Cần xây dựng phong trào toàn dân phòng, chống hàng giả, hàng nhái - Kỳ 3: Nói không với tâm lý ham rẻ!

Người tiêu dùng là "thước đo" đánh giá chất lượng sản phẩm

Từ thực tế công tác phòng, chống hàng giả hiện nay, có thể thấy, bên cạnh những nỗ lực của cơ quan có thẩm quyền, người dân cũng chính là một chủ thể quan trọng góp phần nâng cao, quyết định hiệu quả của “cuộc chiến” phòng, chống hàng giả.

Theo chị Hoàng Thị Thu Hà - Trưởng Ban Hành chính Nhân sự (Công ty CP Rượu và Nước giải khát Hà Nội), NTD không tiếp tay, không mua hàng giả, hàng nhái, không sử dụng hàng giả, hàng nhái là cách thiết thực nhất để có thể góp phần ngăn chặn hàng giả, hàng nhái trên thị trường hiện nay.

Việc huy động người dân cùng tham gia với các cơ quan chức năng và DN trong công tác phòng, chống hàng giả, hàng nhái là thực sự cần thiết vì muốn nâng cao hiệu quả của công tác này thì người dân phải phối hợp với các cơ quan chức năng sớm phát hiện và xử lý nghiêm, kịp thời các hành vi vi phạm về sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng nhái.

Người tiêu dùng có thể trở thành “người giám sát”
“Cách thiết thực nhất để NTD góp phần ngăn chặn hàng giả, hàng nhái là nâng cao ý thức khi mua sắm. Cụ thể, chỉ chọn mua sản phẩm, hàng hóa ở những cửa hàng, đại lý uy tín hoặc kênh phân phối chính hãng; luôn kiểm tra tem, nhãn mác, hóa đơn, chứng từ. Bên cạnh đó, NTD cần mạnh dạn phản ánh, tố giác những trường hợp nghi ngờ hàng giả, hàng nhái đến cơ quan chức năng hoặc thông qua đường dây nóng, để kịp thời xử lý. Khi mỗi NTD trở thành một “người giám sát” thì thị trường sẽ lành mạnh hơn và hàng giả, hàng nhái sẽ không còn đất sống”.
- Luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên - Phó Giám đốc
Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp

Đồng quan điểm, ông Trần Văn Minh - Phó Chủ tịch Hội DN Trẻ Hà Nội khẳng định, NTD là một lực lượng quan trọng trong cuộc chiến chống hàng giả.

Thứ nhất, NTD chính là đối tượng thụ hưởng cũng như bị thiệt hại đầu tiên của vấn nạn hàng giả.

Thứ hai, NTD là một lực lượng đông đảo. Không một cơ quan giám sát nào của Nhà nước có thể có một lực lượng lớn như vậy.

Thứ ba, họ là người trực tiếp tham gia vào giao dịch từ trước, trong và sau khi mua sản phẩm. Chỉ có họ mới đủ sâu sát và trải nghiệm thực tế để đánh giá được chất lượng sản phẩm.

Tiêu dùng thông minh chính là cách thức để bảo vệ gia đình trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái. Luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên - Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp cho rằng: “Cách thiết thực nhất để NTD góp phần ngăn chặn hàng giả, hàng nhái là nâng cao ý thức khi mua sắm. Cụ thể, chỉ chọn mua sản phẩm, hàng hóa ở những cửa hàng, đại lý uy tín hoặc kênh phân phối chính hãng; luôn kiểm tra tem, nhãn mác, hóa đơn chứng từ. Bên cạnh đó, NTD cần mạnh dạn phản ánh, tố giác những trường hợp nghi ngờ hàng giả, hàng nhái đến cơ quan chức năng hoặc thông qua đường dây nóng, để kịp thời xử lý. Khi mỗi NTD trở thành một “người giám sát” thì thị trường sẽ lành mạnh hơn và hàng giả, hàng nhái sẽ không còn đất sống”.

Dưới góc nhìn pháp lý, theo Luật sư Hồng Liên, cách thiết thực nhất để NTD góp phần ngăn chặn hàng giả, hàng nhái là nâng cao nhận thức và hành xử đúng quy định của pháp luật khi mua sắm. Theo đó, NTD chỉ nên mua sản phẩm, hàng hóa từ các đơn vị uy tín, yêu cầu hóa đơn, chứng từ hợp lệ theo quy định tại Điều 8 Luật Bảo vệ quyền lợi NTD năm 2010 (được sửa đổi, bổ sung năm 2023); tố giác khi phát hiện dấu hiệu vi phạm bởi theo khoản 2 Điều 9 Luật Bảo vệ quyền lợi NTD 2023, nghĩa vụ của NTD là “cung cấp thông tin cho cơ quan quản lý Nhà nước, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi NTD.

Đặt người tiêu dùng vào trung tâm thị trường

Chia sẻ kinh nghiệm trong hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân trong “cuộc chiến” chống hàng giả, ông Trịnh Văn Thành - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lào Cai cho hay, trong năm 2025, Sở Công Thương tỉnh Lào Cai đã phối hợp với Hội Bảo vệ quyền lợi NTD tổ chức các hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ quyền lợi NTD trên địa bàn tỉnh. Tại Hội nghị, các đại biểu được tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật về công tác bảo vệ quyền lợi NTD.

