấy ra sẽ gây tắc nghẽn phế quản, dẫn đến xẹp phổi, viêm phổi tái phát, giãn phế quản, thậm chí áp xe phổi. Lâu dài có thể ảnh hưởng chức năng hô hấp và chất lượng sống của người bệnh”, bác sĩ Hương cho biết thêm.

Mới đây, Khoa Ngoại Tổng hợp tiếp nhận trường hợp ông L.Đ.D. 57 tuổi ở xã Lệ Thủy vào viện do đau bụng cấp tính kèm nôn mửa, chướng bụng. Bệnh nhân được các bác sĩ thăm khám, chụp cắt lớp vi tính có đoạn ruột giãn lớn 4cm do dị vật không rõ loại, chẩn đoán tắc ruột non có nguy cơ vỡ ruột cao, cần phẫu thuật cấp cứu. Trong phẫu thuật, phát hiện dị vật tắc là 1 cây nấm lớn khoảng 2,5cm.

Ông D. nhớ lại: “Cách đó 4 ngày, tôi có đi ăn tiệc. Khi gắp cây nấm lên bỏ miệng vừa lúc người ngồi cùng mâm chúc bia nên bưng lên uống, chưa kịp nhai thì nuốt chửng. Nhưng thú thật, tôi không nghĩ cây nấm có thể làm tắc ruột, cứ nghĩ vào bụng sẽ tiêu chứ!”

Thế nhưng, không như bệnh nhân D. nghĩ, cây nấm vẫn còn nguyên vẹn sau 4 ngày nằm trong bụng cho tới khi được các bác sĩ gắp ra. Đó chính là nguyên nhân khiến ông đau vật vã mấy ngày, phải nhập viện cấp cứu.

Nhiều bệnh nhân không khỏi ngạc nhiên khi biết nguyên nhân của các chứng bệnh là do dị vật gây ra - Ảnh H.L

Cẩn trọng khi ăn uống

Bác sĩ CK II Bùi Đức Thảo, Phó Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp cho biết: Từ đầu năm đến nay, tại khoa có 148 bệnh nhân điều trị tắc ruột do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có nguyên nhân mắc dị vật khi ăn uống. “Chúng tôi đã từng gặp các trường hợp nhập viện do nguyên nhân gặp “tai nạn” trong lúc ăn uống, như: Ngậm tăm, lỡ nuốt phải gây thủng ruột; uống thuốc nuốt nhầm cả vỏ thuốc, hóc xương cá, vỏ cua… Ngoài ra, một số bệnh nhân lớn tuổi (chức năng tiêu hóa kém) bị tắc ruột do các loại thức ăn có thể tạo dị vật, như quả hồng, ruột quả ổi, vả, xơ mít…

Còn theo bác sĩ Hoàng Thị Diệu Hương, Khoa Thăm dò chức năng-Nội soi bắt đầu triển khai nội soi phế quản từ năm 2022. Từ đó đến nay, khoa đã gặp nhiều trường hợp dị vật phế quản, ở cả trẻ em và người lớn tuổi. Trong đó, nhiều bệnh nhân không biết mình mắc dị vật, chỉ tình cờ phát hiện khi nội soi phế quản. Các dị vật chúng tôi đã được lấy ra thành công là xương cá, hạt lạc, hạt hồng xiêm, đầu bút bi.

Qua nội soi phế quản, đã phát hiện nhiều dị vật bị mắc khi gặp "tai nạn" trong lúc ăn uống - Ảnh H.L

Bác sĩ CKII Lê Mạnh Hà, Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp lưu ý: Dị vật lọt vào đường thở và thực quản thường gặp ở trẻ nhỏ, nhưng người lớn tuổi cũng có nguy cơ cao, đặc biệt là những người răng yếu, hay ăn trái cây có hạt mà không chú ý; người giảm phản xạ ho, phản xạ nuốt do tuổi cao hoặc bệnh lý thần kinh; người ăn uống trong khi nói chuyện, cười hoặc ho.

Để phòng tránh “tai nạn” trong lúc ăn uống, mọi người nhớ nhai kỹ, uống nhiều nước, tránh ăn quá nhiều các loại thực phẩm có thể tạo dị vật gây tắc ruột (hồng, ruột ổi, xơ mít…). Khi phát hiện bị “tai nạn” trong lúc ăn uống hoặc có những biểu hiện bất thường, nghi ngờ, cần nhập viện theo dõi để có hướng xử lý kịp thời.

“Mọi người không nói chuyện, cười đùa khi đang ăn. Đặc biệt với trẻ nhỏ, không làm các cháu giật mình khi đang ăn, cấm trẻ vừa ăn vừa đùa giỡn. Cẩn trọng khi ăn trái cây có hạt, thực phẩm có xương hoặc hạt nhỏ. Ăn chậm, nhai kỹ, đặc biệt với người mang răng giả hoặc có bệnh nền thần kinh. Nếu có ho kéo dài, đau ngực, viêm phổi lặp lại nên đến khám chuyên khoa hô hấp để được kiểm tra, nội soi phế quản khi cần thiết.

Nếu lỡ gặp phải dị vật, không tự khạc hay cố lấy dị vật tại nhà vì có thể làm dị vật di chuyển sâu hơn gây tắc nghẽn đường thở. Đến bệnh viện (tốt nhất là cơ sở có nội soi phế quản) để được xử trí kịp thời”, bác sĩ Hoàng Thị Diệu Hương khuyến nghị.

Hương Lê