Câu chuyện văn hóa từ các chợ Noel tại Munich (Đức)

Marienplatz: Không gian ký ức và những biểu tượng Giáng sinh Đức

Chợ Marienplatz là nơi lưu giữ nhiều câu chuyện cổ tích, huyền thoại

Nếu Giáng sinh ở Đức có một không gian mang vai trò gìn giữ ký ức văn hóa tập thể, thì Marienplatz chính là nơi những tầng ký ức ấy hiện lên rõ nét nhất.

Nằm tại quảng trường trung tâm Munich không chỉ tái hiện không khí lễ hội, mà còn mở ra cả một thế giới biểu tượng gắn với truyền thống lâu đời của người Đức: từ những tạo hình thủ công, con rối gỗ, tháp xoay nhiều tầng, đến các mô-típ cổ tích, huyền thoại và niềm tin dân gian đã gắn bó với đời sống tinh thần qua nhiều thế hệ.

Trong không gian ấy, Giáng sinh không đơn thuần là một dịp vui chơi, mà là thời điểm người Đức trở về với những câu chuyện quen thuộc về ánh sáng, về sự cứu rỗi và niềm tin vào cái thiện.

Những mô hình tháp gỗ xoay đều trong ánh đèn vàng, những con rối được chạm khắc tỉ mỉ, những ngôi sao Giáng sinh treo cao… không chỉ mang giá trị trang trí, mà là những ký hiệu văn hóa đã trở thành một phần ký ức chung.

Việc đặt chợ Noel ngay giữa trung tâm lịch sử của thành phố càng làm nổi bật vai trò của Marienplatz như một “không gian ký ức”. Kiến trúc cổ kính của Tòa thị chính, những mặt tiền mang dấu ấn nhiều thế kỷ, khi được bao phủ bởi ánh sáng mùa lễ hội, tạo nên một phông nền đặc biệt cho sinh hoạt cộng đồng.

Ở đó, các thế hệ cùng hiện diện: trẻ em tò mò trước thế giới cổ tích, người lớn tìm lại cảm giác thân quen, người cao tuổi lặng lẽ nhận ra những điều từng gắn bó với tuổi thơ mình.

Điều đáng chú ý ở Marienplatz không chỉ nằm ở các gian hàng hay sản phẩm, mà ở cách con người đứng cạnh nhau trong không gian công cộng: đông nhưng trật tự, gần gũi mà không xô bồ. Một nụ cười, một lời chúc, hay chỉ là cùng nâng chiếc cốc sứ đựng rượu vang nóng trong gió lạnh cũng đủ gợi lên cảm giác cộng đồng rất đặc trưng của văn hóa Đức, nơi kỷ luật và sự thân thiện cùng song hành.

Marienplatz vì thế giống như một tấm bưu thiếp sống của Munich mùa Giáng sinh: sôi động, đa thế hệ, mỗi người mang theo một câu chuyện riêng nhưng cùng hòa vào nhịp lễ chung của thành phố.

Tollwood: Không gian mở của lễ hội và trải nghiệm văn hóa đương đại

Những sản phẩm thủ công mỹ nghệ luôn thu hút được đông đảo khách tham quan

Song song với Marienplatz, nơi gìn giữ ký ức và biểu tượng, Tollwood mở ra một sắc thái khác của Giáng sinh Munich. Không gian lễ hội này không bị giới hạn trong quảng trường trung tâm hay kiến trúc lịch sử, mà trải rộng như một “cánh đồng văn hóa”, nơi Giáng sinh được cảm nhận như một trải nghiệm đa lớp, đa thanh và giàu tính đương đại.

Cách tổ chức không gian của Tollwood cho phép lễ hội được phân chia thành nhiều khu vực rõ rệt: khu ẩm thực, khu đồ uống, khu thủ công mỹ nghệ, khu trình diễn và trải nghiệm nghệ thuật.

Chính cấu trúc mở này tạo điều kiện để mỗi người tham dự lựa chọn cho mình một nhịp riêng, có thể là dừng lâu trước một gian hàng đồ gỗ, đồ len dạ, nến hay trang sức thủ công; có thể là thong thả thưởng thức những món ăn mang hương vị của nhiều vùng miền và quốc gia khác nhau cùng hội tụ tại Munich.

Những mảng màu rực rỡ tại chợ Noel Tollwood góp phần tạo nên không khí lễ hội ấm áp giữa mùa đông Munich

Tollwood phản ánh rõ diện mạo của một đô thị đa văn hóa. Bên cạnh các sản phẩm thủ công mang dấu ấn truyền thống Đức là những gian hàng giới thiệu ẩm thực và vật phẩm đến từ nhiều nền văn hóa khác, cho thấy Giáng sinh ở đây không chỉ là câu chuyện của riêng người Đức, mà còn là dịp để các cộng đồng cùng chia sẻ một mùa lễ hội chung.

Những chiếc đèn sao rực rỡ, các mảng màu trang trí sinh động và tiếng nhạc vang lên từ những sân khấu nhỏ tạo nên một không khí lễ hội mở, nơi người ta không chỉ “đi qua”, mà có thể “ở lại” với Giáng sinh.

Nếu chợ Noel ở khu trung tâm cuốn con người vào nhịp bước hối hả, thì Tollwood lại mở ra một khoảng chậm. Ở đó, người ta có thể ngồi lâu hơn bên một quầy đồ ăn, thong thả trò chuyện với người bán, để ánh nhìn trôi theo những chuyển động xung quanh mà không bị dòng người kéo đi.

Cảm giác ấm áp ở Tollwood vì thế không chỉ đến từ ly rượu vang nóng hay những món ăn bốc khói, mà còn được ủ lên từ chính cách không gian được sắp đặt, nơi con người dễ gặp gỡ, dễ sẻ chia và dễ ở bên nhau hơn giữa mùa đông.

Chợ Giáng sinh người ta gặp gỡ trao cho nhau những nụ cười ấm áp

Sự hiện diện song song của Marienplatz và Tollwood cho thấy một đặc điểm đáng chú ý trong đời sống văn hóa Đức: Giáng sinh không bị đóng khung trong một mô thức duy nhất.

Mỗi khu chợ mang một bản sắc riêng, mở ra những không gian khác nhau để con người lựa chọn hòa mình theo nhu cầu, cảm xúc và nhịp sống của chính mình, nơi truyền thống và hiện đại không đối lập mà cùng song hành, bổ sung cho nhau.

Từ đó, Giáng sinh hiện lên không chỉ như một thời điểm trong năm, mà như một cách sống, nơi cộng đồng được sưởi ấm bằng văn hóa, bằng những gặp gỡ nhỏ bé nhưng bền bỉ, lặp lại mỗi mùa đông như một lời nhắc nhở về giá trị của sự gần gũi và nhân văn trong đời sống hiện đại.

NGUYỄN THÚY HIỀN (từ Munich, Đức)