Hội nghị được tổ chức nhằm hướng tới xây dựng môi trường tiêu dùng lành mạnh; nâng cao ý thức tôn trọng quyền lợi NTD trong hoạt động sản xuất - kinh doanh của các DN; nâng cao trách nhiệm, khuyến khích sự hợp tác và phối hợp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi NTD, các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ trong việc thực hiện các hoạt động bảo vệ quyền lợi NTD…

Người tiêu dùng giữ vai trò then chốt trong “cuộc chiến” chống hàng giả, hàng nhái
“Việc mua hàng hóa, sản phẩm tại kênh phân phối chính thức, kiểm tra kỹ tem chống giả, hóa đơn, chứng từ chính là cách thiết thực nhất để NTD tự bảo vệ quyền lợi của mình và góp phần bảo vệ thương hiệu. Trường hợp phát hiện hàng giả, hàng nhái, NTD nên mạnh dạn phản ánh với cơ quan chức năng hoặc DN để kịp thời xử lý. Do đó, NTD giữ vai trò then chốt trong “cuộc chiến” chống hàng giả, hàng nhái.
Để đẩy lùi hàng giả, hàng nhái, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước - DN - NTD. Trong đó, Nhà nước ban hành chính sách mạnh mẽ và xử lý nghiêm các vi phạm; DN liên tục cải tiến công nghệ chống giả và nâng cao chất lượng dịch vụ; NTD thì chủ động nhận diện, cảnh báo và “tẩy chay” hàng giả. Khi ba bên cùng đồng lòng, vấn nạn hàng giả, hàng nhái mới có thể được ngăn chặn một cách bền vững”.
- Ông Vũ Văn Lâm - Giám đốc Công ty TNHH Thể thao Hoàng Lâm

Ngoài ra, tổ chức gian hàng trưng bày hàng thật, hàng giả tại các hội chợ trong tỉnh; phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng tuyên truyền pháp luật và việc thực thi pháp luật bảo vệ quyền lợi NTD trên địa bàn; phát tờ rơi, cung cấp số điện thoại đường dây nóng của Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tỉnh; phối hợp với lực lượng Quản lý thị trường đẩy mạnh kiểm tra, ngăn chặn việc sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ nhằm bảo vệ hợp pháp hàng hóa sản xuất trong nước.

Để nâng cao ý thức của người dân trong việc nói không với hàng giả, hàng nhái và khuyến khích NTD chủ động tố giác khi phát hiện hàng kém chất lượng, theo ông Thành: “Hội Bảo vệ quyền lợi NTD các cấp cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đối với sức khỏe con người và nền kinh tế; nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò của NTD trong việc đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, từ đó xây dựng văn hóa nói không với các sản phẩm giả…

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần có cơ chế, chính sách tốt khi người dân tố giác sản phẩm bị làm giả của chính thương hiệu mình đã đăng ký. Các cơ quan chức năng phải công khai đường dây nóng, ứng dụng báo cáo hàng giả để NTD dễ dàng cung cấp thông tin; cần xây dựng cơ chế bảo vệ NTD khi họ chủ động tố giác, bảo đảm sự minh bạch và nghiêm minh trong xử lý vi phạm, từ đó nâng cao ý thức, lòng tin của người dân vào việc tố giác sản phẩm bị làm giả.

Hãy là người tiêu dùng thông thái
“Tôi muốn gửi gắm đến người dân một thông điệp ngắn gọn nhưng rất quan trọng: “Hãy là người tiêu dùng thông thái”. Chúng ta cần có ý thức tìm hiểu và lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thương hiệu uy tín, đừng vì “ham rẻ” mà đánh đổi sức khỏe và quyền lợi của mình. Mỗi một quyết định mua sắm của chúng ta đều góp phần vào việc bảo vệ chính mình và xây dựng một thị trường minh bạch.
Ở góc độ là một người có sức ảnh hưởng và được khán giả yêu mến (bà Phạm Hồng Thúy Vân đã từng đạt giải Á hậu 3 cuộc thi Hoa hậu Quốc tế 2015 - PV), tôi phải có trách nhiệm chọn lọc những sản phẩm quảng bá và giới thiệu đến với khán giả để không cố ý hay vô tình giới thiệu những mặt hàng kém chất lượng. Ở góc độ là một chủ thương hiệu Việt, điều tôi mong muốn và tâm huyết là có thể mang đến cho khách hàng những sản phẩm Việt chất lượng, uy tín, minh bạch về nguyên liệu và thành phần.
Người dân luôn phải cảnh giác cao độ trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái. Hãy luôn kiểm tra thật kỹ thông tin từ các kênh chính thức của nhãn hàng và của người nổi tiếng để tránh “tiền mất, tật mang”. Khi khách hàng trở nên khó tính hơn và chọn lọc kỹ lưỡng hơn - đó cũng chính là động lực lớn để người nổi tiếng và DN không còn dễ dãi với hình ảnh, sản phẩm của chính mình”.
- Bà Phạm Hồng Thúy Vân - Founder mỹ phẩm thuần chay Shegan

(Còn tiếp)

Vân Hương - Đoan Trang