Cao Đường Điểm du lịch hấp dẫn miền sơn cước
Thôn Cao Đường, nay thuộc xã Bạch Xa, tỉnh Tuyên Quang (trước đây thuộc xã Yên Thuận, huyện Hàm Yên), được hình thành từ những năm 1980, khi những hộ dân người Dao, người Mông đầu tiên lên đây khai phá, dựng bản, lập làng. Từ vùng đất hoang sơ, Cao Đường hôm nay đang đổi thay từng ngày, trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích khám phá, chinh phục những cung đường đèo uốn lượn và hòa mình vào bầu không khí trong lành, căng tràn nhựa sống nơi non cao.
Vẻ đẹp tự nhiên
Nằm ở độ cao gần 1.000 m so với mực nước biển, Cao Đường có khí hậu mát mẻ quanh năm, được ví như “Sa Pa” hay “Tam Đảo” của xã Bạch Xa. Tọa lạc trên đỉnh núi, thôn được bao bọc và nuôi dưỡng bởi khu rừng nguyên sinh Cham Chu rộng hơn 4.000 ha với hệ động, thực vật vô cùng phong phú. Hãy thử tưởng tượng, khi bước đi dưới tán rừng xanh mướt, thả hồn theo mây trời non nước, hít hà hương thơm dịu nhẹ tỏa ra từ những bông hoa trong nắng sớm - cảm giác ấy đủ khiến bất cứ ai cũng xao xuyến, chẳng nỡ rời chân.

Mùa lúa chín ở Cao Đường thu hút khách du lịch.
Thôn Cao Đường hiện có 87 hộ với 379 khẩu, trong đó người Dao Áo dài chiếm hơn 50 hộ. Với khí hậu quanh năm se lạnh, đây là thôn duy nhất của xã Bạch Xa không trồng được cam, mà chủ yếu canh tác lúa và ngô. Giữa thung lũng, cánh đồng lúa hơn 30 ha trải dài theo các khe núi, được bao bọc bởi rừng nguyên sinh và rừng đặc dụng cần được bảo vệ nghiêm ngặt, tạo nên bức tranh thiên nhiên rực rỡ với sắc xanh, vàng đan xen. Cách đây chưa lâu, khi chưa có đường bê tông, chưa có điện lưới quốc gia, việc giao thương, đi lại của người dân với bên ngoài vô cùng vất vả, nhất là vào mùa mưa.
Anh Thào Chẩn Choa, Trưởng thôn Cao Đường, chia sẻ rằng với khí hậu trong lành và thiên nhiên thuần khiết, Cao Đường là vùng đất sản sinh nhiều loài hoa thơm, quả ngọt đặc trưng của núi rừng. Đến Cao Đường, du khách nhất định phải ghé thăm các hang đá - nơi ẩn chứa vẻ đẹp hoang sơ và kỳ bí. Ở đây có ba hang lớn, trong đó nổi bật nhất là hang Quả Na, vẫn giữ nguyên vẻ nguyên sơ, đẹp đến mê hoặc.
Anh Choa kể, để khám phá hết hang, người bình thường phải mất khoảng ba tiếng đồng hồ đi xuyên qua lòng núi. “Bước vào hang như lạc sang một thế giới khác” - anh ví von, khi vòm thạch nhũ lung linh hiện ra dưới ánh sáng lờ mờ, huyền ảo. Trải qua hàng ngàn, hàng triệu năm, thiên nhiên đã âm thầm tạo nên những trầm tích đá kỳ diệu: thạch nhũ vừa bền vững vừa mềm mại, uốn lượn thành những hình thù kỳ lạ mà duyên dáng. Đâu đó, tiếng nước tí tách rơi vang vọng trong không gian, như bản nhạc của đất trời ngân lên giữa lòng núi, khiến bước chân người lữ khách cũng chậm lại vì say mê.
Từ điểm cao nhất của Cao Đường, phóng tầm mắt ra xa, du khách có thể thu trọn vào tầm nhìn cả bản làng yên bình với những nếp nhà sàn nâu trầm, làn khói bếp bảng lảng quyện trong mây - một khung cảnh vừa bình dị, vừa thơ mộng đến nao lòng.
Điểm đến hấp dẫn
Con đường bê tông dài gần 9 km từ dưới thôn trung tâm lên thôn Cao Đường khúc khuỷu với những khúc cua đòi hỏi tay lái lão luyện. Đồng chí Tống Xuân Quang, Bí thư Đảng ủy xã Bình Xa tâm sự, năm 2019, thôn được đầu tư đường bê tông rồi điện lưới Quốc gia đã về được tới Cao Đường. Cả thôn như “bừng tỉnh” sau một giấc ngủ đông dài.
