Căng thẳng Israel - Iran: Hai bên tiếp tục hành động quân sự
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) ngày 21/6 cho biết còi báo động phòng không đã vang lên tại nhiều khu vực trên khắp nước này sau khi IDF phát hiện thêm loạt tên lửa mới được phóng đi từ Iran nhằm vào Israel.
Israel tuyên bố xóa sổ chương trình hạt nhân và tên lửa Iran
IDF cũng khuyến cáo người dân nước này nhanh chóng tìm nơi trú ẩn và cho biết không quân Israel đang tiến hành đánh chặn các tên lửa của Iran.
Tờ Times of Israel đưa tin nước này đang có kế hoạch triển khai 1.000 hệ thống trú ẩn di động dọc các tuyến đường trên toàn quốc và nâng cấp hàng trăm hầm trú ẩn công cộng nhằm tăng cường bảo vệ dân thường trước các đợt tấn công từ Iran.
Bộ Quốc phòng Israel cho biết các hệ thống trú ẩn di động sẽ được bố trí “tại các khu vực nhạy cảm trên toàn quốc” và một số khu vực đã bắt đầu tiếp nhận các thiết bị này. Theo kế hoạch đã được Chính phủ Israel phê duyệt của Bộ Quốc phòng cũng như Bộ Chỉ huy Mặt trận Hậu phương, Israel cũng sẽ nâng cấp 500 hầm trú ẩn công cộng, phần lớn nằm tại khu vực miền Trung và cũng là nơi thường xuyên bị Iran tấn công.
Trước đó trong tối 20/6, IDF cho biết khoảng 15 tiêm kích Israel đã tiến hành đợt không kích mới nhằm vào các kho và bãi phóng tên lửa tại khu vực miền Tây Iran. Trong một diễn biến khác có liên quan, phóng viên TTXVN tại Geneva cho biết Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ ngày 20/6 thông báo nước này quyết định tạm đóng cửa Đại sứ quán tại Tehran do tình hình an ninh xấu đi. Theo thông báo, tất cả nhân viên Đại sứ quán Thụy Sĩ đã rời Iran an toàn.
Nhóm cuối cùng, bao gồm Đại sứ Nadine Olivieri Lozano, đã đi đường bộ đến nước láng giềng Azerbaijan. Dự kiến, các thành viên Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Iran sẽ trở về Tehran khi điều kiện cho phép. Quyết định mới nhất của Bern được đưa ra khi Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đang ở Geneva để tham gia đàm phán với những người đồng cấp từ Anh, Pháp và Đức, cùng với các đại diện từ Liên minh châu Âu.
Trước đó, Thụy Sĩ đã thông báo cho cả Mỹ và Iran việc đóng cửa tạm thời Đại sứ quán và việc rút các nhân viên ngoại giao. Chính phủ Thụy Sĩ cho biết họ sẽ tiếp tục đóng vai trò trung gian để tạo điều kiện thuận lợi cho việc liên lạc giữa Mỹ và Iran.
Thông báo của Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ cũng bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về tình hình đang xấu đi nhanh chóng, đặc biệt kể từ khi các hành động thù địch leo thang ngày 13/6 và cảnh báo nguy cơ bạo lực tiếp tục xảy ra. Thụy Sĩ kêu gọi tôn trọng hoàn toàn luật pháp quốc tế và kêu gọi tất cả các bên quay trở lại đối thoại và hoạt động ngoại giao.
Trong khi đó, tờ "Bưu điện Washington" dẫn nguồn một bức điện của Bộ Ngoại giao Mỹ gửi cho các nhà ngoại giao ngày 20/6 cho hay hàng trăm công dân Mỹ đã rời khỏi Iran qua biên giới trên đất liền kể từ khi xung đột giữa Israel và Iran bùng phát tuần trước.
Trong diễn biến liên quan, tờ The Washington Post dẫn nguồn một bức điện của Bộ Ngoại giao Mỹ gửi cho các nhà ngoại giao ngày 20/6 cho biết hàng trăm công dân Mỹ đã rời khỏi Iran qua biên giới trên đất liền kể từ khi diễn ra các cuộc không kích của Israel vào Iran tuần trước.
Bức điện tín này đánh dấu một sự thừa nhận hiếm hoi, mặc dù riêng tư, của Chính phủ Mỹ rằng một số lượng lớn người Mỹ đang gặp nguy hiểm khi Tổng thống Donald Trump cân nhắc việc Washington có tham gia chiến dịch của Israel nhằm xóa sổ chương trình hạt nhân của Iran hay không. Những công dân này không chỉ gặp nguy hiểm bởi các cuộc không kích của Israel, mà còn từ chính chế độ Iran.
