Cao điểm xử lý vi phạm nồng độ cồn: Từ xử phạt đến thay đổi hành vi

Muôn kiểu biện minh khi vi phạm

Trong các đợt ra quân cao điểm xử lý vi phạm nồng độ cồn, ma túy, lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT) Công an TPHCM đã phát hiện, xử lý hàng ngàn trường hợp vi phạm. Với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, việc xử phạt không chỉ kéo giảm tai nạn mà còn trở thành bước khởi đầu cho sự thay đổi nhận thức, hình thành thói quen của người dân “Đã uống rượu, bia - không lái xe”.

Cảnh sát giao thông đo nồng độ cồn người tham gia giao thông trên đường ĐT 747, đoạn qua phường Tân Uyên, TPHCM. Ảnh: VĂN CHÂU

Theo chân cán bộ, chiến sĩ Phòng CSGT, Công an TPHCM tuần tra, kiểm soát chuyên đề nồng độ cồn, ma túy, chúng tôi ghi nhận “muôn hình vạn trạng” của các hành vi vi phạm, cũng như hậu quả nếu tình trạng này không được xử lý kịp thời. Khoảng 22 giờ ngày 20-10, tại đường Dương Quảng Hàm, phường Gò Vấp, lực lượng CSGT kiểm tra nồng độ cồn anh N.P.T. (sinh năm 2004), cho kết quả 0.466mg/lít khí thở. Anh T. phân trần, vì gần nhà nên mượn xe máy của người thân chở bạn gái đi chơi và có nhậu cùng bạn bè. Khi đang trên đường về nhà thì bị lực lượng CSGT phát hiện, mời vào chốt để kiểm tra. Với lỗi vi phạm trên, anh T. sẽ bị phạt tiền từ 8-10 triệu đồng, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe.

Trời về khuya, con đường ĐT 747 qua địa bàn phường Tân Uyên (TPHCM) bắt đầu vắng dần, nhưng các chiến sĩ tổ tuần tra của Đội CSGT số 1, Phòng CSGT, Công an TPHCM vẫn lập chốt để kiểm tra nồng độ cồn. Đang chạy xe trên đường, thấy chốt CSGT, một người điều khiển xe gắn máy thắng gấp, định quay đầu nhưng đã bị các chiến sĩ tiếp cận, yêu cầu kiểm tra nồng độ cồn. Kết quả là anh Huỳnh Văn N. (người lái xe, quê tỉnh Vĩnh Long) vi phạm nồng độ cồn và không có giấy phép lái xe khi chạy xe trên 100 phân khối. Tổ công tác xử lý hành vi vi phạm, đồng thời tuyên truyền để anh N. biết về hành vi vi phạm của mình.

Tương tự, khoảng 22 giờ 30 ngày 16-10, trên Tỉnh lộ 328 (đoạn qua địa bàn xã Hồ Tràm), tổ công tác phát hiện anh H.M.S. điều khiển xe gắn máy không đội mũ bảo hiểm, chạy xe loạng choạng như muốn ngã. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện anh S. vi phạm nồng độ cồn ở mức 1.288mg/lít khí thở. Anh S. phân trần: “Tôi biết nhậu rồi đi xe là vi phạm, nhưng khuya rồi, không nghĩ có CSGT tại đường này nên mới đi liều”...

Văn hóa giao thông từ những điều nhỏ nhất

Những câu chuyện vi phạm ấy phản chiếu một thực tế: giữa vô số khẩu hiệu an toàn giao thông, điều cần nhất vẫn là thói quen tự giác của mỗi người - thứ không thể hình thành bằng loa phóng thanh, mà bằng chính ý thức mỗi người. Chỉ khi nào mỗi cá nhân tự nhận thức và phân định thiệt hơn giữa việc việc nhậu - lái xe thì mới không phải rơi vào tình huống bị phạt rồi “xin bỏ qua”. Anh Nguyễn Văn H. (trú phường Vũng Tàu) kể, trong một lần đi nhậu về, anh bị CSGT kiểm tra vi phạm nồng độ cồn, phải đóng phạt 8 triệu đồng. “Làm cả tháng được hơn 10 triệu đồng nhưng phải đóng phạt gần hết, tôi chừa tới già, không dám chạy xe khi đã nhậu”, anh H. nói.

Tổ tuần tra Đội CSGT số 1, Phòng CSGT, Công an TPHCM xử lý một trường hợp vi phạm nồng độ cồn vào tối 20-10. Ảnh: VĂN CHÂU

Trước tình hình vi phạm nồng độ cồn, ma túy có xu hướng gia tăng, Thượng tá Phạm Quang Trưởng, Phó trưởng Phòng CSGT, Công an TPHCM, cho biết, trong đợt cao điểm của lực lượng CSGT Công an TPHCM triển khai vào ngày 11-10, ngoài tập trung phòng ngừa, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về nồng độ cồn, ma túy theo phương châm “Không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, đợt cao điểm cũng phải gắn với tuyên truyền, phản ánh tình hình và kết quả công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông, đặc biệt là các vụ tai nạn giao thông do vi phạm nồng độ cồn, ma túy hoặc hành vi vi phạm là nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn giao thông. Cũng theo Thượng tá Phạm Quang Trưởng, song song với xử phạt, sẽ ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong tuyên truyền, truyền thông trực tuyến; đồng thời đăng tải rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội nhằm lan tỏa thông điệp “Đã uống rượu, bia - không lái xe” đến mọi tầng lớp nhân dân.

Chuyên gia tâm lý Lê Thị Lan Phương, Giám đốc Công ty Tư vấn và Trị liệu tâm lý Châu Á - ASIA MCC, cho rằng: cảm xúc và trách nhiệm cộng đồng chính là “chìa khóa” để luật pháp không dừng lại ở mức quy định, mà trở thành nếp sống tự nhiên của xã hội, trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là an toàn giao thông. Khi người điều khiển phương tiện nhận ra rằng, việc tuân thủ luật giao thông là để bảo vệ tính mạng cho chính mình, cho người thân và cho người khác lưu thông trên đường, thì hành vi tuân thủ ấy không còn đến từ nỗi sợ, mà từ sự tự giác và nhân tâm, chuyển hóa từ “sợ phạt” sang “tự giác” là một tiến trình tâm lý - xã hội quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành về nhận thức công dân.

Một xã hội văn minh không chỉ được đo bằng số lượng camera giám sát hay mức phạt tăng lên từng năm, mà bằng số người tự dừng tay cầm lái khi vừa uống rượu bia. Khi người dân không lái xe sau khi uống rượu, bia không phải vì sợ CSGT, mà vì sợ làm đau người khác - đó mới là thước đo của văn hóa giao thông.

VĂN CHÂU - VĂN ANH - MẠNH THẮNG