Lác đác đã có những đoàn nhiếp ảnh gia, khách phượt tìm đến để chiêm ngưỡng cảnh đẹp, tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc Mông, Dao Áo dài nơi đây. Họ trầm trồ trước những cây bách xanh, nghiến, chò chỉ, thông rừng cao lớn. Vào buổi sáng du khách ấn tượng với những suối mây, rồi họ đi trải nghiệm Đèo Gió, hang quả Na, hang Rơi, Cổng trời, suối ngầm.

Hệ thống hang động ở Cao Đường vô cùng đẹp mắt.
Đến Cao Đường, ắt hẳn ai cũng được nghe người dân kể về cô gái 9X người Mông - Giàng Thị Tiếng. Tốt nghiệp một trường Đại học danh tiếng ở Hà Nội, tiếng không chọn nghề dưới “phố” mà lại “bỏ phố về quê” làm du lịch. Năm 2020, căn nhà gỗ 9 gian của Tiếng được hoàn thành, với bao lời dèm pha của dân làng, nhưng bằng ý chí của người trẻ, Tiếng đã thành công. Hiện nay mỗi tháng homestay Tiếng Tiếng đón gần 100 lượt khách đến lưu trú và trải nghiệm.
Họ bảo, quãng đường có xa nhưng đến đây như được ở nhà, mọi thứ đều thân thuộc, khiến mọi cảm giác mệt mỏi dường như tan biến và cung đường khám phá Cao Đường như gần hơn. Để đa dạng du lịch, Tiếng còn chủ động tập hợp anh, chị, em dân tộc Mông biểu diễn khèn, đàn môi, kèn lá, vẽ sáp ong trên vải; trích đoạn cấp sắc, hát Páo dung, múa màng, thêu trang phục.
Cao Đường đẹp không chỉ bởi cảnh sắc thiên nhiên, mà còn bởi ý thức giữ rừng của người dân nơi đây. Anh Thào Chẩn Choa cho biết, để bảo vệ rừng, thôn đã thành lập các tổ quần chúng bảo vệ rừng với hơn 20 hộ dân tham gia. Cứ vài ba hôm, anh lại cùng bà con và lực lượng chức năng lên đường tuần tra, canh giữ rừng.
Ở Cao Đường, việc giữ rừng không chỉ là trách nhiệm của cánh đàn ông - nhiều phụ nữ cũng tích cực tham gia. Tiêu biểu là chị Hầu Thị Chá. Hơn hai năm nay, mỗi tháng vài lần, chị cùng mọi người trong thôn đi tuần tra rừng, có khi còn nhanh nhẹn và bền bỉ hơn cả cánh đàn ông.
Ngoài việc bảo vệ rừng, chị Chá còn nổi tiếng với tài nấu ăn ngon và sở hữu một homestay có “view triệu đô”, thu hút đông đảo du khách. Chị cười hiền, nói rằng: “Ở Cao Đường thích lắm, mùa nào thức nấy, không khí trong lành. Từ ngày có khách du lịch, cuối tuần lúc nào bản cũng vui, cũng rộn ràng tiếng nói cười”.
Bí thư xã Bạch Xa, ông Tống Xuân Quang, tự hào chia sẻ: người dân Cao Đường đã cùng nhau thống nhất hạn chế làm nhà xây lợp mái tôn, tích cực gìn giữ và bảo tồn những ngôi nhà sàn lợp lá truyền thống. Chính những ngôi nhà mộc mạc ấy, giữa phông nền là cánh đồng lúa trải dài trong thung lũng, đã tạo nên những khung cảnh “check-in” đầy thi vị, níu chân du khách.
Hiện nay, thôn đang phát triển phong trào trồng mận Tam hoa - loại cây đặc biệt phù hợp với khí hậu mát lạnh quanh năm. Nếu phong trào này được nhân rộng, mỗi độ xuân về, hoa mận sẽ phủ trắng sườn núi, còn khi hè sang, cả bản lại rực rỡ sắc đỏ của quả chín đầu cành. Du khách đến đây không chỉ được chiêm ngưỡng cảnh đẹp, mà còn có thể thưởng thức và mua những sản vật sạch, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.
Vài năm trở lại đây, xã Bạch Xa đều tổ chức Ngày hội “Mùa vàng trên Cao Đường”, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, trải nghiệm. Với cách làm du lịch bắt đầu từ chính ý thức, tình yêu và sự gìn giữ của người dân, tin rằng Cao Đường sẽ ngày càng đổi thay, trở thành điểm đến đặc sắc trên hành trình khám phá non nước Tuyên Quang.












