Cầu nối của niềm tin trong thế giới số an toàn

Đại sứ Na Uy tại Việt Nam Hilde Solbakken.

Khẳng định vai trò và vị thế chủ động trên trường quốc tế

Chia sẻ với phóng viên Báo Nhân Dân, bà Hilde Solbakken - Đại sứ Na Uy tại Việt Nam đánh giá cao vai trò của Việt Nam với tư cách nước chủ nhà. Theo bà, việc Hà Nội được chọn là nơi tổ chức sự kiện quốc tế quan trọng “là minh chứng rõ ràng cho thấy Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế tích cực trên trường quốc tế”.

Qua đó, Việt Nam không chỉ duy trì được mạng lưới quan hệ đối ngoại rộng rãi, mà còn được nhìn nhận là “điểm gặp gỡ trung lập và đáng tin cậy”, tạo điều kiện thuận lợi để Liên hợp quốc lựa chọn Hà Nội làm địa điểm cho Lễ mở ký Công ước toàn cầu đầu tiên trong lĩnh vực tội phạm mạng.

Đại sứ Solbrakken nhận định, Công ước Hà Nội là “bước tiến mang tính bước ngoặt trong cuộc chiến toàn cầu chống tội phạm mạng”. Nếu như trước đây, thế giới mới chỉ có các thỏa thuận mang tính khu vực như Công ước của Hội đồng châu Âu, thì nay, lần đầu tiên cộng đồng quốc tế có một khuôn khổ pháp lý toàn cầu để phối hợp hành động.

Trong khi đó, ông Chandra Bahadur Dhami - Chuyên gia điều tra tội phạm mạng thuộc Văn phòng Liên hợp quốc về chống ma túy và tội phạm (UNODC) bày tỏ sự ghi nhận và chúc mừng. “Tôi xin gửi lời chúc mừng đến Chính phủ và nhân dân Việt Nam. Đây là một bước đi tuyệt vời, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong hợp tác quốc tế về phòng, chống tội phạm mạng,” ông nói.

Từ góc độ chuyên môn, ông cho biết Việt Nam cũng là quốc gia đầu tiên trong năm nay cử đoàn học viên sang Trung tâm khu vực Doha để tham gia khóa đào tạo về giám định kỹ thuật số và chứng cứ điện tử. “Đoàn học viên đến từ Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Việt Nam. Họ đã được tập huấn về cách thu thập và xử lý chứng cứ số. Đó là minh chứng cho sự chủ động và cầu thị của Việt Nam trong lĩnh vực này”, ông Chandra Bahadur Dhami nhận định.

Về phần mình, ông Aaron Walsh, Giám đốc tổ chức Knowledge Foundation đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong công tác điều phối và đăng cai tổ chức sự kiện.

“Việt Nam đã thực sự thể hiện năng lực và tinh thần chủ động, không chỉ trong vai trò nước chủ nhà, mà còn là một trong những quốc gia tiên phong trong việc thực thi Công ước này”, ông Walsh nhấn mạnh, “Ký kết chỉ là bước khởi đầu, điều quan trọng hơn là việc thực thi và áp dụng các cam kết trong thực tế”.

Giải pháp cho an ninh mạng toàn cầu

Các nhà ngoại giao và chuyên gia của Liên hợp quốc cùng các tổ chức đối tác còn nhìn nhận Công ước Hà Nội như nền tảng kỹ thuật và pháp lý mới cho an ninh mạng toàn cầu.

Ở góc độ chuyên môn, ông Chandra Bahadur Dhami - Chuyên gia điều tra tội phạm mạng thuộc Văn phòng Liên hợp quốc về chống ma túy và tội phạm (UNODC) cho rằng, Công ước được chính thức ký kết là “bước ngoặt mang tính lịch sử trong hợp tác quốc tế nhằm đấu tranh chống tội phạm mạng”.

Ông Chandra Bahadur Dhami - Chuyên gia điều tra tội phạm mạng thuộc Văn phòng Liên hợp quốc về chống ma túy và tội phạm (UNODC).