Bức điện tín lưu ý rằng nhiều công dân Mỹ cố gắng chạy trốn đã gặp phải "sự cản trở và quấy rối" từ chính quyền Iran và có một số ít báo cáo chưa được xác nhận về việc người Mỹ bị giam giữ và bỏ tù. Bức điện tín cho biết các nhà ngoại giao Mỹ đang theo dõi chặt chẽ các báo cáo này. Bộ Ngoại giao Mỹ không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về bức điện tín.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce nói với các phóng viên hôm 20/6 rằng chính quyền Trump không có ý định hỗ trợ các trường hợp công dân Mỹ tự rời khỏi Iran. Bà Bruce nói thêm rằng "người Mỹ muốn ra đi "nên tận dụng các phương tiện hiện có để rời đi".
Hiện chưa rõ có bao nhiêu công dân Mỹ ở Iran, nhưng trước đây các quan chức Mỹ ước tính con số này lên tới hàng nghìn người. Bà Bruce nói với các phóng viên rằng 25.000 người đã nhận được thông tin và hỗ trợ từ Bộ Ngoại giao Mỹ trong bối cảnh tình trạng xung đột ở Israel, Bờ Tây và Iran.
Sáng 20/6 theo giờ Mỹ, Hội đồng Bảo an LHQ đã tiến hành phiên họp mở khẩn về xung đột Israel-Iran trong bối cảnh giao tranh đã kéo dài sang ngày thứ 8. Cuộc họp được tiến hành theo đề xuất của Iran trong thư gửi Hội đồng Bảo an ngày 18/6.
Phát biểu khai mạc, Tổng Thư ký LHQ Antoni Guterres kêu gọi đây là thời điểm quan trọng và khẩn thiết để chấm dứt chiến tranh và thiết lập hòa bình. Người đứng đầu LHQ cũng nhấn mạnh vấn đề cốt lõi trong cuộc khủng hoảng hiện nay là vũ khí hạt nhân, đồng thời khẳng định Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) là hòn đá tảng cho an ninh quốc tế mà Iran phải tuân thủ.
Theo ông, điểm nghẽn hiện tại trong vấn đề hạt nhân Iran là lòng tin và cách duy nhất là giải pháp ngoại giao giúp thiết lập một cơ chế giám sát tin cậy toàn diện, có thể kiểm chứng được, với quyền tiếp cận đầy đủ của các thanh sát viên Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).
Liên quan đến vấn đề này, người đứng đầu IAEA cùng ngày đã lên tiếng cảnh báo các cuộc tấn công có vũ trang vào các cơ sở hạt nhân là không được phép và có thể dẫn đến việc phát tán phóng xạ với hậu quả nghiêm trọng trong và ngoài ranh giới của quốc gia bị tấn công.
Trong một diễn biến liên quan, tối 20/6 theo giờ Việt Nam, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi cùng người đồng cấp Anh, Pháp, Đức và Đại diện cấp cao của EU đã bắt đầu một cuộc thảo luận tại Geneva về vấn đề hạt nhân và tên lửa của nước này theo đề nghị của 3 quốc gia châu Âu nhằm đưa Tehran trở lại tiến trình đàm phán về hạt nhân.
Cùng ngày, theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, Ngoại trưởng Nhật Bản Takeshi Iwaya đã điện đàm với người đồng cấp Israel, kêu gọi giải quyết vấn đề thông qua đối thoại. Tại cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Iwaya nhấn mạnh việc Iran phát triển vũ khí hạt nhân là không thể chấp nhận được song điều quan trọng là các bên phải nỗ lực giải quyết vấn đề thông qua đàm phán, đồng thời kiềm chế mọi hành động có thể làm tình hình leo thang căng thẳng. Ông Iwaya kêu gọi phía Israel có những biện pháp cần thiết để bảo vệ an toàn cho công dân Nhật Bản tại quốc gia này.
Trong khi đó, nhận định về việc cuộc căng thẳng giữa Israel - Iran trong bối cảnh Mỹ cân nhắc khả năng tham gia vào cuộc chiến, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cảnh báo cuộc chiến đang nhanh chóng đi đến “điểm không thể quay lại”, và bày tỏ lo ngại rằng hậu quả có thể ảnh hưởng đến khu vực, châu Âu và châu Á "trong nhiều năm".
Trước các diễn biến vẫn leo thang, Thụy Sĩ, Anh đã thông báo rút nhân viên ngoại giao khỏi Iran.
Thông báo của Thụy Sĩ cho biết sẽ tạm thời đóng cửa đại sứ quán song sẽ tiếp tục thực hiện vai trò đại diện cho lợi ích của Mỹ tại Iran. Trong khi đó, London cho biết đại sứ quán của nước này vẫn tiếp tục hoạt động từ xa.
Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất (UAE) cùng ngày cũng thông báo sơ tán một số công dân của mình. Trong khi đó, cùng ngày, thư ký báo chí Tổng thống Nga Dmitri Peskov cho biết hiện tại Nga không có kế hoạch sơ tán các chuyên gia đang làm việc tại nhà máy điện hạt nhân Bushehr ở Iran. Ông khẳng định Moscow có những cam kết về đảm bảo an toàn cho các chuyên gia Nga tại đây.
