Canada bắt được chớp sóng vô tuyến sáng nhất mọi thời đại

Một nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí khoa học Astrophysical Journal Letters đã trình bày phát hiện "ngàn năm có một" về tín hiệu vô tuyến bí ẩn mang tên FRB 20250316A.

Tín hiệu này còn có biệt danh "RBFLOAT", viết tắt từ cụm từ tiếng Anh "Chớp sóng vô tuyến sáng nhất mọi thời đại".

Vật thể NIR-1, thứ phát ra tín hiệu dạng chớp sóng vô tuyến bí ẩn - Ảnh: NASA/ESA/CSA/CfA

Chớp sóng vô tuyến (FRB) là dạng tín hiệu vô tuyến nhanh, bùng nổ. Chúng phát sáng cực mạnh ở dải sóng vô tuyến đến nỗi dù phát từ nơi cách xa Trái Đất hàng triệu, hàng tỉ năm ánh sáng, các kính thiên văn Trái Đất vẫn bắt được.

FRB 20250316A đã được phát hiện bởi mảng kính viễn vọng vô tuyến CHIME Outriggers, là hệ thống có trung tâm là kính viễn vọng mạnh mẽ CHIME của Canada, kết hợp với một số kính thiên văn hỗ trợ khác.

Các nhà khoa học cũng xác định được nguồn gốc của FRB sáng nhất mọi thời đại này: Từ vùng ngoài của thiên hà xoắn ốc NGC 4141 thuộc chòm sao Đại Hùng (Ursa Major).

Nguồn gốc của loại tín hiệu vô tuyến này luôn là câu đố đối với các nhà khoa học. Có nhiều giả thuyết: Do sao neutron (xác của các ngôi sao khổng lồ đã cạn năng lượng và sụp đổ), các vụ sáp nhập sao neutron hay lỗ đen, thậm chí có thể là do người ngoài hành tinh.

Lần này, các nhà khoa học đã quyết đi tìm câu trả lời.

Theo TS Amanda Cook từ Đại học McGill (Canada), thành viên nhóm nghiên cứu, họ đã sử dụng kính viễn vọng không gian mạnh nhất thế giới James Webb để xem xét lại FRB 20250316A dưới ánh sáng hồng ngoại.

"Chúng tôi nhìn thấy một nguồn sáng hồng ngoại yếu ớt rất gần nơi xảy ra vụ nổ vô tuyến. Đây có thể là vật thể đầu tiên có liên quan đến FRB mà con người tìm thấy ở một thiên hà khác" - TS Peter Blanchard từ Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian (CfA - Mỹ) nói với Sci-News.

Lần quan sát bổ sung này tiết lộ một vật thể có tên là NIR-1, có khả năng là một ngôi sao khổng lồ đỏ hoặc một ngôi sao khổng lồ trung niên.

Sao khổng lồ đỏ là ngôi sao giống Mặt Trời, nhưng đã đi đến gần cuối vòng đời, nở rộng và sáng lên.

Cả hai loại sao này khó có thể trực tiếp tạo ra FRB, nhưng chúng có thể có một người bạn đồng hành vô hình, chẳng hạn như một sao neutron, đang kéo vật chất ra khỏi NIR-1. Quá trình chuyển giao khối lượng này có thể đã kích hoạt FRB.

Anh Thư