Ông cho biết, mục tiêu lớn nhất của Công ước là tăng cường năng lực phòng, chống tội phạm mạng thông qua nâng cao năng lực và hỗ trợ kỹ thuật cho các quốc gia thành viên. Và UNODC đang nỗ lực đào tạo lực lượng thực thi pháp luật, điều tra viên, kiểm sát viên và thẩm phán - những trụ cột của hệ thống tư pháp hình sự.

Một nội dung then chốt khác của Công ước là chia sẻ chứng cứ điện tử giữa các quốc gia. Theo ông Dhami, đây từng là thách thức lớn trong quá trình điều tra xuyên biên giới. “Khi Công ước có hiệu lực, việc hợp tác và trao đổi chứng cứ kỹ thuật số sẽ trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn. Trong thực tế, kẻ phạm tội ở một nước, nạn nhân ở nước khác, còn dữ liệu lại nằm ở quốc gia thứ ba, do đó, cơ chế chia sẻ chứng cứ toàn cầu là công cụ không thể thiếu", ông khẳng định.

Một "bài toán" nữa của lực lượng điều tra được chuyên gia của UNODC chỉ ra, đó là tính phi vật chất của chứng cứ điện tử: “Trong tội phạm truyền thống, bạn có thể nhìn thấy con dao, khẩu súng. Nhưng trong không gian mạng, chứng cứ không thể cầm nắm. Đây chính là khó khăn lớn nhất mà các điều tra viên phải đối mặt”.

Để khắc phục, UNODC đang áp dụng những phương pháp huấn luyện mới, giúp học viên có thể “hiểu và nhìn thấy” chứng cứ kỹ thuật số trong môi trường mô phỏng. UNODC gọi đó là phương pháp "biến vô hình thành hữu hình" bằng cách đưa vào sử dụng các thiết bị thực tế ảo (VR), giúp học viên bước vào không gian mạng mô phỏng để quan sát trực tiếp cách thức tội phạm hoạt động.

Ông Aaron Walsh - Giám đốc tổ chức Knowledge Foundation.

Chia sẻ cùng quan điểm, ông Aaron Walsh - Giám đốc tổ chức Knowledge Foundation cho rằng Công ước Hà Nội là “văn kiện cập nhật và hiện đại hóa khuôn khổ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tội phạm mạng”, với hai điểm đột phá: Chia sẻ dữ liệu và bảo vệ quyền lợi nạn nhân.

Ông nhấn mạnh: “Điểm đặc biệt là khả năng giúp nạn nhân lấy lại hình ảnh, video hoặc dữ liệu cá nhân bị phát tán, từ đó trả lại phẩm giá cho con người và bảo đảm công lý được thực thi”.

Về triển khai trong tương lai, ông cho rằng các quốc gia cần được hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo chuyên sâu thông qua Chương trình toàn cầu về tội phạm mạng của Liên hợp quốc. “Chương trình này giúp các nước áp dụng Công ước trong hệ thống pháp lý của mình một cách thực chất và hiệu quả”, ông nói.

Đối với Đại sứ Na Uy tại Việt Nam - bà Hilde Solbakken, bà cho rằng nâng cao năng lực là một trong những trụ cột thiết yếu của Công ước, nhằm hỗ trợ các quốc gia đang phát triển xây dựng khả năng phòng, chống tội phạm mạng. Điều này sẽ giúp các quốc gia nhận được hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo và tư vấn từ Liên hợp quốc cũng như các tổ chức quốc tế khác.

Bà Hilde Solbakken cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng, tội phạm mạng đang là thách thức lớn đối với Na Uy cũng như nhiều quốc gia khác. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ mở ra nhiều cơ hội, nhưng đồng thời cũng tạo điều kiện cho tội phạm lợi dụng để mở rộng hoạt động phi pháp.

“Như Tổng Thư ký Liên hợp quốc đã nói, tội phạm mạng đang thích nghi nhanh chóng với mọi tiến bộ công nghệ. Vì vậy, chỉ có hợp tác quốc tế mới giúp chúng ta ứng phó hiệu quả và bảo vệ không gian mạng an toàn cho toàn nhân loại”, vị Đại sứ nhấn mạnh.

PHAN THẠCH